Τελευταία Νέα
Από τη «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη στην παιδοκτόνο της Πάτρας Ζητούνται ηθοποιοί από το Εθνικό Θέατρο Πέθανε η σπουδαία τραγουδίστρια Ειρήνη Κονιτοπούλου-Λεγάκη Είδα τους «Προστάτες», σε σκηνοθεσία Γιώργου Κιουρτσίδη (Αποστολή στη Θεσσαλονίκη) Ανακοινώθηκε το Πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου Είδα το «Hyperspace ή αλλιώς…» , σε σκηνοθεσία Δανάης Λιοδάκη   «Καραϊσκάκενα, O Θρύλος» Της Σοφίας Καψούρου στον Πολυχώρο VAULT «Μπες στα παπούτσια μου - Ταυτίσου με τη διαφορετικότητα αυτοσχεδιάζοντας» στο Θέατρο Όροφως Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2022 – Το μήνυμα του Peter Sellars Ο Βασίλης Μαυρογεωργίου ανοίγει Mοτέλ στη Φρυνίχου Η πρώτη δήλωση του Νέου Καλλιτεχνικού Διευθυντή του ΚΘΒΕ Δράσεις του Εθνικού Θεάτρου για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου Ακρόαση ηθοποιών για την νέα παράσταση του Γιάννη Κακλέα Είδα το «Γράμμα στον πατέρα», σε σκηνοθεσία Στέλιου Βραχνή (Αποστολή στη Θεσσαλονίκη) Κερδίστε διπλές προσκλήσεις για την παράσταση «Η σιωπηλή Λίμνη»
 

Δ. Καταλειφός: «Πολλά από αυτά που θεωρούνται μοντέρνα, εμένα μου φαίνονται απλά ανόητα» Κύριο

 

«Έχω περάσει τα πέντε έκτα της ζωής μου με το θέατρο, είτε να ονειρεύομαι να μπω σε αυτό είτε να κάνω θέατρο. Δεν μπορώ λοιπόν να διανοηθώ πώς θα είναι αυτή  χωρίς θέατρο. Αυτό που μ’ ευχαριστεί όμως είναι ότι δεν έχει φθαρεί καθόλου μέσα μου, ούτε για μια στιγμή, το πόσο υπέροχη τέχνη είναι. Δεν νιώθω καμία κούραση. Νιώθω μόνο επιθυμία, έντονη επιθυμία και για τα επόμενα!» θα πει κάποια στιγμή στη διάρκεια της απολαυστικής μας συζήτησης ο Δημήτρης Καταλειφός με πάθος ανάλογο με αυτό που πέρυσι ερμήνευε τον Τομ όταν ονειρευόταν να δραπετεύσει από «Το γυάλινο κόσμο». Εξάλλου για εκείνον η ζωή και το θέατρο είναι αλληλένδετα.

Οι συστάσεις είναι περιττές. Ένα σπουδαίο κεφάλαιο του θεάτρου μας, ένας κορυφαίος ηθοποιός με σκηνικό ήθος και συνέπεια, που όλες αυτές τις δεκαετίες μάς έχει χαρίσει αξέχαστες ερμηνείες.

Το ελληνικό θέατρο όμως του χρωστά κάτι εξίσου αξιομνημόνευτο, το ταλέντο του στη διδασκαλία, χάρη στο οποίο έχει τροφοδοτήσει δεκάδες ταλαντούχους ηθοποιούς που απολαμβάνουμε στη σκηνή.

Γοητευτικός και χαρισματικός, μίλησε στο Texnes-plus για τη νέα παράσταση που ετοιμάζεται στο Θέατρο Εμπορικόν, το Ήταν όλοι τους παιδιά μου του Άρθουρ Μίλερ σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου. Αναφέρθηκε στους λόγους για τους οποίους δεν αγαπά την τηλεόραση, αν και φέτος θα τον απολαύσουμε στη Λέξη που δεν λες, στα παιδικά του χρόνια, στα πρότυπά του, στον τρόπο που προσεγγίζει ένα ρόλο και στο «Όσκαρ» που πήρε. Μας αποκάλυψε επίσης γιατί δεν έχει παίξει ακόμη στην Επίδαυρο, σε κωμωδία, αλλά και γιατί δεν συμπαθεί τους ξένους σκηνοθέτες. Φυσικά η κουβέντα δεν θα μπορούσε να σταματήσει εκεί...

Ο Δημήτρης Καταλειφός κάνει ποδαρικό στην ενότητα «Πρόσωπα» και εμείς δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε καλύτερη αρχή!

