Από τη Γιώτα Δημητριάδη
Φωτογραφίες: Χρήστος Χήρμπος
Ο ήλιος έχει πλέον δηλώσει τη μόνιμη παρουσία του στην πόλη, το καλοκαίρι είναι εδώ και μια βόλτα στο Θησείο αποτελεί την καλύτερη απόδειξη ότι η ζωή όσο δύσκολα και αν είναι τα πράγματα, πάντα βρίσκει τρόπο να προχωράει. Μπορεί στον δρόμο για το Στέκι του Ηλία, μια πανέμορφη αυλή στο Θησείο, να μην μπορείς να δεις τα χαμόγελα των ανθρώπων κάτω από τις μάσκες, ακούς όμως τα γέλια των παιδιών και τη βαβούρα από τις συζητήσεις… ήχοι που τόσο μας έχουν λείψει τους τελευταίους μήνες.
Το ραντεβού μας με τη Χριστίνα Μαξούρη και τον Δημήτρη Χαλιώτη, δεν προγραμματίζεται τυχαία σ’ αυτή την ταβέρνα, καθώς στο νούμερο 5 του πεζόδρομου της Επταχάλκου, θα παρουσιάσουν τη μουσική παράσταση «Τα τραγούδια της Σωτηρίας», για τέσσερις μοναδικές βραδιές στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Μια ιδέα του Δημήτρη, την οποία προχώρησαν μαζί, συνδημιουργώντας όλα όσα θα δούμε στο πάλκο που θα στηθεί στο Στέκι του Ηλία.
Με μεγάλη χαρά και ανυπομονησία μού μιλούν για όλα όσα ετοιμάζουν, τη Σωτηρία Μπέλλου, όπως την γνώρισαν μέσα από την έρευνά τους, την ιδέα γι’ αυτή την παράσταση, τα μελλοντικά τους σχέδια αλλά και το ελληνικό Metoo.
Χριστίνα, πώς είναι να επιστρέφεις στη σκηνή μετά από τόσους μήνες;
Χριστίνα Μαξούρη:Δεν ξέρω να σου πω, αν δεν συμβεί. Είναι κάποιες στιγμές που το οραματίζομαι και δεν αντέχεται. Νομίζω ένα μισάωρο θα κλαίμε σίγουρα. Τώρα που έχουν ξεκινήσει οι πρόβες, υπάρχει ένα κομμάτι του εαυτού μου που δεν το πιστεύει, που φοβάται ότι δεν συμβαίνει πραγματικά. Δεν ξέρω αν μπορώ να χαρώ ή αν θα μας το πάρουν πίσω. Η λαχτάρα και η ανυπομονησία είναι πολύ μεγάλη. Έχω αγωνία για το πώς θα το βιώσουμε όλο αυτό. Νομίζω όμως ότι θα μας πάρει λίγο χρόνο και μετά θα μπούμε όλοι σ’ αυτή την υπέροχη συνομωσία που τόσο μας έχει λείψει.
Δημήτρη, πώς ξεκίνησε η ιδέα γι’ αυτή την παράσταση;
Δημήτρης Χαλιώτης: Ομολογώ ότι το έχω ξεχάσει. Έχουν περάσει δυόμισι χρόνια, αν σκεφτείς ότι η παράσταση ήταν να ανέβει πέρσι αλλά η προετοιμασία ξεκίνησε από πρόπερσι. Νομίζω πάντως ότι η ιδέα μου ήρθε σε μια από τις πολλές περιπλανήσεις μου στο youtube, όπου μου αρέσει να ακούω ελληνικά τραγούδια, έπεσα σε κάποιο τραγούδι της Σωτηρίας Μπέλλου. Την οποία πάντα θαύμαζα. Τότε σκέφτηκα ότι, παραδόξως θα έλεγα, δεν έχει γίνει μια μουσική παράσταση μόνο με τραγούδια που έχει ερμηνεύσει η ίδια η Μπέλλου. Έχει γραφτεί μια εξαιρετική βιογραφία από τη Σοφία την Αδαμίδου που έχει γίνει και παράσταση, αλλά μια παράσταση μόνο με τραγούδια της δεν έχει ξαναγίνει.
