Από τη Μαρία Κακαλή
Η Παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας έρχεται για να επιβεβαιώσει ακόμη μια φορά πως, η αναγνώριση της ισότιμης σχέσης ανάμεσα στον άνδρα και τη γυναίκα, δεν αποτελεί παρά ένα σαθρό οικοδόμημα που θεμελιώθηκε στο αίμα εκατοντάδων χιλιάδων γυναικών ανά τον κόσμο και ανά τους αιώνες. Κοινωνικές διακρίσεις, αποκλεισμός από συγκεκριμένα επαγγέλματα, αδυναμία πρόσβασης στην εκπαίδευση, βιασμοί, κάθε είδους κακοποιήσεις, γυναικοκτονίες… σε κάθε γωνιά της γης, γυναίκες υφίστανται κάποια από τα προαναφερόμενα, ή ακόμη και όλα.
Άραγε, είναι αυτή η μεγαλύτερη απόδειξη πως ο αγώνας για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των γυναικών είναι ατελεύτητος και παρών; Η απάντηση είναι, «όχι μόνον», και αφορά ακόμη και τις υποτιθέμενες πολιτισμένες κοινωνίες. Εκεί, όπου το καρκίνωμα του έμφυλου ρατσισμού είναι διακριτό στα κεκαλυμμένα υποτιμητικά βλέμματα και σχόλια απέναντι σε κάθε γυναίκα που παλεύει να ισορροπήσει ανάμεσα στα στερεότυπα, τα κοινωνικά «πρέπει» και τις επιθυμίες της.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, είναι ευκαιρία να γνωρίσουμε σύγχρονες Ελληνίδες συγγραφείς, των οποίων τα μυθιστορήματα εγείρουν το ενδιαφέρον των αναγνωστών τους και δη του γυναικείου κοινού. Η ανάγκη αυτή «γεννήθηκε» από τη διαπίστωση πως, από αρχαιοτάτων χρόνων, η συγγραφική δεινότητα αναδεικνυόταν – έστω και υπόκωφα ή ακούσια - ως τάλαντο των ανδρών, κάτι που συνεχίστηκε και τους μετέπειτα αιώνες, με τις γυναίκες δημιουργούς να περιθωριοποιούνται και σε πολλές περιπτώσεις να μην έχουν καν την ευκαιρία να αναδειχθούν.
Η Σώτη Τριανταφύλλου δεν ανήκει σ’ αυτή την κατηγορία. Γεννήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και σπούδασε στο Φαρμακευτικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής και στο Γαλλικό Τμήμα της Φιλοσοφικής του ΕΚΠΑ. Είναι διδάκτωρ στην Αμερικανική Ιστορία και στην Ιστορία των πόλεων. Έχει κάνει μεταδιδακτορικές σπουδές στη φιλοσοφία των μαθηματικών και στις διεθνείς σχέσεις. Η Ιστορία και η Λογοτεχνία κέρδισαν το ενδιαφέρον της κι εκείνη το ανταπέδωσε, επιδιδόμενη με θέρμη και αφοσίωση σε αμφότερους τους τομείς. Στα έργα της συγκαταλέγονται πολλές νουβέλες, δοκίμια και διηγήματα για ενήλικες και παιδιά. Τελευταίο της πόνημα αποτελεί το «Σικελικό ειδύλλιο» που κυκλοφόρησε το 2021 από τις Εκδόσεις «Πατάκη».
Η Ρέα Βιτάλη γεννήθηκε το 1961. Από μικρή αρεσκόταν στη συζήτηση με τους μεγαλύτερους και στην παρατήρησή τους, προτιμούσε να κάθεται μαζί τους παρά να παίζει με τους συνομηλίκους της. Όπως έχει πει και η ίδια, ήταν ένα αλλόκοτο παιδί που έφτανε σε ακρότητες για να ικανοποιήσει την επιθυμεί της να συναναστρέφεται μεγαλύτερους. Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης, ταξίδεψε από την Ιαπωνία μέχρι την Αλβανία. Έγραψε Χρονογραφήματα στους «4 Τροχούς», στις «Εικόνες», στον «Ταχυδρόμο», ενώ υπήρξε και ιδρυτικό μέλος του Protagon.gr. Το πρώτο της βιβλίο, «Κάποτε θα γράψω ένα βιβλίο» (2013), εκδόθηκε από τον «Ποταμό», ενώ τα μεταγενέστερα «Δεν πέθανα εγκαίρως» (2015) και «Το παλτό μου, μαμά» (2019), από τη «Διόπτρα».