 

Αυτή την περίοδο κάνετε εντατικές πρόβες για το έργο ορόσημο της μεταπολεμικής αμερικανικής δημιουργίας, το Ήταν όλοι τους παιδιά μου του Άρθρουρ Μίλερ. Στο παρελθόν έχετε χαρακτηρίσει τις πρόβες μια διαδικασία  «βασανιστική». Σήμερα πώς τη βιώνετε;

Κατ’ αρχήν θα ξεκινήσω από το όμορφο κομμάτι και μετά θα περάσω στο βασανιστικό! (γέλια) Είναι τόσο ωραία η φάση της ανακάλυψης ενός έργου! Όταν το διαβάζεις προσεκτικά και μελετάς τις λέξεις. Όταν μπαίνεις στη διαδικασία να μάθεις ή να θυμηθείς πράγματα για το συγγραφέα. Όταν η φαντασία σου αρχίζει να κινητοποιείται για τον κόσμο του έργου ή το ρόλο. Αυτή φάση των προβών είναι η πιο ερωτική φάση της θεατρικής διαδικασίας για μένα. Επειδή σε αυτή όλα τα πράγματα πρωτογεννιούνται: είτε κάνεις λάθος, είτε κάνεις μια καλή πρόβα είτε μια κακή, είτε λες μια φράση στην οποία οι τρεις λέξεις είναι χάλια και η μία βγαίνει, αποκαλυπτικά για σένα, η χαρά της ανακάλυψης και του καινούργιου κρύβει μια αξεπέραστη μαγεία που με ενθουσιάζει.

 

Τι σημαίνει για εσάς «καλή» και «κακή» πρόβα;

Καλή πρόβα είναι αυτή στην οποία ανακαλύπτονται πράγματα. Κακή είναι αυτή στην οποία κάτι μπλοκάρει ή εσύ μπλοκάρεις ή δεν μπορείς να συνεννοηθείς εύκολα με κάποιον από τους συνεργάτες σου. Γιατί στις πρόβες δοκιμάζεται και η σχέση των ανθρώπων που αποτελούν κάθε φορά το θίασο μια παράστασης. Όταν υπάρχει επικοινωνία, η πρόβα μπορεί να είναι εξαιρετική. Πολλές φορές όμως μπορεί κάτι να μπλοκάρει ή να το καταλαβαίνεις εσύ αλλιώτικα από τον άλλον. Η διαδικασία αυτή δεν είναι πάντα ρόδινη. Πρόκειται για το βασανιστικό κομμάτι που λέγαμε πριν, που προκύπτει όταν δεν έχεις καλή επικοινωνία με το σκηνοθέτη ή με τους ηθοποιούς ή με κάποιον από τους ηθοποιούς. Όταν συμβαίνει αυτό, ο άλλος συντελεστής είναι λίγο σαν εμπόδιο και το βάσανο είναι πώς θα συνεννοηθείς. Αυτό είναι το χειρότερο πράγμα σε μια πρόβα. Όταν δεν μπορεί να υπάρξει επικοινωνία και επειδή είμαστε ένας λαός που πραγματικά ο καθένας έχει δική του γνώμη και επιπλέον δεν υπάρχει καθόλου κοινή παιδεία, πολύ συχνά είναι δύσκολο να συνεννοηθούμε και πολλές φορές οι λέξεις που υποτίθεται διευκολύνουν τη μεταξύ μας επικοινωνία αποτελούν εμπόδιο. Γιατί με την ίδια λέξη ο ένας μπορεί να εννοεί «άσπρο» και ο άλλος «μαύρο». Αυτή είναι η βασανιστική πλευρά του θέματος.

Σας έχει τύχει να εξακολουθεί να υπάρχει το πρόβλημα της επικοινωνίας με κάποιο συνάδελφο και μετά τις πρόβες;

Ευτυχώς ελάχιστες φορές, που ήταν όμως και οι πιο δυσάρεστες. Γιατί, κακά τα ψέματα, επειδή το θέατρο είναι μια πολύ συλλογική τέχνη, είναι πολύ ωραίο οι άνθρωποι να συναντιούνται για έναν κοινό σκοπό, να έχουν χημεία μεταξύ τους και ένα κοινό όραμα – ακριβώς ταυτόσημο δεν γίνεται, αλλά κοινό. Όταν συμβαίνει αυτό, και το αποτέλεσμα είναι καλύτερο και εσύ το χαίρεσαι περισσότερο και ο κόσμος το αντιλαμβάνεται παρακολουθώντας μια παράσταση. Όταν δεν υπάρχει αυτό και έχεις εμπλακεί σε μια ιστορία που δεν σου ταιριάζει, είναι δυσάρεστα έως και βασανιστικά.

Ο Τζο Κέλερ, τον οποίο υποδύεστε στην παράσταση που θα δούμε στο Θέατρο Εμπορικόν, λέει στη σύζυγό του σε κάποια σκηνή, όταν εκείνη τον κατηγορεί για τα χρήματα που έβγαλε: «Κι εγώ τα ήθελα μ’ άλλον τρόπο απ’ ό,τι ήρθαν…» Πώς αντιλαμβάνεστε αυτή του τη στάση, που εν γένει αντικατοπτρίζει το αμερικανικό όνειρο;

Ο συγκεκριμένος ήρωας είναι ένας άνθρωπος που προέρχεται από την κατώτερη τάξη, ο οποίος από μικρή ηλικία μπήκε στη βιοπάλη και μόχθησε πολύ για να κάνει περιουσία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να έχει μια πιο ελαστική συνείδηση. Γιατί κάθε άνθρωπος που θέλει να βγάλει λεφτά έτσι είναι. Θα ήθελε να είναι τίμιος, αλλά, όταν μπλέκει σε αυτό που λέμε «αγορά», μοιραία θα κάνει πράγματα για να βγάλει περισσότερο χρήμα. Οπότε αυτός ο άνθρωπος θα ήθελε να ήταν τίμιος, αλλά ένα κομμάτι του εαυτού του που επιζητά πολύ το χρήμα τον ωθεί στις ατασθαλίες και στο έργο έχει κάνει κάτι σχεδόν εγκληματικό.