Οπότε σκέφτηκα ότι θα ήταν καλή ιδέα να φτιάξουμε μια παράσταση που να έχει και κάτι από την απλότητα και τη λαϊκότητα εκείνης της εποχής. Σαν μια παρέα που θα τραγουδούσαμε τραγούδια της Μπέλλου σ’ ένα σπίτι και κάποιος θα πεταγόταν και έλεγε μια ιστορία από εκείνη. Κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα. Ομολογώ όμως ότι δεν θα είχε πραγματοποιηθεί αν δεν είχε δεχθεί η Χριστίνα. Γιατί εκείνη ήταν το πρώτο πρόσωπο που μου ήρθε στο μυαλό. Αν δεν δεχόταν, νομίζω ότι δεν θα το έκανα.
Ξεκίνησε από μια ιδέα δική μου αλλά από τη στιγμή που τη συνάντησα, κάναμε τα πάντα μαζί. Γι’ αυτό και συνυπογράφουμε την καλλιτεχνική επιμέλεια.
Επομένως, πώς σε προσέγγισε και πώς ήρθε η πρόταση γι’ αυτή την παράσταση;
Χριστίνα Μαξούρη: Τον Νοέμβριο του 2012 που έκανα την πρώτη προσπάθεια μιας πιο οργανωμένης μουσικής παράστασης στο Χαμάμ με θέμα τα ηχογραφημένα τραγούδια της Χασκίλ, της Νίνου και της Μπέλλου, έτυχε να γνωρίσω τον Δημήτρη. Τότε ως δημοσιογράφο που έκανε ένα μικρό αφιέρωμα- συνέντευξη για τη Metropolis, όπου εργαζόταν εκείνη την περίοδο. Στη συνέχεια τον συναντούσα πολύ συχνά σε παραστάσεις στις οποίες είτε συμμετείχα ως ηθοποιός είτε ήμασταν και οι δύο θεατές. Είχε ξεκινήσει μια αλληλοεκτίμηση και αλληλοσυμπάθεια που συνεχιζόταν με τα χρόνια.
Θυμάμαι την ημέρα λοιπόν που τον πέτυχα τυχαία έξω από το Rex και μου είπε: «Έχω σκεφτεί κάτι, κάποια στιγμή να τα πούμε...». Τα είπαμε πολύ άμεσα, μού είπε την ιδέα του, μου άρεσε πάρα πολύ αλλά έβαλα έναν όρο. Να μην υπάρχει πρώτο πρόσωπο, δηλαδή να μην υποδυθώ την Μπέλλου.
Αυτό δεν ήταν ούτε πρόθεση του Δημήτρη, ούτε η δική μου ανάγκη και επιθυμία. Στην ηλικία που είμαστε και στην εμπειρία που έχουμε την καλλιτεχνική, δεν έχουμε φτάσει σε τέτοιο στάδιο.
Άρα δεν θα δούμε την Χριστίνα να υποδύεται την Μπέλλου....
Δημήτρης Χαλιώτης: Όχι, είναι μια μουσική παράσταση, όχι μια θεατρική. Η πρόσθεσή μας είναι να έχουμε τα τραγούδια σε πρώτο πλάνο και απλά μ’ έναν πολύ όμορφο, φυσικό και αυθόρμητο τρόπο να μοιραστούμε με τον κόσμο που θα έρθει να μας δει και κάποιες ιστορίες ή και κάποια πράγματα που μπορεί να έχει πει η ίδια η Μπέλλου ή κάποιοι άλλοι γι’ αυτήν. Δεν κάνουμε σε καμία περίπτωση τη βιογραφία της ή κάποιο χρονικό της ζωής της.
Χριστίνα Μαξούρη: Έχουμε επιλέξει ιστορίες ή στιγμιότυπα από τη ζωή της που μας έχουν συγκινήσει και νομίζουμε ότι την σκιαγραφούν, αδρά, φυσικά.
Στην αρχή της πορείας της ερμήνευε ευρωπαικά τραγούδια και αφού γνώρισε τον Τσιτσάνη έκανε στροφή στο ρεμπέτικο. Θα υπάρχει και αυτή η πτυχή στο πρόγραμμα;
Χριστίνα Μαξούρη: Όχι, σκέψου ότι έχουμε αφήσει πάρα πολλά τραγούδια που είπε η ίδια. Οπότε, ήταν δύσκολο να χωρέσει και κάτι άλλο.
Δημήτρης Χαλιώτης: Εμείς παρουσιάζουμε την πορεία της από τον Τσιτσάνη μέχρι τον Λάγιο.
Ποιο τραγούδι που συνδυάζεται, ίσως, και με την προσωπική της ζωή της, σας συγκινεί περισσότερο;
Δημήτρης Χαλιώτης: Εμένα, έτσι αυθόρμητα τώρα, μου ήρθε το «Σαν απόκληρος γυρίζω», ένα τραγούδι που της θύμιζε τη σχέση της με τη μάνα της. Ο τρόπος που το έχει ερμηνεύσει, είναι μοναδικός.
