Υπάρχει τίποτα αληθινότερο από την αλήθεια; Ναι, το παραμύθι. Αυτό δίνει νόημα αθάνατο στην εφήμερη αλήθεια

Νίκος Καζαντζάκης

Ο Ναζ είναι ένα αγόρι με μια βαλίτσα. Η ζωή τα φέρνει έτσι που σαν τον Σεβάχ κι αυτός αναγκάζεται να φύγει. Στη βαλίτσα του πρέπει να χωρέσουν μόνο τα απαραίτητα. Για το αυτοκινητάκι που έφτιαξε μικρός δυστυχώς δεν υπάρχει χώρος. Ευτυχώς όμως υπάρχει αρκετός χώρος για την ζωγραφιά της οικογένειας από την μικρή του αδερφή και για τις ιστορίες του μπαμπά του. Μέσα από τις ιστορίες του ακούγονται οι πιο μεγάλες αλήθειες με τον πιο φυσικό τρόπο. Και έτσι ο Ναζ γίνεται Σεβάχ και στην πορεία θα αλλάξει και πάλι όνομα για να επιβιώσει. Ο Ναζ, ο κάθε Ναζ, που προσπαθεί να επιβιώσει σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο. Έναν κόσμο που μεταβάλλεται όπως και το σκηνικό της παράστασης. Κουτιά που γίνονται βουνά, λεωφορεία, σπίτια και καράβια. Άνθρωποι που γίνονται από νοικοκύρηδες πρόσφυγες, από ευτυχισμένοι κυνηγημένοι, από άνθρωποι δυνάστες και εκμεταλλευτές.

Ο Δημήτρης Μακαλιάς καταφέρνει να αποδώσει αριστοτεχνικά το ρόλο του Ναζ. Βλέποντάς τον βλέπεις μπροστά σου ένα παιδί κι όχι έναν ενήλικα. Όλοι οι συντελεστές της παράστασης δένουν αρμονικά μεταξύ τους, ενώ η φωνή και το σαντούρι τη Αρετής Κετιμέ απογειώνουν την παράσταση. Οι παραλληλισμοί της πραγματικότητας του Ναζ με τις ιστορίες του Σεβάχ δίνονται στον μπερντέ με τις σκιές, μια σύμβαση που ενσωματώνεται υπέροχα στο κείμενο και την παράσταση.

Από τον Οδυσσέα και τον Σεβάχ στον Ναζ. Όλοι οι ήρωες των μύθων και των παραμυθιών ταξιδεύουν και το ταξίδι τους δεν είναι άλλο από μια αλληγορία του ‘’ταξιδιού’ προς την ενηλικίωση. Τα τέρατα είναι τα εμπόδια που συνταντούν για να φτάσουν τελικά στην πολυπόθητο προορισμό όπου από δω και πέρα ‘’θα ζήσουν καλά κι εμείς καλύτερα’’. Για τα παιδιά ο Ναζ είναι ένας ακόμα ήρωας που ταξιδεύει και υπερνικά τα εμπόδια. Η αλληγορική γλώσσα του παραμυθιού μιλά στις καρδιές τους και τους καθησυχάζει.

Ήταν η μοναδική φορά ως θεατής παιδικών παραστάσεων που ευχήθηκα να είχα δει την παράσταση με τα μάτια των μαθητών μου. Να μην γνώριζα πώς τα τέρατα του παραμυθιού και τα εμπόδια είναι αληθινά. Να μην ήξερα πώς τα δημιουργήσαμε εμείς τα τέρατα αυτά. Να παρηγοριόμουν ότι στο τέλος όλα τελείωσαν καλά. Και ότι η Κρίσια πράγματι σώθηκε. Να μην ήξερα πώς υπάρχουν παιδιά που συναντούν ‘’τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον άγριο Ποσειδώνα’’…Μα ο Ναζ έχει τις ιστορίες του για παρηγοριά. Και ξέρει πως ποτέ δεν πρέπει να κοιτάζεις πίσω γιατί μπορεί τα δάκρυα που είναι αλμυρά να σε μεταμορφώσουν σε στήλη άλατος. Ποτέ πίσω λοιπόν, μόνο μπροστά. Γι’ αυτό ίσως το έργο τελειώνει με τραγούδι και χορό. Γιατί τα παιδιά πρέπει να κοιτάζουν μπροστά. Γιατί τα παιδιά έχουν περισσότερο μέλλον και λιγότερο παρελθόν. ‘’Αυτή είναι η ιστορία. Η δική σου ιστορία’’, λέει ο Ναζ. Εμείς φτιάχνουμε την ιστορία μας. Ας την φτιάξουμε λοιπόν όσο ομορφότερη μπορούμε. Κι αν άδειασε η βαλίτσα του, κι αν τα έχαε όλα στον δρόμο, έχει ακόμα τις ιστορίες του. Θυμάται τι έγραφε η κάρτα κι ας σβήστηκε. Τα κουβαλά στην καρδιά του όλα κι έτσι κανείς δεν μπορεί να του τα πάρει.