Πέρυσι ως λοχαγός Έντγκαρ στο Χορό του θανάτου λέγατε: «Το να γερνάς δεν είναι εύκολο, αλλά έχει ενδιαφέρον».Υποκριτικά είναι πιο γοητευτικοί οι ρόλοι ώριμων αντρών;

Κατ’ αρχήν, επειδή η ηθοποιία είναι πραγματικά κάτι πολύ γοητευτικό και πολύ δύσκολο, εγώ πιστεύω πως είναι ωραίο να γερνάς παίζοντας. Γιατί ουσιαστικά έπειτα από τα σαράντα αρχίζεις να καταλαβαίνεις πράγματα πιο ώριμα και συνειδητά. Από τα είκοσι μέχρι τα σαράντα –εγώ ξεκίνησα από τα είκοσι– γίνονται πράγματα με μεγαλύτερο θράσος, με την ελευθερία της νιότης, πιο χύμα… Ενώ από μια ηλικία και μετά, αποκτώντας μια τεχνική, αρχίζει το πράγμα να γίνεται πιο «επιστημονικό» και αυτό είναι πολύ γοητευτικό. Γιατί για μένα η ηθοποιία είναι τέχνη και επιστήμη ταυτόχρονα και δεν μπορείς να την ανακαλύψεις εύκολα πριν από τα σαράντα. Επομένως είναι πολύ γοητευτικό και ως ηθοποιός να γερνάς και φυσικά υπάρχουν στο παγκόσμιο ρεπερτόριο καταπληκτικοί ρόλοι ηρώων μεγάλης ηλικίας. Ποιον να αναφέρουμε; Το θείο Βάνια; Το βασιλιά Λιρ; Διάφορους άλλους του Ίψεν; Υπάρχουν πάρα πολλοί ωραίοι ρόλοι ηρώων άνω των εξήντα ετών.

kataleifos2-texnes-plus.jpg

Και στην τηλεόραση όμως, στη σειρά Λέξη που δεν λες, θα σας δούμε στο ρόλο του παππού. Τώρα σε ποιο κανάλι, θα δείξει… Από την πρώτη σας τηλεοπτική εμφάνιση, στο Μινόρε της αυγής, μέχρι τη δεύτερη, Το 10, πέρασαν είκοσι πέντε χρόνια(!), ενώ από τη δεύτερη μέχρι την τρίτη, τη Λέξη που δεν λες, εννέα χρόνια. Δεν την αγαπάτε την τηλεόραση;

Καθόλου! (γέλια) Και τις τρεις φορές έπαιξα αφού προηγουμένως αρνιόμουν σθεναρά! Απλώς και τις τρεις φορές κάτι έγινε στο τέλος… Μάλλον με επηρέασε το γεγονός ότι ήταν πολύ συμπαθείς και οι τρεις σκηνοθέτες, και ο Φώτης Μεσθεναίος και η Πηγή Δημητρακοπούλου και τώρα ο Θοδωρής Παπαδουλάκης, που κάτι έβλεπαν σε εμένα, επέμειναν πολύ και με κατάφεραν, όμως όμως δεν ήθελα εξαρχής να συμμετάσχω.

Τώρα που τις παρακολουθείτε δεν σας αρέσουν;

Δεν τις βλέπω!Κυρίως γιατί παθαίνω κατάθλιψη. Από τα λίγα που έχω δει εντάξει... Δεν απελπίζομαι κιόλας, αλλά δεν μου αρέσει να βλέπω τον εαυτό μου.

Γιατί;

Επειδή πάντα νομίζω πως θα μπορούσα να το είχα κάνει καλύτερα και στενοχωριέμαι. Σκέφτομαι: «Κοίτα πώς το έκανα!»

Μικρός χανόσασταν στο γράψιμο. Είναι αλήθεια ότι θέλατε να γίνετε συγγραφέας;

Ναι, υπήρξε μια περίοδος που έγραφα πολύ, από το δημοτικό, και ιδιαίτερα στο γυμνάσιο. Έγραφα ποιήματα, σενάρια, διάφορα, αλλά πλέον γράφω για τους ρόλους. Δεν γράφω δηλαδή με κάποια λογοτεχνική φιλοδοξία, όμως μου αρέσει να κρατάω σημειώσεις για τους ρόλους που παίζω.

Τι γράφετε για τους ρόλους;

Οτιδήποτε μου κατέβει στο μυαλό, αλλά και πολύ πρακτικά πράγματα. Ας πούμε, πώς είναι ο ρόλος αυτός και σε άλλες στιγμές, εκτός έργου, πώς ντύνεται, πώς τρώει, πώς κοιμάται ο χαρακτήρας. Προσπαθώ δηλαδή να πλάσω, με αφορμή τα λόγια του έργου αλλά και πέρα από αυτά, μια ολοκληρωμένη ανθρώπινη υπόσταση. Να φανταστώ το ρόλο, στο έργο, καθώς και πέρα από τις σκηνές που διαβάζω σε αυτό.

