πρώτη δημοσίευση στο texnes-plus.blogspot.gr 6/8/16
"Στον Μηνά"
Δεκαπέντε γυναίκες ντυμένες(;) περπατούσαν, συγχρονισμένα, με μικρά, σχεδόν ανεπαίσθητα, βηματάκια προς στο κοίλον του αργολικού θεάτρου. Μια πιανίστρια με εντυπωσιακό καπέλο φρούτων έπαιζε τις πρώτες νότες.
Οι νότες συνέχισαν να ακούγονται...
Μπλέκονταν μάλιστα με τον γκιώνη της Επιδαύρου. Τα βηματάκια έγιναν όλο και πιο θαρραλέα. Οι γυναίκες πλησίασαν προς τα διαζώματα. Κάποια στιγμή το σύνολο έσπασε σε κομμάτια σαν όστρακο, άνοιξε και παρουσιάστηκε στη θυμέλη η Λυσιστράτη.
Ήταν εκεί «Μια γυναίκα μόνη». Το πρώτο επεισόδιο είχε ξεκινήσει...
Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός σκηνοθέτησε μια Λυσιστράτη τολμηρή, με άποψη, σύγχρονη, και κατάφερε να ξεπεράσει κάποιους σκοπέλους του έργου, που πολλές φορές οδηγούν στο λαϊκισμό, στην απλοϊκότητα και στο φτηνό χιούμορ.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η υπέροχη σκηνή, που μας χάρισε ο σκηνοθέτης, όταν βιώσαμε τη νύχτα μαζί με τις γυναίκες στην Ακρόπολη. Εκεί, για πρώτη φορά, δεν είδαμε, αλλά ακούσαμε, μυρίσαμε, νιώσαμε.
Ακούσαμε τις νότες του πιάνου, μυρίσαμε τα πεύκα της Επιδαύρου και απολαύσαμε τον ξάστερο ουρανό. Το σκηνικό της φύσης αγκάλιασε μία από τις πιο χιουμοριστικές σκηνές του έργου, που συνήθως το υπερπαίξιμο και η ανάγκη των σκηνοθετών να την αναδείξουν οδηγεί στο αντίθετο αποτέλεσμα.
Επιτυχία της παράστασης ήταν και η έντονη αίσθηση της λειψανδρίας. Η εξαιρετική τετράδα των Γιάννη Βογιατζή, Θέμη Πάνου, Χάρη Τσιτσάκη και Γιώργου Μπινιάρη έδινε στους θεατές να καταλάβουν εμπράκτως ότι τα δεινά του πολέμου ήταν ικανά να κινητοποιήσουν τις γυναίκες με τέτοιο τρόπο.
Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνάμε τη Σικελική Εκστρατεία (415-413 π.Χ.), ενάμιση χρόνο πριν διδαχτεί το έργο του Αριστοφάνη, κατά την οποία «οὐδὲν [έστι] ὅ,τι οὐκ ἀπώλετο» («δεν έμεινε τίποτε που να μη χαθεί»), όπως έγραψε ο Αλιμούσιος Θουκυδίδης και είπε κάποια στιγμή από το μικρόφωνο η Αθηνά Μαξίμου.
Ο Μαρμαρινός επέλεξε για Λυσιστράτη τη Λένα Κιτσοπούλου και το αποτέλεσμα τον δικαίωσε. Η ερμηνεία της είχε μέτρο, εσωτερικότητα, ενδιαφέρουσες διακυμάνσεις και μοναδικές πινελιές της ξεχωριστής προσωπικότητάς της.
Εύστοχα τα σχόλια για τις γυναίκες που ερωτεύονται με «ανώμαλο» τρόπο και οι αναχρονισμοί που χρησιμοποιήθηκαν από τον Χίτλερ μέχρι το βιαστή Παπαχρόνη. «Έστειλε κανένας άντρας γράμματα στη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη;» αναρωτήθηκε.
Σε κάποια σημεία βέβαια διαφάνηκε και ο χαρακτηριστικός «κιτσοπουλισμός», που άλλοι λατρεύουν και άλλοι λατρεύουν να μισούν, χωρίς ωστόσο να αλλοιωθεί το σκηνοθετικό στίγμα του Μαρμαρινού. Αυτό συνέβη σε άλλες παραστάσεις στο παρελθόν, όπως στο Βυσσινόκηπο του Νίκου Καραθάνου.