Ας βάλουμε μέσα στη βαλίτσα του Ναζ παιχνίδια για ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ την παράσταση. Και με αυτόν τον τρόπο να κάνουμε τον Ναζ δικό μας, φίλο μας, συνοδοιπόρο μας και οδηγό.

ΠΡΙΝ…

• Αφήγηση. ‘’Το αγόρι με τη βαλίτσα’’ σε μετάφραση- διασκευή της Ξένιας Καλογεροπούλου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Πριν την παράσταση μπορείτε να γνωρίσετε τον μικρό Ναζ και να μιλήσετε μαζι με τα παιδιά σας για εκείνα τα παιδιά που ζουν τόσο διαφορεικές ζωές από τη δική μας. Εάν πάλι δε θέλετε να ξέρετε εκ των προτέρων την ιστορία μπορείτε να διαβάσετε το βιβλίο ‘’Η χώρα με τους παράξενους ανθρώπους’’ του Νικόλα Ανδρικόπουλου, εκδόσεις Καλέντη. Ένα εξαιρετικό παραμύθι που με συντομία και αλληγορικό λόγο θίγει τα προβλήματα της προσφυγιάς και της διφορετικότητας.
• Παιχνίδι: ‘’Τι θα έπαιρνες μαζί σου αν ναυαγούσες σε ένα νησί;’’. Μπορείτε να παίξετε το παιχνίδι αυτό πριν την παράσταση. Τι θα διαλέγατε να πάρετε αν έπρεπε να φύγετε γρήγορα και να πάρετε μόνο ένα πράγμα; Ίσως μετά την παράσταση οι προτεραιότητες να έχουν αλλάξει.
• Ζωγραφική: Ο Ναζ παίρνει μαζί τους μια ζωγραφιά της αδερφής του που είχε ζωγραφίσει ολόκληρη την οικογένεια. Αυτή η ζωγραφιά γίνεται κεντρικό στοιχείο της βαλίτσας του και φτάνει να αντιπροσωπεύει όλη του την παλιά ζωή. Τα δικά σας παιδιά πώς θα ζωγράφιζαν την οικογένειά σας; Σε ποιο μέρος θα στεκόσασταν; Μέσα στο σπίτι; Έξω από αυτό; Ποιοι θα βρίσκονταν στην ζωγραφιά αυτή και πώς;
• Για μεγαλύτερες ομάδες/ εκπαιδευτικούς.Αυτοσχεδιασμός. ‘’Η βαλίτσα’’. Μέσα σε μια βαλίτσα τοποθετούμε τα αντικείμενα του Ναζ. Μια ζωγραφιά με μια οικογένεια, μια κάρτα από τον αδερφό του στο Βερολίνο, ένα ρολόι κι ίσως δυο τρία ακόμα πράγματα. Ο εμψυχωτής ενημερώνει τα παιδιά ότι η βαλίτσα αυτή βρέθηκε το πρωί στο λιμάνι κι ακόμα δεν την έχει αναζητήσει κανείς. Τα παιδιά την ανοίγουν και σε μικρές ομάδες προσπαθούν να βρουν σε ποιον ανήκει, πού πήγαινε ο κάτοχός της, πώς βρέθηκε η βαλίτσα στο λιμάνι. Ετοιμάζουν έναν μικρό αυτοσχεδιασμό.

ΜΕΤΑ…

• Για μεγαλύτερες ομάδες/ εκπαιδευτικούς.Παγωμένες εικόνες. Τα παιδιά διαλέγουν τρεις σκηνές από την ιστορία που τους έκαναν εντύπωση και τις παρουσιάζουν ως παγωμένες εικόνες. Στη συνέχεια με την τεχνική της ‘’ανίχνευσης της σκέψης’’ οι ρόλοι μπορούν να πουν τις βαθύτερες σκέψεις τους. Η παγωμένη εικόνα έχει την δυναμική και το πλεονέκτημα να σωματοποιεί τις καταστάσεις και τις εμπειρίες. Το σώμα και η φωνή στην παιδική ηλικία είναι ένα από τα σπουδαιότερα μέσα έκφρασης καθώς ο λόγος δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως. Στο τέλος της παρουσίασης μπορούν όλα τα παιδιά να δημιουργήσουν έναν διάδρομο αντικρυστά το ένα από το άλλο. Είναι ο διάδρομος της συνείδησης. Ανάμεσά τους περνά ο εμψυχωτής/ δάσκαλος ως Ναζ και τα παιδιά μιλώντας ένα ένα λένε τις σκέψεις του για το ταξίδι που ξεκινά. Φοβάται; Νομίζει πώς θα τα καταφέρει; Τι του λείπει; Τι νιώθει; Θέλει να φύγει χωρίς τους γονείς του;
• Αλαμπουρνέζικη μετάφραση: Όταν ο Ναζ ναυαγεί σε μια ακτή ένα γέρικο ζευγάρι τον μαζεύει και τον φροντίζει. Αν και στην σκηνή μιλούν την ίδια γλώσσα, όλη η σκηνή βασίζεται στη σύμβαση ότι ο καθένας μιλά άλλη γλώσσα και δεν συννενοούνται. Ένα ωραίο παιχνίδι είναι να μιλά ο ένας μια αλλαμπουρνέζικη γλώσσα κι ο άλλος να μεταφράζει σύμφωνα με αυτά που κατάλαβε από τον τόνο της φωνής, τις κινήσεις, κ.λπ.