Είναι σαν να ζείτε μαζί με έναν άλλο άνθρωπο καθ’ όλη τη διάρκεια των προβών και των παραστάσεων;

Σε μεγάλο βαθμό το επιδιώκω. Όχι ότι είναι σαν μια τρέλα είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο. Είναι μια καθημερινή ενασχόληση κάποιων ωρών, η οποία είναι και πάρα πολύ ευχάριστη.

Επομένως είναι επώδυνος ο «χωρισμός» με ένα ρόλο όταν τελειώνει η παράσταση;

Καθόλου, γιατί μου αρέσει πάντα ο επόμενος! Δεν κατάλαβα, ποτέ, τη μελαγχολία που νιώθουν ορισμένοι συνάδελφοι όταν τελειώνει ένας ρόλος. Εγώ αισθάνομαι ένα «Φτου ξελευτερία!»

Έχω ακούσει-διαβάσει ότι αποφασίσατε να γίνετε ηθοποιός όταν είδατε την Έλλη Λαμπέτη στο Μις Πέπσι της Πιερέτ Μπρινό, όταν ήσασταν μαθητής της πρώτης γυμνασίου. Είναι αλήθεια;

Ναι, απόλυτη αλήθεια, και θυμάμαι την παράσταση σαν να ήταν χθες! Θυμάμαι ότι δεν ήξερα τότε ποια ήταν η Λαμπέτη, αλλά, όταν εμφανίστηκε στη σκηνή, με μάγεψε και με απορρόφησε τόσο πολύ που θυμάμαι ακόμη τη σκέψη που είχα κάνει τότε: «Μα, καλά! Τόσο λίγο κρατάει το θέατρο;!» Νόμιζα πως είχε κρατήσει ελάχιστα. Μετά, όταν μου έδιναν οι θείοι κάνα χαρτζιλίκι, μάζευα τα χρήματα και παρακολούθησα την παράσταση άλλες επτά φορές.

Και μετά γνωρίσατε την Έλλη Λαμπέτη, σας είδε στο θέατρο, σας μίλησε και σας εξέφρασε το θαυμασμό της, από όσο ξέρω. Τι σας είπε;

Ελάχιστα τη γνώρισα, ναι. Μου είπε πολύ καλά πράγματα, πολύ θερμά λόγια. Είχα παίξει τον Μερκούτιο στο έργο Ρωμαίος και Ιουλιέτα και αυτό ήταν για μένα ένα είδος Όσκαρ. Όχι ένα είδος, ήταν το Όσκαρ! Η Λαμπέτη ήταν, και παραμένει, ο μεγάλος μου πνευματικός έρωτας. Ήταν από τις μορφές που με έχουν εντελώς καθορίσει. Μαζί με τον Κουν τους θεωρώ τα πρότυπά μου, για διαφορετικούς λόγους τον καθένα. Όμως δεν έχω θαυμάσει άλλους Έλληνες καλλιτέχνες τόσο πολύ.

Αναπολείτε στιγμές της καριέρας σας ή σκέφτεστε πάντα το μέλλον, όπως μου είπατε πριν για τον επόμενο ρόλο;

Συνήθως, επειδή ευτυχώς είμαι ακόμη ενεργός, με απασχολεί το έργο με το οποίο ασχολούμαι. Κάποιες στιγμές μπορώ να θυμηθώ και κάτι, αλλά κυρίως με ενδιαφέρει το παρόν και το μέλλον, όχι τόσο το παρελθόν.

Σας παρακολουθώ τόσα χρόνια να πειραματίζεστε με διάφορα έργα, του κλασικού κυρίως ρεπερτορίου, αλλά δεν σας έχω απολαύσει ποτέ σε μια κωμωδία. Γιατί;

Ναι… Κοίταξε, εγώ πιστεύω πως στα καλά έργα υπάρχουν πάντα σημεία που βγαίνει και γέλιο, αλλά έργα με την έννοια μια καθαρόαιμης κωμωδίας όντως δεν έχω παίξει. Κάτι γίνεται και κάποια στιγμή βγαίνει στη μέση ένα υπέροχο έργο που συνήθως είναι δραματικό και μου αλλάζει πορεία… (γέλια!) Ναι, θα ήθελα, και συνεχίζω να θέλω, απλώς για κάποιο λόγο που δεν τον έχω ακόμη καθορίσει στο δρόμο μου εμφανίζονται κυρίως δράματα! Διαφωνώ λίγο για το κλασικό ρεπερτόριο. Αν θεωρήσουμε τα έργα του Μπέκετ, του Πίντερ, του Ντέιβιντ Χάουερ, του Μάμετ κλασικό ρεπερτόριο…

Ελληνικό έργο πάντως δεν παίζετε…

Δεν έχει τύχει, θέλω πάρα πολύ να παίξω ένα ελληνικό έργο. Πάρα πολύ…

Επίσης μου κάνει εντύπωση… Η Επίδαυρος και το αρχαίο δράμα δεν σας συγκινούν;