Η Λένα Διβάνη είναι συγγραφέας και μέχρι πρότινος διατελούσε Καθηγήτρια Ελληνικής και Βαλκανικής Ιστορίας Εξωτερικής Πολιτικής του 20ού αιώνα στη Νομική Σχολή Αθηνών. Υπήρξε Επισκέπτρια Μελετήτρια στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και στο Βασιλικό Κολλέγιο του Λονδίνου, ενώ συνεργάστηκε με το το Υπουργείο Εξωτερικών για τη δημοσίευση των διπλωματικών εγγράφων της Ελλάδας που σχετίζονται με τα εθνικά θέματα και το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου στην κατάρτιση βιβλιογραφικής πρότασης για το πρόβλημα των μειονοτήτων και με το Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού με θέμα την ελληνική διασπορά. Είναι ιδρυτικό μέλος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Η εμφάνισή της στα ελληνικά Γράμματα, πραγματοποιήθηκε το 1994 με τη συλλογή διηγημάτων «Γιατί δε μιλάς για μένα;» από τις Εκδόσεις «Καστανιώτη», η οποία μάλιστα της χάρισε και το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα «Μαρία Ράλλη». Έκτοτε έχει δημοσιεύσει πλήθος συγγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένων μυθιστορημάτων, συλλογών διηγημάτων, νεανικών βιβλίων και ιστορικών μελετών.
Η Ντόρα Γιαννακοπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μυτιλήνη. Είναι απόφοιτη του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Ακολούθησε παράλληλη καριέρα στο θέατρο και το τραγούδι. Το 1993 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «Καστανιώτη» το εμβληματικό έργο «Η πρόβα του νυφικού», που μετέπειτα διασκευάστηκε και σε σενάριο για την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά. «Ο μεγάλος θυμός», διένυσε την ίδια πορεία. Γνωστά είναι επίσης και τα μυθιστορήματα που εκδόθηκαν και αυτά από τις Εκδόσεις «Καστανιώτη» «Με τα μάτια του έρωτα» (1999), «Οι τρεις χήρες» (2001), «Ένοχα μυστικά» (2009), «Πεθαίνω για σένα» (2011), κ.ά.
Η Μάρω Βαμβουνάκη γεννήθηκε στα Χανιά το 1948. Εκεί έζησε μέχρι την ηλικία των δέκα ετών, οπότε ήρθε με την οικογένειά της στην Αθήνα. Σπούδασε Νομική και Ψυχολογία. Μετοίκησε για κάποια χρόνια στη Ρόδο, όπου εργάστηκε ως συμβολαιογράφος. Σήμερα ζει στην Αθήνα. Έχει εκπονήσει δεκάδες μυθιστορήματα και έχει συμμετάσχει στη συγγραφή πολλών συλλογικών έργων. Το 2021 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «Ψυχογιός», το μυθιστόρημα με τίτλο «Τα γράμματα της Βιέρα Ούλκμαν».
Η Μάρω Δούκα γεννήθηκε επίσης στα Χανιά, ενώ από το 1966 ζει στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος του Ιστορικού και Αρχαιολογικού Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει τιμηθεί με το «Βραβείο Νίκος Καζαντζάκης» του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης για το συγγραφικό έργο της «Η αρχαία σκουριά» (1979), το οποίο επανακυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «Πατάκη». Επιπλέον, έλαβε το Β΄ Κρατικό Βραβείο για το μυθιστόρημά της «Η πλωτή πόλη» (1983), και το Βραβείο Πεζογραφίας «Κώστα Ουράνη» της Ακαδημίας Αθηνών και με το Βραβείο Balkanika (2005) για το μυθιστόρημά της «Αθώοι και φταίχτες». Πολλά από τα διηγήματα και μυθιστορήματά της έχουν μεταφραστεί σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες. Η Μάρω Δούκα υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Συγγραφέων.
Είναι γεγονός πως στις μέρες μας, η ελληνική λογοτεχνική παραγωγή βρίθει συγγραμμάτων που έχουν εκπονηθεί από γυναίκες και ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατόν η αναφορά τους να εξαντληθεί ούτε στο ελάχιστο στο παρόν αφιέρωμα. Ωστόσο, αυτό που είναι απαραίτητο να επισημανθεί, σχετίζεται με τη διαπίστωση πως, παρά το γεγονός πως οι γυναίκες αναγνώστριες εκτινάσσουν στα ύψη τις πωλήσεις πολλών από αυτά, δεν εκλείπουν οι φωνές που υποτιμούν τη λογοτεχνική αξία συγκεκριμένων βιβλίων και τα αναγάγουν σε ένα είδος σύγχρονου άρλεκιν.
Άραγε, έχουν την ίδια άποψη για παρόμοια έργα ανδρών συγγραφέων ή η αυστηρότητά τους εξαντλείται μόνο και μόνο στο γεγονός πως προέρχονται από γυναίκες και απευθύνονται κυρίως σε αυτές; Αυτό είναι ένα ερώτημα που προκύπτει με αφορμή τη σημερινή επέτειο και ίσως κάποια στιγμή αξίζει να δοθεί μια απάντηση…
.