Ο Φίλιππος, το ποντικάκι στο ομώνυμο παραμύθι του Λεό Λεόνε ‘’μαζεύει λέξεις, γιατί οι χειμωνιάτικες μέρες είναι μακριές κι ατελείωτες και δε θα ‘χουν τι να λένε’’. Ο ραφτάκος των λέξεων του Αντώνη Παπαθεδούλου σώζει μια ολόκληρη πόλη από την παγωνιά φτιάχνοντας τα πιο ζεστά ρούχα από ένα υλικό μοναδικό, τις λέξεις. Ο Ναζ έχει τις ιστορίες του για συντροφιά και παρηγοριά. Αυτές τον σώζουν στο ταξίδι του. Ο Ναζ είναι μια ιστορία έτσι κι αλλιώς. Μια ιστορία σύγχρονη. ‘’Υπάρχουν πολλές πληγές που μένει ακόμα να γιατρευτούν και πάρα πολλές ιστορίες που μένει ακόμα να ειπωθούν. Και δεν ξέρω καλύτερο μέρος να γίνει αυτό από το θέατρο’’. (περιοδικό ‘’Εκπαίδευση και Θέατρο’’, τευχος 18, σελ. 80, 2017, Sanja Kismanovic Tasic, ‘’Δοκίμιο εν κινήσει’’: Η εξέλιξη και η ουσία)

 Από τη Σπυριδούλα Μπιρπίλη 

Μπαίνοντας στη σκηνή του 104 οι ηθοποιοί της ομάδας ΠυροΤέχνες σε περιμένουν πάνω στην σκηνή κάνοντας προθέρμανση, μιλώντας μεταξύ τους και με ρόδες, παιχνίδια και ασκήσεις νιώθεις ήδη μέλος του τσίρκου τους. Αφήγηση και βιντεοπροβολές συνθέτουν μια μαγευτική παράσταση και ο Γιάννης Δρακόπουλος αποδίδει με τον πιο αυθεντικό τρόπο τον παιχνιδιάρη και καλόκαρδο κλόουν Ζαν Ζακ Περώ. Δίπλα του οι Βιβή Πέτση, Βίκη Χατζοπούλου, Μαρίνα Τσουμπρή και Κλέα Σαμαντά μας μεταφέρουν με τις μεταμφιέσεις τους στις γειτονιές του Λονδίνου, στο τρένο ακόμα και μέσα στο παλάτι!

Τα σκηνικά και τα αντικείμενα είναι όλα από χαρτί ακριβώς όπως είναι και τα παιχνίδια των παιδιών. Ένας χάρτινος κόσμος, που όμως είναι αληθινός, αφού οι γύρω του τον πιστεύουν για αληθινό. Κάπως έτσι μου γεννήθηκε το μυαλό η ιδέα ότι ‘’Η Κόκκινη μύτη’’ δεν είναι μονάχα ένα έργο που μιλά για την αποδοχή του εαυτού μας και το ‘’άλλου’’, αλλά και για την παιδικότητα. Η κόκκινη μύτη και ο Ζαν Ζακ Περώ είναι το παιδί που μεγάλωσε. Μια μέρα το μαγικό τσίρκο που πετά στα σύννεφα, η παιδική μας ηλικία, κλείνει και ξαφνικά όλα αλλάζουν. Οι κολλητοί φίλοι φεύγουν, κανείς από τους γύρω δε δίνει σημασία στα παιχνίδια που ο κλόουν φτιάχνει και όλοι προσπαθούν να τον πείσουν να εγκαταλείψει την κόκκινη μύτη του. Η γιαγιά, σαν ένας άλλος προστατευτικός γονέας, τον νουθετεί. Του δίνει συμβουλές πώς να μοιάσει με όλους τους υπόλοιπους, αλλά τελικά συνειδητοποιεί πόσο λάθος έκανε. ‘’Στα είπα όλα ανάποδα, μείνε όπως είσαι’’!