Τώρα θίγεις ένα μεγάλο θέμα! Εγώ σέβομαι πάρα πολύ την τραγωδία και πιστεύω πως είναι ένα πολύ ιδιαίτερο και σπουδαίο είδος, το οποίο, επειδή είναι κάτι τόσο έξω από το σήμερα, απαιτεί πολύ μεγάλη προετοιμασία. Εγώ θα ήθελα να κάνω μια τραγωδία σε κλειστό χώρο και έπειτα από πρόβες δύο χρόνων. Το να πάω στην Επίδαυρο και να παρουσιάσω μια παράσταση ύστερα από πρόβα δύο μηνών και με έναν ετερόκλητο θίασο, σύμφωνα με τις δικές μου επιθυμίες και ανάγκες, δεν μου λείπει. Αντίθετα θα με ενδιέφερε μια πιο μακρόχρονη μελέτη πάνω στο συγκεκριμένο  είδος. Στο δράμα απαιτείται μια πνευματική, φωνητική και σωματική εξάσκηση, που δεν μπορεί να ολοκληρωθεί σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, σύμφωνα πάντα με τη δική μου άποψη. Επίσης ο χορός είναι ένα τεράστιο ζήτημα, που δεν αντιμετωπίζεται με το να παίρνεις μαθητές σχολών. Είναι μια μεγάλη ιστορία ο χορός, που χρειάζεται έμπειρους ηθοποιούς και όχι άπειρους νέους. Θέλω να πω ότι έχω άλλες ανάγκες για την τραγωδία από τις συνηθισμένες.

Παρ’ όλα αυτά παρακολουθείτε τις παραστάσεις που ετοιμάζονται μέσα σε λίγους μήνες. Ως θεατή δεν σας έχει ικανοποιήσει καμία παράσταση αρχαίου δράματος;

Πάρα πολλές, κάποιες στιγμές. Το θέμα είναι όμως ότι τα τελευταία χρόνια, επειδή έχει κυριαρχήσει η εικόνα στη ζωή μας, οι άνθρωποι διαβάζουν όλο και λιγότερο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το έργο να διαβάζεται όλο και λιγότερο και αυτό που πρωτοστατεί να είναι τι εικόνα θα φτιάξεις από ένα έργο. Μου δημιουργεί κάποιου είδους αμηχανία το να βλέπω μια παράσταση, όπου το έργο είναι λίγο πιο κει και η παράσταση είναι λίγο πιο πέρα από το έργο. Άλλοτε είναι μια ευχάριστη και άλλοτε μια τρομερά δυσάρεστη έκπληξη. Το να διαβάσεις ένα έργο και να μπορέσεις να αναδείξεις τον κόσμο του είναι μια τρομερά σημαντική διαδικασία και πολύ συχνά το έργο δεν διαβάζεται και γίνεται μια παράσταση με αφορμή το έργο.

Βλέπουμε δηλαδή την Ηλέκτρα του τάδε και όχι του Ευριπίδη, τις Σφήκες του τάδε και όχι του Αριστοφάνη…

Ναι, συχνά συμβαίνει αυτό. Απλώς εγώ υιοθετώ αυτό που έλεγε ο Μινωτής: «Όταν ανεβάζω Σοφοκλή, εγώ δεν κάνω τίποτα, τα κάνει όλα ο Σοφοκλής! Αυτός σκηνοθετεί το έργο». Εμένα με έχει στιγματίσει αυτή η φράση και δεν είναι μια φράση που την είπε ένας θεωρητικός. Ήταν κάποιος που έκανε θέατρο και ο Οιδίποδας επί Κολωνώ που είχα δει ήταν, και παραμένει, η πιο μοντέρνα ερμηνεία στην αρχαία τραγωδία. Δεν έχω δει πιο σύγχρονο ηθοποιό από τον Μινωτή. Θέλω να πω ότι, επειδή ζούμε σε μια εποχή πολύ μεγάλης παρακμής και σύγχυσης σε κάθε επίπεδο, καλλιτεχνικό, πολιτικό, ηθικό, κοινωνικό και αισθητικό, είμαι πολύ καχύποπτος με το τι θα πει ουσιαστικά μοντέρνο. Δεν ξέρω τι είναι μοντέρνο, πάντως πολλά από αυτά που θεωρούνται μοντέρνα εμένα μου φαίνονται απλώς ανόητα. Υπάρχει μια παρεξήγηση για το τι θα πει σύγχρονο ή μοντέρνο θέατρο. Αν θεωρείται μοντέρνο να εξαφανίζεται ο συγγραφέας, αυτό σίγουρα δεν με εκφράζει.

kataleifos6-texnes-plus.jpg

Πέρα από το αρχαίο δράμα γενικότερα το θεατρικό τοπίο στην Ελλάδα πώς σας φαίνεται;