Χριστίνα Μαξούρη: Το «αεροπλάνα και βαπόρια» και το «Δεν λες κουβέντα» είναι τόσο συγκλονιστικά ερμηνευμένα από εκείνη, που νιώθεις να σε διαπερνά ηλεκτρικό ρεύμα όποτε τα ακούς. Είναι η φωνή της αλλά είναι και η μουσική και ο στίχος. Τραγούδια που ακουμπούν στο συλλογικό ασυνείδητο.
Δημήτρης Χαλιώτης: Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Μπέλλου είναι η μοναδική παλιά ρεμπέτισσα που την καλούν και ερμηνεύει έντεχνο τραγούδι της δεκαετίας του ’70, και μάλιστα κορυφαίοι συνθέτες. Αν ζούσε η Νίνου, μπορεί να γινόταν και στη δική της περίπτωση και να είχαμε κάτι ακόμα για να συγκρίνουμε. Όμως η Μπέλλου έμεινε το μοναδικό παράδειγμα και μάλιστα απογείωσε και αυτά τα τραγούδια με τρόπο αδιανόητο.
Τους τελευταίους μήνες, με τα θέατρα κλειστά, ζήσαμε πρωτόγνωρες καταστάσεις και καταγγελίες που μας σόκαραν με το ελληνικό Metoo.
Δημήτρης Χαλιώτης: Επιτέλους άνοιξαν στόματα και μίλησαν άνθρωποι που κουβαλούσαν τραύματα για πάρα πολλά χρόνια. Αν δεν έχεις βιώσει με κάποιο τρόπο μια οποιαδήποτε μορφή βίας, δεν μπορείς να καταλάβεις ότι αυτές τις καταστάσεις για να τις διαχειριστείς χρειάζεσαι χρόνο με τον εαυτό σου. Επομένως, θεωρώ γελοία την ερώτηση «Γιατί τώρα;». Είναι ευτύχημα, όχι μόνο για τα συγκεκριμένα περιστατικά, αλλά για όλους μας, ότι κάποιοι άνθρωποι βρήκαν τη φωνή και κατήγγειλαν κάποια γεγονότα. Από εκεί και πέρα «Αυτές οι υποθέσεις έχουν πάρει το δρόμο της δικαιοσύνης», όπως λέει και ο αγαπημένος Σπύρος Μπιμπίλας.
Νομίζω, ότι τώρα ήταν το σωστό timing, δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι κάποιοι άνθρωποι προσπάθησαν να μιλήσουν γι’ αυτά τα θέματα και πριν δέκα χρόνια. Είχαν βγει, είχαν μιλήσει αλλά αγνοήθηκαν.
Έχουμε ευθύνη και όλοι οι άλλοι που ίσως ξέραμε πράγματα;
Χριστίνα Μαξούρη: Δεν το ξέραμε... Άλλο βλέπω να περιμένουν κάποιον στην πρόβα πιτσιρικάδες που μικροδείχνουν και άλλο να είναι 15 χρονών και αυτό να γίνεται μεθοδολογία και να κρατάει χρόνια. Άλλο είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό που έχει νιώσει έλξη για τον καθηγητή του, γιατί όλοι μπορούμε να το νιώσουμε αυτό, μπορείς να ερωτευτείς τον δάσκαλό σου. Εδώ όμως μιλάμε για γεγονότα που συνέβαιναν κατά εξακολούθηση και καταγγελείες που αγνοούνταν. Για μια εκσεμένη και μεθοδευμένη κάλυψη αυτού του ανθρώπου. Άλλο να ακούς κάτι και άλλο να βλέπεις ότι τελικά πρόκειται για οργανωμένο έγκλημα.
Δημήτρης Χαλιώτης: Από αυτά που βγήκαν στη δημοσιότητα εμένα με σόκαρε πάρα πολύ, αυτό που είπε η Χριστίνα, η μεθοδολογία. Προσωπικά, δεν είχα εικόνα όλων αυτών των περιστατικών. Είχα ακούσει κάποια πράγματα, ως ένα σημείο δεν έπεσα τελείως από τα σύννεφα, αλλά από εκεί μέχρι το σημείο να βλέπουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι είχαν μια συγκεκριμένη μεθοδολογία προσέγγισης ...