 Τι γίνεται όμως με τους υπόλοιπους ενήλικες; Η βασίλισσα καλεί τον κλόουν στο παλάτι για να του επισημάνει ότι πρέπει να γίνει ίδιος με όλους τους άλλους. Πρέπει να προσαρμοστεί για το καλό του. Οι κάτοικοι της γειτονιάς τον διώχνουν και όταν εκείνος επιμένει να γυρνά στη γειτονιά τους, τσακώνονται σε ποιόν από τους δυο πρέπει να μοιάσει. Κι ο Ζαν Ζακ Περώ τι κάνει τελικά; Τι κάνει τελικά το ‘’παιδί’’ που κουβαλάμε μέσα μας; Το παιδί ξέρει πώς ‘’η τέχνη μου, η μουσική μου, τα παιχνίδια μου, η μύτη μου είμαι εγώ!’’.  

Η Χλόη, η φίλη του, τού γράφει για να του πει ότι άλλαξε τα παπούτσια της. Πόση τραγωδία κρύβεται στο ρήμα ‘’άλλαξα’’! Προσαρμόστηκε τελικά, γιατί με τα ‘’παλιά της παπούτσια’’ δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει. Τις φύλαξε όμως τις παλιές της πουέντ και τις φορά πού και πού το βράδυ. Στα όνειρά μας ξαναζωντανεύουν οι παλιές μας επιθυμίες, ξαναγινόμαστε παιδιά. Ξαναγινόμαστε μπαλαρίνες και κλόουν με κόκκινες μύτες.

Το τσίρκο γεμάτο παιχνίδια και φίλους και με ένα κρυμμένο μαγικό ραβδί (που κανείς δεν ξέρει ποιος τελικά το έχει) κλείνει και εμείς, εσείς, όλοι πρέπει να ξαναρχίσουμε τις ζωές μας σε ‘’αφιλόξενες πόλεις’’. Τι θα λέγατε αν κρατούσαμε για λίγο ακόμα τις κόκκινες μύτες μας και παίζαμε λιγάκι ακόμα ΠΡΙΝ αλλά και ΜΕΤΑ το θέατρο;

ΠΡΙΝ…

·                     Μου αρέσει…δε μου αρέσει. Ο Ζαν Ζακ Περώ έχει μια ιδιαιτερότητα, την κόκκινη μύτη του! Όμως όσο παράξενη κι αν είναι μια κόκκινη μύτη εκείνος είναι περήφανος για αυτήν. Για τι πράγμα άραγε είναι περήφανο το δικό σας παιδί; Ποιό χαρακτηριστικό του τού αρέσει πολύ και νομίζει πώς τον κάνει ξεχωριστό; Υπάρχει κάτι πάνω του που δεν τού αρέσει; Φυσικά θα ρθει κι η δική μας σειρά να μιλήσουμε για όσα μας αρέσουν και δε μας αρέσουν πάνω μας. Η κόκκινη μύτη του Περώ είναι μια αφορμή να μιλήσουμε για την αποδοχή των άλλων και του εαυτού μας χωρίς όρια και προϋποθέσεις.

·                     Ζωγραφίζω: ΜΟΥ ΑΡΕΣΟΥΝ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΟΥ ΕΠΕΙΔΗ… Τα παιδιά κάνουν σε ένα χαρτί το περίγραμμα του χεριού τους. Πάνω σε κάθε δάχτυλο γράφουν γιατί τους αρέσουν τα χέρια τους, π.χ. τα χέρια μου είναι έξυπνα, δημιουργικά, όμορφα, δυνατά, γρήγορα. Στην παλάμη γράφουν ένα πράγμα που μπορούν να κάνουν με τα χέρια τους –να παίξουν πιάνο, να φάνε, να χαϊδέψουν τη γάτα κτλ. Μπορούν τα παιδιά να ‘’συστήσουν’’ τα χέρια τους στην οικογένεια και να πουν κάτι για αυτά. (Plummer, D., ‘’Παιχνίδια αυτοεκτίμησης για παιδιά’’, 2010,Πατάκης, σελ.93).

ΜΕΤΑ…

·                     Βγάζω τα χέρια μου γιατί… Το παιχνίδι αυτό το έμαθα από την φίλη και υπέροχη συνάδελφο Τζωρτζίνα(Κ. Καθόμαστε σε κύκλο. Όσοι περισσότεροι παίκτες τόσο πιο διασκεδαστικό το παιχνίδι. Ακουμπάμε τις παλάμες μας στο πάτωμα και ξεκινά κάποιος και βγάζει τα χέρια του αφού όμως πρώτα έχει βρει κάτι κοινό με κάποιον άλλο στον κύκλο. Π.χ. : ‘’Βγάζω τα χέρια μου γιατί θα μείνουν στον κύκλο τα χέρια της Ζωής που έχουν κι αυτά βέρα’’. Μετά μιλά η Ζωή: ‘’Βγάζω τα χέρια μου γιατί θα μείνουν στον κύκλο τα χέρια της Φαίδρας που έχουν κι αυτά λεπτά δάχτυλα’’. Καθένας πρέπει να βρίσκει να λέει κάτι διαφορετικό από αυτά που έχουν ειπωθεί. Τελικά αποδεικύνεται ότι πάνω απ’ όλα τα χέρια έχουν ομοιότητες κι όχι διαφορές!