Έχω την αίσθηση ότι περνάμε μια μεταβατική περίοδο και ότι το θεατρικό τοπίο γίνεται όλο και πιο θολό. Επειδή ζούμε, ευρύτερα από το θέατρο, μια εποχή παρακμής, αυτή η πραγματικότητα αντικατοπτρίζεται και στις σκηνές. Νομίζω πως η σύγχυση, η παρακμή και η αβεβαιότητα που βιώνουμε στην καθημερινότητά μας και το γεγονός ότι ουσιαστικά τα τελευταία χρόνια έχουν έρθει τα πάνω κάτω έχουν ως αποτέλεσμα να έχουμε χάσει τις αντικειμενικές αξίες. Παντού υπάρχει υποκειμενικότητα. Ο καθένας μπορεί να γράψει οποιαδήποτε γνώμη στο facebook ή οπουδήποτε και έχουν χαθεί οι αντικειμενικές αναφορές για το τι είναι καλό και τι είναι κακό, τι είναι μέτριο, τι είναι μοντέρνο, τι είναι κλασικό. Όλα αυτά έχουν γίνει λίγο ένα κράμα που έχει προκαλέσει και σε αυτούς που κάνουν θέατρο και σε αυτούς που κρίνουν το θέατρο και σε αυτούς που βλέπουν θέατρο μια πάρα πολύ μεγάλη σύγχυση. Αυτό που κατά τη γνώμη μου έχει χαθεί με πολύ μεγάλο βαθμό είναι η ουσία και η απλότητα. Κυριαρχεί μια έντονη τάση εντυπωσιασμού, πρωτοτυπίας, νεωτερισμών, η ανάγκη να κάνεις κάτι που δεν έχει ξαναγίνει, η ανάγκη να κάνεις κάτι ξεχωριστό, το οποίο είναι τόσο έντονο που έχει υπερκαλύψει την ανάγκη να κάνεις κάτι ουσιαστικό. Εγώ αυτό που κατάλαβα, στο πέρασμα του χρόνου, είναι ότι η ουσία κρύβεται στην απλότητα, στην αλήθεια και στην ταπεινότητα απέναντι στα πράγματα. Το ελληνικό θέατρο έχει μπερδευτεί και βιώνει μια πληθώρα πραγμάτων. Φυσικά γίνονται και κάποια πολύ ενδιαφέροντα και ουσιαστικά πράγματα, αλλά αυτός ο πληθωρισμός, οι τόσες πολλές παραστάσεις έχουν θολώσει το τοπίο.

Αυτός ο φόβος του θολώματος ή μια εσωστρέφεια σας κάνει να αποφεύγετε τη συνεργασία με ξένους σκηνοθέτες;

Δεν είναι για λόγους εσωστρέφειας. Απλώς πιστεύω, επειδή ο λόγος και το κείμενο και τα βιώματα είναι πολύ σημαντική υπόθεση, δεν μπορείς μέσα στους δύο μήνες, που έρχονται βιαστικά οι διάφοροι σκηνοθέτες, να επικοινωνήσεις. Είναι τεράστιο το εμπόδιο της γλώσσας και δεν αναφέρομαι σε αυτή που θα χρησιμοποιήσεις για να επικοινωνήσεις με το σκηνοθέτη αλλά σε αυτή που καλείται να χρησιμοποιήσει ο ηθοποιός όταν παίζει και ο ξένος σκηνοθέτης δεν είναι σε θέση να την κρίνει γιατί δεν τη γνωρίζει.

Ας περάσουμε τώρα σε μια άλλη σημαντική ιδιότητά σας, αυτή του δασκάλου. Διδάσκετε επί είκοσι πέντε χρόνια σε δραματικές σχολές και θα ήθελα να σας ρωτήσω το εξής: Η Μέριλ Στριπ, η οποία στην τελευταία της ταινία ερμήνευσε την ατάλαντη Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς, όταν σε συνέντευξή της ρωτήθηκε τι θα έλεγε στην ηρωίδα της αν την είχε συναντήσει ποτέ, απάντησε: «Θα προσπαθούσα να είμαι ενθαρρυντική, πιστεύω αυτό που λέει ο Τζακ Νίκολσον ‘‘Μη φτύνεις πότε την ευτυχία του άλλου’’». Εσείς πώς αντιμετωπίζετε ένα μαθητή σας όταν θεωρείτε πως δεν έχει δυνατότητες για να γίνει ηθοποιός, δεν έχει ταλέντο…

Είναι πολύ δύσκολο να απαντήσει κανείς σε αυτή την ερώτηση. Γιατί είναι πολύ δύσκολο να καθορίσεις εσύ την επιθυμία ή την ανάγκη κάποιου ανθρώπου. Και ποιος είσαι εσύ για να το κάνεις; Μπορεί να πέφτεις έξω και πολλές φορές έχω πέσει έξω. Δεν είμαι ούτε μάντης ούτε έχω το αλάθητο. Έχει τύχει σε σχολές παιδιά που δεν τους έδινες τόση σημασία να εξελιχθούν πιο πολύ από όλους και άλλοι που ήταν πολύ καλοί να μην κάνουν τίποτα. Δεν είσαι σοφός για να ξέρεις πώς θα εξελιχθούν.Όταν βέβαια αντιλαμβάνεσαι κάτι πολύ έντονα, ότι δηλαδή κάποιος δεν κάνει, συνήθως η ίδια η ζωή τα φέρνει έτσι και δεν προχωρά. Εγώ δεν έχω πει, ούτε θα μπορούσα να το πω, σε κάποιον «ξέρεις δεν κάνεις...» Μου είναι αδιανόητο, αν και το έχω σκεφτεί. Βέβαια, από την άλλη, η θεατρική εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει έναν άνθρωπο γενικότερα στη ζωή του. Δεν σημαίνει ότι όποιος πάει σε δραματική σχολή πρέπει οπωσδήποτε να γίνει και ηθοποιός. Απλώς αυτό που με ενοχλεί είναι, επειδή υπάρχουν πάρα πολλές ερασιτεχνικές ομάδες, να θεωρηθεί πως η ηθοποιία είναι κάτι εύκολο, ότι βγαίνεις και λες τα λόγια σου. Με ενοχλεί όταν κάποιος δεν καταλαβαίνει πόσο δύσκολη είναι αυτή η τέχνη. Δεν μπορεί να την κάνει οποιοσδήποτε, χρειάζεται και ένα χάρισμα, το πιστεύω ύστερα από τόσα χρόνια.