Χριστίνα Μαξούρη:Και ένα συγκεκριμένο τύπο θυμάτων...Ξέραμε ότι υπήρχαν άνθρωποι που έκαναν κατάχρηση εξουσίας αλλά όχι σ’ αυτό το σημείο. Αυτά που βγήκαν στην επιφάνεια, έχουν μεγάλη απόκλιση από αυτά που κυκλοφορούσαν στον χώρο.
Πιστεύεις ότι όλα αυτά που ήρθαν στο φως, θα βελτιώσουν από εδώ και πέρα την κατάσταση και τη συμπεριφορά και άλλων «δύσκολων» χαρακτήρων;
Χριστίνα Μαξούρη: Πιστεύω ότι θα είναι πιο προσεκτικοί. Είναι όμως μια μεγάλη συζήτηση αυτή γιατί από την άλλη πλευρά κινδυνεύει η λειτουργία της πρόβας και της διδασκαλίας που είναι ευαίσθητη, ευάλωτη αλλά και κάπως οικογενειακή υπόθεση. Συναντιέσαι με κάποιους ανθρώπους για μήνες, κάθε μέρα, και η επαφή που δημιουργείται, είναι κάτι που δύσκολα μπορεί να μεταφερθεί, αν δεν το έχει ζήσει κανείς. Είναι πολύ κρίμα αυτή η διαδικασία να περιχαρακωθεί και να μολυνθεί από φόβους, κόμπλεξ και φοβίες.
Μη φτάσουμε στο άλλο άκρο...
Χριστίνα Μαξούρη: Ακριβώς...Όλα αυτά όμως ήταν ένα στάδιο, που ακόμη δεν έχει τελειώσει, και ήταν απαραίτητο ίσως για να φτάσουμε σε μια εξυγίανση. Μακάρι...
Δημήτρης Χαλιώτης:Πάντως σε πρώτη φάση σίγουρα θα βοηθήσει. Άνθρωποι με ακραίες συμπεριφορές θα το ξανασκεφτούν. Από εκεί και πέρα, εγώ με την μικρή μου εμπειρία πάνω στις πρόβες, νομίζω ότι πρέπει πάντα να υπάρχει μια ευγένεια. Ό,τι και να θες να πεις, πάντα υπάρχει και ο κατάλληλος τρόπος να το κάνεις. Δεν μπορούμε να φτάνουμε στο σημείο να σου πετάξω ένα τασάκι! Όπως δεν θα το κάνω στην μάνα μου και στην αδερφή μου και αν το κάνω ή θα μου το ξαναγυρίσει πίσω ή θα θυμώσει και δεν θα μου ξαναμιλήσει, αντίστοιχα είναι και στην πρόβα.
Σας έχει τύχει να βιώσετε κάποιο περιστατικό βίας στο θέατρο;
Χριστίνα Μαξούρη: Προσωπικά δεν έχω ζήσει κάτι ανάλογο, έχω όμως βρεθεί μπροστά σε περιστατικά που μ’ έφεραν σε δύσκολη θέση και αφορούσαν άλλους συναδέλφους. Να πούμε όμως ότι κάποιες φορές μπορεί να γίνει το αντίστροφο: δηλαδή να ασκήσει βία και να φέρει μια δύσκολη κατάσταση στην πρόβα και ένας ηθοποιός. Έχει πάντα να κάνει με τον άνθρωπο και με τον τρόπο που ασκεί την εξουσία του.
Δημήτρης Χαλιώτης: Εντάσεις προβών έχω βιώσει και εγώ αλλά όχι ακραία περιστατικά. Μπορώ όμως να πω ότι το θέμα της βίας, άσχετα με τη δουλειά, δεν μου είναι κάτι άγνωστο.
Πέρα από τα «Τραγούδια της Σωτηρίας» υπάρχουν άλλα σχέδια;
Χριστίνα Μαξούρη:Η μια παράσταση που θα συμμετέχω είναι «Καπετάν Μιχάλης (Ελευτερία ή Θάνατος)», του Δημήτρη Μαραμή, που είναι βασισμένη στο ομώνυμο, εμβληματικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη, από την περιφέρεια και το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κρήτης, για να παρουσιαστεί σ’ όλες της πόλεις της Κρήτης αλλά και εδώ στην Αθήνα μ’ έναν δεκαπενταμελή θίασο κυρίως λυρικών τραγουδιστών.
Επιπλέον, θα λάβω μέρος και σε μια παράσταση χορού της Αντιγόνης Γύρα που θα παρουσιαστεί στο αρχαιολογικό μουσείο της Χαλκίδας, τέλη Ιουλίου, με τον τίτλο «Ερωτοπαίγνια» και είναι βασισμένη στη Βυζαντινή ερωτική ποίηση. Εκεί, θα είναι τέσσερις χορευτές, ο αγαπημένος συνεργάτης Χρήστος Θεοδώρου στο πιάνο και εγώ θα τραγουδάω.