·                     Για μεγαλύτερες ομάδες/ εκπαιδευτικούς. Από δω ο καλύτερός μου φίλος: Σε δυάδες, ένα παιδί περιγράφει μπροστά στην τάξη έναν φανταστικό φίλο που έχει, πώς τον λένε, με τι μοιάζει, πού ζει, τι του αρέσει να τρώει, πώς διασκεδάζει κλπ (π.χ. ο φίλος μου έχει δύο μύτες και ανακατεμένα μαλλιά, τα χέρια του είναι κρεμασμένα όπως αυτά του καγκουρό. Κοιτάζει τα πάντα γύρω του πολύ περίεργα, ζει στο φεγγάρι, περπατά πάντα με τα πόδια ανοιχτά και δε μιλά παρά μόνο φτερνίζεται). Το δεύτερο παιδί παρουσιάζεται μπροστά στους υπόλοιπους σαν τον παράξενο φίλο του προηγούμενου παιδιού και θα πρέπει να κινηθεί ανάλογα: να περπατήσει με ανοιχτά τα πόδια και με χέρια κρεμασμένα, να φτερνίζεται αντί να μιλά, να κοιτάζει περίεργα κ.ο.κ. Μπορεί επίσης να αυτοσχεδιάσει στο πλαίσιο του χαρακτήρα και να πει π.χ., μια ιστορία από το φεγγάρι. Εάν τα παιδιά είναι μικρά, ο εμψυχωτής μπορεί να τα βάλει να ζωγραφίσουν τον παράξενο φίλο τους και μετά να μοιραστούν οι ζωγραφιές και να γίνει η παρουσίαση των παράξενων φίλων. Τι σημασία έχει αν είναι παράξενοι οι φίλοι μας; Το πιο σημαντικό είναι ότι… είναι φίλοι μας!

Στο τσίρκο του Ζαν Ζακ Περώ η Χλόη ήταν σίγουρη ότι κάπου υπήρχε κρυμμένο ένα μαγικό ραβδάκι. Ποιος όμως το είχε κανείς δεν ήξερε! Ας το βρούμε κι ας το κρατήσουμε για λίγο κι εμείς οι γονείς για να κάνουμε το τσίρκο να ξαναλειτουργήσει. Όλοι πριν μεγαλώσουμε ήμασταν κλόουν και μπαλαρίνες. Κι όπως λέει ο Ζαν Ζακ Περώ κλείνοντας το έργο ‘’ Μεγάλη τύχη όποιος το συναντήσει αυτό το τσίρκο’’. Ζώντας και δουλεύοντας με παιδιά αυτή είναι η μεγαλύτερή μου τύχη νομίζω…

Ένα αρχαιολογικό μουσείο με πολλές σκάλες και ‘’φανταστικούς’’ (όνομα και πράγμα…) επισκέπτες μας ξεναγεί στα εκθέματά του. Ώσπου η ξεναγός ανακαλύπτει ότι λείπει η Γαλάτεια, το διάσημο άγαλμα του μουσείου. Ένας επιθεωρητής, οι δυο φύλακες και μερικοί παράξενοι νυχτερινοί ‘’ένοικοι’’ του μουσείου συνθέτουν μια ιστορία αγάπης και μυστηρίου. Μαζί τους ταξιδεύουμε με όχημα την ελληνική μυθολογία στην τέχνη και τον πολιτισμό.

Η Κυριακή Δοξαρά που σκηνοθέτησε εμπνευσμένα την παράσταση και η Δήμητρα Καράμπελα ανταπεξέρχονται θαυμάσια στους ρόλους των τουριστών, της ξεναγού, του επιθεωρητή και του φύλακα αλλάζοντας ελάχιστα στοιχεία στην εμφάνισή τους. Οι χειροποίητες κούκλες παίρνουν ζωή στα χέρια τους και μαγνητίζουν τα παιδιά. Κουκλοθέατρο, θέατρο σκιών, μιμική και θέατρο συνυπάρχουν αρμονικά υπό τους ήχους της ατμοσφαιρικής μουσικής.

Σε ένα μουσείο λοιπόν και τι παίρνουμε ΠΡΙΝ πάμε εκεί; Κι έπειτα τι φέρνουμε ΜΕΤΑ από την παράσταση;

ΠΡΙΝ…

·                     Μουσική!. Σπίτι με παιδιά δύσκολο να μην έχει ακούσει την θρυλική ‘’Λιλιπούπολη’’ τουλάχιστον διψήφιο αριθμό. Πριν την παράσταση είναι μια ωραία ευκαιρία να ξανακούσετε το τραγούδι ‘’Μες στο μουσείο’’. Έτσι για να μπαίνετε στο πνεύμα!