Έπειτα από τόσα χρόνια λοιπόν θα λέγατε ότι το θέατρο έχει διαμορφωθεί μέσα σας σαν μια κατάσταση ανάγκης, επιθυμίας ή συνήθειας;

Είναι όλα αυτά μαζί.Είναι και ανάγκη και συνήθεια και τρόπος ζωής, είναι αυτό που δίνει νόημα στην ύπαρξη, είναι ευχαρίστηση και βάσανο συνάμα, είναι ένας συνδυασμός πραγμάτων. Δεν μπορώ να διανοηθώ πώς θα είναι η ζωή μου όταν δεν θα παίζω. Δεν μπορώ καν να το σκεφτώ. Επειδή από τότε με τη Λαμπέτη, στα δεκατρία μου, μου μπήκε το μικρόβιο, πήγα στη σχολή και το εξέλιξα παίζοντας από τα είκοσι ένα έως τα εξήντα δύο που είμαι τώρα, πραγματικά έχω περάσει τα πέντε έκτα της ζωής μου με το θέατρο, είτε να ονειρεύομαι να μπω σε αυτό είτε να κάνω θέατρο! Δεν μπορώ λοιπόν να διανοηθώ πώς θα είναι η ζωή μου χωρίς θέατρο. Αυτό που με ευχαριστεί όμως είναι ότι δεν έχει φθαρεί καθόλου μέσα μου, ούτε για μια στιγμή, το πόσο υπέροχη τέχνη είναι.Δεν νιώθω καμία κούραση. Νιώθω μόνο επιθυμία… έντονη επιθυμία και για όσα θα ακολουθήσουν!

Ο Άρθουρ Μίλερ λέει για το θέατρο: «Θεωρώ το θέατρο μια σοβαρή υπόθεση, που κάνει ή θα έπρεπε να κάνει, τον άνθρωπο ανθρώπινο, με άλλα λόγια λιγότερο μόνο». Νιώθετε πως το έχετε καταφέρει αυτό;

Αυτό με κινεί πάρα πολύ πάρα πολύ και τότε θεωρώ πως μια παράσταση έχει πετύχει το στόχο της. Δεν πιστεύω σε κανένα άλλο θέατρο παρά μόνο σε αυτό που προκαλεί συγκίνηση στο μέσο θεατή. Συμφωνώ απόλυτα με τον Μίλερ, το ιδανικό είναι να βγεις από το θέατρο διαφορετικός από ό,τι μπήκες. Αν είσαι ο ίδιος, η παράσταση δεν κατάφερε τίποτα. Για μένα, όταν συμβαίνει, γιατί φυσικά δεν γίνεται πάντα, είναι σπουδαίο, να νιώθεις δηλαδή πως έχεις αγγίξει έστω και έναν άνθρωπο με αυτό που έκανες πάνω στη σκηνή. Μόνο η συγκίνηση με απασχολεί στο θέατρο και δεν εννοώ να κλάψει ο θεατής, αλλά κάτι να ταρακουνηθεί μέσα του. Αυτό είναι το πιο ωραίο και το πιο δύσκολο.

kataleifos3-texnes-plus.jpg

Εκτός από ό,τι θέλετε να μεταδώσετε στο κοινό, εσείς προσωπικά αυτά τα πέντε έκτα της θεατρικής ζωής σας αισθάνεστε «πιο ανθρώπινος», λιγότερο μόνος;

Ελπίζω, σε ένα βαθμό, πως ναι. Επειδή είχα την τύχη να δουλέψω με πολύ αξιόλογους ανθρώπους και σε σπουδαία έργα. Είχα την τύχη να παίξω σε έργα των μεγαλύτερων συγγραφέων του 20ού αιώνα. Αυτό είναι μεγάλη τύχη και επιλογή βέβαια! Αυτό σίγουρα ήταν μια ανάγκη και από το πώς πήγαν κάποιες παραστάσεις, από τα λόγια που μου είπαν ορισμένοι άνθρωποι, αισθάνομαι πως τους συγκίνησα, είτε εγώ είτε όλη η παράσταση. Αυτό σίγουρα σε φέρνει πιο κοντά στους άλλους.

Έχετε φοβίες ή ψυχαναγκασμούς;

Άπειρες! Είμαι μέσα στις φοβίες, μέσα στις προλήψεις και μέσα στους ψυχαναγκασμούς! Γι’ αυτό είπα και πριν ότι η καλύτερη περίοδος για μένα είναι οι πρόβες, γιατί μετά, όταν ξεκινά η παράσταση, πραγματικά η διαφορά είναι τεράστια. Αυτό δεν μπορεί να το αντιληφθεί κάποιος που δεν είναι ηθοποιός. Στις πρόβες μπορείς να δοκιμάσεις ό,τι θέλεις και να κάνεις πολλές φορές μια σκηνή, δικαιολογούνται και τα λάθη. Αντίθετα η παράσταση επαναλαμβάνεται κάθε βράδυ, για μία φορά, υπό το αμείλικτο βλέμμα του κοινού. Το βλέμμα του κοινού είναι αμείλικτο! Αυτό σου δίνει ενέργεια όλη τη μέρα, και ωραία και βασανιστική! Γι’ αυτό λέω «Φτου ξελευτερία!» όταν τελειώνει το έργο, επειδή κάθε μέρα είναι πολύ έντονη η διαδικασία.