Και αν όλα πάνε καλά περιμένουμε από φθινόπωρο να ανεβάσουμε και το «Μινόρε της Αυγής», σε σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαριά, στο Δημοτικό Θεάτρο Πειραιά.
Δημήτρης Χαλιώτης: Ελπίζουμε να είναι ανοιχτά τα θεάτρα το φθινόπωρο και να ανέβει το «Μινόρε της αυγής», εγώ έχω κάνει τη θεατρική διασκευή. Επίσης, θα συμμετέχω στο κομμάτι πάλι της θεατρικής μεταφοράς και διασκευής, της «Αιολικής γης», που θα σκηνοθετήσει ο Τάκης Τζαμαριάς στο Εθνικό Θέατρο.
Επιπλέον, από το ραδιόφωνο της ΕΡΤ, θα έχω την χαρά να ακουστεί ένας μονόλογος που έχω γράψει, εδώ και κάποια χρόνια, «Η Πορσελάνη» σε σκηνοθεσία του Τάκη Τζαμαριά, με τη Μίρκα Παπακωνσταντίνου. Είναι τεράστια η χαρά μου που τη συναντώ και συνεργαζόμαστε. Η Ελένη Γερασιμίδου, με την οποία συνεργάστηκα πέρσι το καλοκαίρι, η Μίρκα Παπακωνσταντίνου και κάποιοι άλλοι άνθρωποι αυτής της γενιάς, είναι ο λόγος που αγάπησα το θέατρο. Νιώθω ευλογημένος που τους συνάντησα.
Μιας και αναφέρθηκες στο θέατρο στο ραδιόφωνο. Χριστίνα, πώς ήταν η εμπειρία της ηχογράφησης του «Αβελάρδος και Ελοίζα» που ακούσαμε από τον 9,84;
Πρώτα απ’ όλα, ήταν ωραία που βρεθήκαμε όλοι μαζί και χαρήκαμε πολύ γι’ αυτό. Αυτό όμως είναι κάτι που δεν ξέρουμε να το κάνουμε. Διότι είναι άλλη η συμπεριφορά στη σκηνή και άλλη στο μικρόφωνο. Προσπαθήσαμε στον χρόνο που είχαμε και με την αντίληψη που είχαμε και την επαφή που έχουμε εμείς οι τέσσερις που γνωριζόμαστε χρόνια (Γιώργος Γλάστρας, Ελένη Κοκκίδου,Γιάννης Καλαβριανός), και με μια πολύ μεγάλη φροντίδα από τον ηχολήπτη, να κάνουμε το καλύτερο δυνατό. Είναι πολύ ενδιαφέρον το θέατρο στο ραδιόφωνο, μακάρι να συνεχιστεί και μακάρι να μάθουμε και εμείς τον τρόπο.
Χαίρομαι που θα ξαναζήσω αυτή την εμπειρία στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ με το έργο της Μαρίας της Τσιμά, «Ίσα δικαιώματα», που είναι ουσιαστικά συνεντεύξεις που είχε πάρει η ίδια από μετανάστριες, σε σκηνοθεσία της Μαρίας Μιχαήλ. Εκεί θα συναντηθώ με τη Λήδα Πρωτοψάλτη, τη Μαρία Κεχαγιόγλου, την Αλεξάνδρα Αϊδίνη, τη Ζαχαρούλα Οικονόμου και τη Μαρία Τσιμά.
«Τα τραγούδια της Σωτηρίας»
Το Στέκι του Ηλία
28/06 έως 30/06/2021 στις 21:00
01/07/2021 στις 21:00
Ιδέα - Επιμέλεια κειμένων: Δημήτρης Χαλιώτης
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Δημήτρης Χαλιώτης, Χριστίνα Μαξούρη
Σκηνογραφία :Σωτήρης Μελανός
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Ηχοληψία :Γιάννης Παξεβάνης
Τραγουδά η Χριστίνα Μαξούρη
Μουσικοί :Βασίλης Κορακάκης μπουζούκι, φωνή, Δημήτρης Κουφογιώργος μπουζούκι, Βασίλης Προδρόμου κιθάρα, φωνή, Δημήτρης Κούστας ακορντεόν
Οργάνωση παραγωγής: Πάνος Σβολάκης
Εκτέλεση παραγωγής: Κατερίνα Μπερδέκα - Θεατρικός Οργανισμός MeWe