·                     Παιχνίδι: Ακούγοντας τον τίτλο το πρώτο που μας έρχεται στο μυαλό είναι το πασίγνωστο παιχνίδι που έχει αντέξει στον χρόνο και ξυπνά μνήμες σε διάφορες γενιές ενηλίκων. Γιατί να μην παίξουμε το παιχνίδι πριν την παράσταση στο σπίτι; Μην ανησυχείτε αν είστε λίγοι. Επιστρατεύστε κούκλες και λούτρινα να παίξουν μαζί σας. Η παράσταση άλλωστε αντιμετωπίζει τις κούκλες ως ισότιμους επαγγελματίες ηθοποιούς κι έτσι κι εσείς μπορείτε να τις αντιμετωπίσετε ως ισότιμους παίκτες. Κι αν είναι ανίκητες στο να μένουν ακίνητες μπορούν να σας κερδίσουν στην ταχύτητα;

·                Αφήγηση: Ο μύθος του Πυγμαλίωνα και της Γαλάτειας είναι μια όμορφη ιστορία που μπορείτε να πείτε στα παιδιά στον δρόμο για το θέατρο. Έτσι θα είναι προετοιμασμένα για όσα δούν.

ΜΕΤΑ…

·                     Μετά την παράσταση η προβολή… ‘’Μια νύχτα στο μουσείο’’ με τον Μπεν Στίλερ. Ταινία, που παρόλα στραβά της έχουν προσάψει κατά καιρούς θεωρώ ότι είναι μια όμορφη ταινία να δεις με παιδιά. Παιχνίδια και αγάλματα που ζωντανεύουν είναι θέματα που αγαπούν οι λιλιπούτειοι θεατές.

·                     Για μεγαλύτερες ομάδες/ εκπαιδευτικούς. Παιχνίδι ‘’Γλύπτες και Αγάλματα’’. Με μουσική υπόκρουση τα παιδιά σε ζευγάρια γίνονται εναλλάξ γλύπτες και αγάλματα. Ο γλύπτης- παιδί ‘’πλάθει’’ το ‘’υλικό του’’- παιδί και στη συνέχεια ο δάσκαλος/ εμψυχωτής επισκέπτεται το μουσείο ρωτώντας τους γλύπτες λεπτομέρειες για τα αγάλματά τους. Σαν συνέχεια της δράσης θα μπορούσαν τα αγάλματα να ζωντανέψουν όταν τα φώτα σβήνουν και να μας λένε πώς νιώθουν εκείνα. Τους αρέσει που είναι ακίνητα; Χαίρονται με τους επικέπτες ή προτιμούν την ησυχία τους; Το παιχνίδι συνεχίζεται όσο θέλουμε, με κατευθυνόμενο ή ελεύθερο αυτοσχεδιασμό, και μπορεί ακόμα και παράσταση να προκύψει στο τέλος.

·                     Δραματοποίηση μύθων: Ο μύθος του Πυγμαλίωνα και τη Γαλάτειας συνδέεται στενά με τη μυθολογία της Κύπρου. Η ελληνική μυθολογία παρέχει πλούσιο υλικό κι υπάρχουν μύθοι που συνδέονται με διάφορες περιοχές. Ο Ηρακλής με τον ποταμό Αχελώο, οι πηγές του Αχέροντα με τον Άδη, η Κρήτη με τον Δαίδαλο και τον Ίκαρο. Μπορείτε να βρείτε τους μύθους που σας αρέσουν περισσότερο και σχετίζονται με οικείες σε εσάς περιοχές (το χωριό του παππού και της γιαγιάς, το μέρος που πηγαίνετε διακοπές, κ.λπ) και να τους δραματοποιήσετε μαζί με τα παιδιά σας.

Η Γαλάτεια καταφένει ακόμα και ως άγαλμα να ξανασμίξει με τον καλό της και μαζί να πορευτούν στην αιωνιότητα. Τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει την αγάπη, ούτε καν η δεδομένη ακινησία ενός αγάλματος. Τι κι αν είναι παραμύθι όλο αυτό; Τα παραμύθια πάντα κρύβουν αλήθειες και η αλήθεια είναι ότι η αγάπη μετακινεί βουνά. Ας κρατήσουμε αυτό γιατί αν μας λείπει κάτι στις μέρες μας είναι μάλλον κάτι τόσο απλό όσο η αγάπη…

  «Μίλα και Σουτ», Μέγαρο Μουσικής

 Όταν τραγουδάμε, όλοι χωράμε,κι όσοι μιλάνε κι όσοι σιωπούν.