Από την άλλη εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι, ενώ όλες οι κυρίες της παράστασης εμφανίστηκαν γυμνές στη σκηνή, η πρωτεργάτισσα της επανάστασης κράτησε τα μισά της εσώρουχα. Μάλιστα ήταν τοποθετημένη στο πλάι αριστερά και δίπλα της παρέμειναν σε κάποια σώματα μερικά καλσόν, όπως και στη δεξιά πλευρά, για να τονιστεί το γυμνό σώμα στο κέντρο. Παρ’ όλα αυτά, ήταν έντονη η απουσία, καθώς και ο δυναμισμός στη σκηνή.
Ο χορός (Gemma Carbone, Αθηνά Δημητρακοπούλου, Λένα Δροσάκη, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Άννα Κλάδη, Σοφία Κόκκαλη, Λενιώ Λιάτσου, Ειρήνη Μαρκή, Αθηνά Μαξίμου, Ελένη Μπούκλη, Ηλέκτρα Νικολούζου, Αγλαΐα Παππά, Λένα Παπαληγούρα, Μαρία Σκουλά, Έλενα Τοπαλίδου) ήταν μοναδικός.
Διαλεγμένες μία μία, πρωταγωνίστριες στο σύνολό τους, οι καλλιτέχνιδες ήταν σπουδαίες και λειτούργησαν ως σύνολο και όχι ως άθροισμα, με συντονισμό και ομοιογένεια στα φωνητικά μέσα, επεξεργασμένο ρυθμικό λόγο και κινησιακή όρχηση (κίνηση: Χρήστος Παπαδόπουλος).
Ξεχώρισαν η Κλεονίκη και ο Σπαρτιάτης της Ευαγγελίας Σαρακατσάνη, όπως και η Μυρρίνη της Μαρίας Σκουλά.
Στην παράσταση δεν δόθηκε έμφαση στον αγώνα λόγων μεταξύ Λυσιστράτης και Πρόβουλου. Αντίθετα η σκηνοθετική ματιά του Μαρμαρινού ήθελε τον Αιμίλιο Χειλάκη έναν Πρόβουλο-μαριονέτα που δεν έβγαζε λέξη! Προσέγγιση που είχε τουλάχιστον ενδιαφέρον. Την ωραία φωνή του ηθοποιού ακούσαμε στον Κινησία του, μια στέρεη κωμική φιγούρα.
Το αίσιο τέλος, η νίκη των γυναικών και το τέλος του πολέμου, που επισφραγίστηκε με ένα συμπόσιο αποδόθηκαν στην παράσταση με το σύνθημα «Πιες» και τις γυναίκες να γίνονται ένα με τους άντρες και να κάνουν προπόσεις. Προπόσεις που θα θέλαμε όλοι μας να πούμε, προπόσεις που μας συγκίνησαν πολύ...
«Στον άντρα μου»
«Σ’ αυτόν που θέλω ν’ ρθει»
«Σ’ αυτούς που λείπουν»
«Στον Μηνά» (Χατζησάββα, στον οποίο ήταν αφιερωμένη και η παράσταση...)
«Σε όλα τα επίθετα του έρωτα»
Και σε πολλά ακόμη....
Με έμπνευση, φαντασία και πολύ ταλέντο δημιούργησε τα κοστούμια η Μαγιού Τρικεριώτη. Πρακτικά και καλαίσθητα ήταν τα σκηνικά του Γιώργου Σαπουντζή. Εντυπωσιακοί οι φωτισμοί του Thomas Walgrave. Πληρέστατη μουσική πρόταση από τον Δημήτρη Καμαρωτό.
12 Σεπτεμβρίου, Ελευσίνα, Παλαιό Ελαιουργείο
16 Σεπτεμβρίου, Θέατρο Βράχων
19 Σεπτεμβρίου, Ηλιούπολη, Θέατρο Αλσους «Δημήτρης Κιντής»
21 Σεπτεμβρίου, Νέα Σμύρνη, Θέατρο Αλσους
24 Σεπτεμβρίου, Ωδείο Ηρώδου Αττικού