Πείτε μου μια πρόληψη που έχετε..

Κατ’ αρχήν δεν υπάρχει περίπτωση να μην πάω στο θέατρο δύο ώρες πριν για να μου φύγει το άγχος. Μετά κάνω κάποιες ίδιες κινήσεις, πίνω τον ίδιο καφέ, λέω τα λόγια, κάνω ζέσταμα. Ενώ υπάρχουν άλλοι που χαλαρώνουν να πηγαίνουν τελευταία στιγμή, εμένα με χαλαρώνει να είμαι από νωρίς.

 

Τελικά, κύριε Καταλειφέ, στα εξήντα δύο σας χρόνια ποιος σας έμαθε περισσότερα η ζωή ή το θέατρο;

Αυτό είναι ένα ολόκληρο ζήτημα. Είναι τόσο μπλεγμένα, αλληλένδετα, με την έννοια ότι το θέατρο μιλά πάντα για τη ζωή και τον άνθρωπο συμπυκνωμένα. Αυτό που αναφέρεται και στον Άμλετ: «Το θέατρο είναι ο καθρέφτης της ζωής». Εγώ δεν πιστεύω πως η ζωή δεν είναι μόνο οι φοβερές εμπειρίες που πρέπει να ζήσει κάποιος και να τις κάνει στο θέατρο. Πιστεύω σε ένα στοιχείο που ίσως αυτό είναι το κυριότερο χάρισμα του ηθοποιού, στη φαντασία. Το ίδιο πράγμα που σε έναν άνθρωπο μπορεί να περάσει απαρατήρητο σε κάποιον άλλο μπορεί να καταγραφεί με έναν τρόπο φοβερά δημιουργικό ή η φαντασία του για κάτι που δεν έχει ζήσει μπορεί να είναι απίστευτα πλούσια και να του αντικαταστήσει το μη βίωμα. Πιστεύω πως είναι λίγο κλισέ η φράση «άλλο η ζωή και άλλο το θέατρο». Νομίζω πως πρόκειται για συγκοινωνούντα δοχεία και το σημαντικό είναι πώς εγγράφεται στον καθένα η πραγματικότητα. Πόσο έξυπνος είναι και πόσο χαρισματικός. Έχω δει ανθρώπους με απίστευτο χιούμορ που στη σκηνή δεν έχουν καθόλου. Έχω δει ανθρώπους πολύ ντροπαλούς που στη σκηνή είναι τρομερά τολμηροί. Έχω δει άσχημους ανθρώπους που στη σκηνή είναι πανέμορφοι. Έχω δει πανέμορφους που στη σκηνή είναι κακάσχημοι. Έχω δει ανθρώπους που δεν έχουν πλούσια ερωτική ζωή και στη σκηνή είναι πολύ ερωτικοί. Το θέατρο είναι το άλλο, είναι το αλλού, και αυτό το άλλο και το αλλού είναι η περιουσία κάθε καλλιτέχνη. Είναι ένας χώρος ονείρων όπου κάποιος βγάζει έναν άλλο εαυτό που μπορεί να είναι πολύ αποκαλυπτικός. Και δεν πιστεύω επίσης πως θέατρο μπορεί να γίνει χωρίς πόνο, χωρίς πληγές και δίχως τραύματα.

 

kataleifos4-texnes-plus.jpg

 Ο Δημήτρης Καταλειφός φωτογραφήθηκε για το Texnes-plus από τον φωτογράφο Βαγγέλη Αγγελόπουλο.

Συνέντευξη Γιώτα Δημητριάδη

 

Τον Δημήτρη Καταλειφό θα δούμε στο 

Ήταν όλοι τους παιδιά μου, του Άρθρουρ Μίλερ

Πρεμιέρα μέσα Οκτωβρίου, Θέατρο Εμπορικόν

Σκηνοθεσία: Γιάννης Μόσχος 

Παίζουν: Δημήτρης Καταλειφός, Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, Ευγενία Αποστόλου, Κώστας Βασαρδάνης, Δημήτρης Καραμπέτσης, Δανάη Επιθυμιάδη, Γιώργος Βουρδαμής, Γιώργος Τζαβάρας, Ιωάννα Πιατά

 

Και στη σειρά

Η Λέξη που δεν λες

popolaros banner

popolaros banner

lisasmeni mpalarina

Video

 

sample banner

 

τέχνες PLUS

 

Ποιοι Είμαστε

Το Texnes-plus προέκυψε από τη μεγάλη μας αγάπη, που αγγίζει τα όρια της μανίας, για το θέατρο. Είναι ένας ιστότοπος στον οποίο θα γίνει προσπάθεια να ιδωθούν όλες οι texnes μέσα από την οπτική του θεάτρου. Στόχος η πολύπλευρη και σφαιρική ενημέρωση του κοινού για όλα τα θεατρικά δρώμενα στην Αθήνα και όχι μόνο… Διαβάστε Περισσότερα...

Newsletter

Για να μένετε ενημερωμένοι με τα τελευταία νέα του texnes-plus.gr

Επικοινωνία