Σε μια εποχή με e-mail, κινητά τηλέφωνα και φούρνους μικροκυμάτων η υπομονή δεν είναι θα έλεγε κανείς και πολύ αναγκαία. Όλα γίνονται ταχύτατα. Φαγητό, μετακινήσεις, επικοινωνία. Γιατί να υπάρχουν λοιπόν αυτές οι ενοχλητικές παύσεις στη Μουσική; Ο Στρατηγός, μια μουσική ιδιοφυΐα, τις εξαφανίζει και έτσι οι νότες έχουν κάθε μέρα γιορτή. Δέκα χρόνια όμως μετά την ιστορική μέρα της εξαφάνισης των παύσεων αρχίζουν κάποια προβληματάκια… Μια στρουθοκάμηλος, ένας μυρμηγκοφάγος, δύο κάστορες, νότες και παύσεις συνυπάρχουν αρμονικά στο μουσικό παραμύθι «Μίλα και Σουτ» και οι περιπέτειές τους μας διδάσκουν αξίες όχι μόνο μουσικές μα κυρίως ανθρώπινες: «Παύση και ηρεμία έχουμε όλοι ανάγκη μερικές φορές», «Δεν χρειάζεται κανείς να βροντοφωνάζει για να είναι σημαντικός», «Για να ακούσουμε πρέπει πρώτα να σταματήσουμε να μιλάμε», «Διώχνουμε ό,τι δεν μας αρέσει;», «Απαιτείται συνεργασία για να φτιάξεις κάτι»…

Με ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα, μουσικά όργανα και στοιχεία κοστουμιών που υποδηλώνουν τις αλλαγές των ρόλων, οι τρεις ηθοποιοί της ομάδας Κοπέρνικος εμφάνισαν μπροστά μας όλους τους ήρωες του παραμυθιού. Η μουσική φυσικά υπέροχη και η αλληλεπίδραση με τους μικρούς θεατές εκπληκτική!

Η Μίλα και ο Σουτ κάνουν το δικό τους ταξίδι για να βρουν τον Σοφό. Τι μπορούμε να παίξουμε ΠΡΙΝ και τι ΜΕΤΑ την παράσταση;

ΠΡΙΝ…

• Τραγουδήστε: Η αλήθεια είναι ότι στο άκουσμα και μόνο της λέξης «τραγούδι» το μυαλό σας πάει στη μουσική, στη μελωδία, στο ρυθμό και σχεδόν ποτέ στις… παύσεις. Πώς όμως θα ακουγόταν ένα τραγούδι χωρίς παύσεις; Δοκιμάστε αρχικά να μιλήσετε χωρίς να πάρετε ανάσα (δίχως κόμματα, τελείες και άνω τελείες δηλαδή) και μετά να τραγουδήσετε κατά τον ίδιο τρόπο. Είναι ένα πείραμα πολύ διασκεδαστικό, που διδάσκει πολλά για την αξία της σιωπής…

• Παιχνίδι ακοής: «Πόσους ήχους μπορείτε να ακούσετε;» Για ένα λεπτό κλείνετε τα μάτια και μένετε αμίλητοι. Τεντώνετε τα αυτιά σας και προσέχετε όλους τους ήχους. Πόσους ήχους διακρίνετε μέσα σε ένα λεπτό ησυχίας; Ένα αυτοκίνητο που περνά κάτω στο δρόμο, πουλιά και έντομα, ίσως το θρόισμα των φύλλων ή ακόμα και την αναπνοή του διπλανού σας.

ΜΕΤΑ…

• Αυτοσχεδιασμός: «Το άσπρο χρώμα είναι καλύτερο από το μαύρο». Ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης, οι δύο κάστορες της παράστασης, δεν καταφέρνουν να κατασκευάσουν το φράγμα τους γιατί διαφωνούν στο πώς πρέπει να το φτιάξουν. Με τρύπες ή συμπαγές; Μόνο όταν η Μίλα και ο Σουτ τους πείθουν ότι είναι ανάγκη να συνεργαστούν, η δουλειά φαίνεται να προχωρά. Το παιχνίδι αυτό σας βοηθά να αντιληφθείτε την αξία που έχει καθένα ζευγάρι αντιθέτων. Χωρίζεστε σε δύο ομάδες. Κάθε ομάδα προετοιμάζει ένα λόγο που θα βγάλει στο δικαστήριο για να υποστηρίξει με επιχειρήματα τον… πελάτη της. Δίνετε στις ομάδες ζευγάρια αντίθετων. Άσπρο και μαύρο χρώμα, αργά και γρήγορα, νότες και παύσεις, ακόμα και… πίτσες και σουβλάκια!… και ο κατάλογος είναι ατελείωτος. «Το άσπρο είναι καλύτερο γιατί άσπρο είναι το γάλα, σημαίνει καθαριότητα, άσπρο είναι το περιστέρι της ειρήνης».  Όμως, από την άλλη, «τα πιο σπάνια πράγματα είναι μαύρα ‒ μαύρος χρυσός, μαύρη ορχιδέα, μαύρο τριαντάφυλλο». Τραγούδια, παροιμίες και κάθε λογής παρομοίωση, λογοπαίγνιο ή μεταφορά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα προς υπεράσπιση των αντιθέτων.

• Για μεγαλύτερες ομάδες /εκπαιδευτικούς: Βάζετε ένα μουσικό κομμάτι και το ακούτε. Στη συνέχεια χωρίζετε τα παιδιά σε δύο ομάδες, τις νότες και τις παύσεις, και η καθεμία έχει το δικό της χώρο. Όταν ακούγεται μελωδία, κινείται η αντίστοιχη ομάδα και η άλλη πρέπει να μείνει ακίνητη. Στις παύσεις η ομάδα των παύσεων χρειάζεται να σηκώσει τα χέρια της ψηλά και οι νότες να μείνουν ακίνητες. Πόσο εύκολο είναι τελικά να είστε ενεργητικοί ακροατές;

Το έργο «Μίλα και Σουτ» είναι ένα παραμύθι για τη μουσική, τις παύσεις και τις νότες. Όμως, όπως κάθε παραμύθι, μπορείς να το δεις και από μια άλλη οπτική γωνία. Είναι ίσως ένα παραμύθι για το διαφορετικό, γι’ αυτό που δεν μοιάζει με εμάς, γι’ αυτό που δεν καταλαβαίνουμε και γι’ αυτό το διώχνουμε. Μα τελικά για να υπάρξει αυτός ο κόσμος έχουμε ανάγκη και το διαφορετικό, το άλλο, το αντίθετο. Κι ο Άλλος χρειάζεται να βρει το θάρρος και την τόλμη να υπερασπιστεί τη διαφορετικότητά του, να μην αφομοιωθεί, να υπερασπιστεί την αξία του ακόμα κι αν όλοι τον αμφισβητούν.

«Αν δεν μοιραστείς, αν δεν δώσεις, φίλους πώς θα βρεις;»

Info:

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Γκάυ Στεφάνου

ΚΕΙΜΕΝΟ: Άγγελος Αγγέλου, Έμη Σίνη

ΣΤΙΧΟΙ: Έμη Σίνη

ΜΟΥΣΙΚΗ - ΕΝΟΡΧΗΣΤΡΩΣΗ: Άγγελος Αγγέλου

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΟΥΚΛΩΝ: Δήμητρα Κωνσταντινίδου, Κλειώ Κιούλπαλη

ΣΚΗΝΙΚΑ - ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ: Γκάυ Στεφάνου

ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: Ομάδα Κοπέρνικος

ΦΩΤΙΣΜΟΙ: Ελισσαίος Βλάχος, Γκάυ Στεφάνου

ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ, EDITING, MASTERING: Γιώργος Ζιώτας

ΒΟΗΘΟΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ: Ευδοκία Κακιούζη

ΒΟΗΘΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Μαργαρίτα Τζαννέτου

ΑΦΙΣΑ: Polka Dot Design

ΠΑΙΖΟΥΝ: Ελισσαίος Βλάχος, Μιχάλης Πανάδης, Σωτηρία Ρουβολή

Αίθουσα Διδασκαλίας, Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» 

του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Κάθε Κυριακή στις 15:00

«Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο», Παραμυθοχώρα

Ήταν ένα Π όπως λέμε Παραμυθοχώρα ή παραμύθι ή πόλη ή πόλεμος… Ήταν ένα Π. Κάπως έτσι ξεκινά το παραμύθι… Ένα παραμύθι ντυμένο με τις απίστευτες κατασκευές των κουκλοπαικτριών Μαρίας και Σπυριδούλας. 

Εβδομάδα θεατρική αυτή που διανύουμε. Στις 20 Μαρτίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου για τα Παιδιά και τους Νέους όπως και η Παγκόσμια Ημέρα Αφήγησης. Στις 21 Μαρτίου η Παγκόσμια Ημέρα Κουκλοθέατρου και στις 27 Μαρτίου η Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου. Δεν υπάρχει επομένως καταλληλότερη παράσταση. «Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο» συνδυάζει όλες τις μορφές των παρασταστικών τεχνών: κουκλοθέατρο, θέατρο, θέατρο σκιών, μαύρο θέατρο και φυσικά… παραμύθι!

Οι κούκλες (κούκλες όλων των ειδών) είναι εντυπωσιακές όχι μόνο στην κατασκευή αλλά και στη σύλληψή τους. Το δε σκηνικό είναι τόσο πολυδιάστατο, που μεταμορφώνεται στα πάντα! Σε μουσείο, ταχυδρομείο, πόλη, ακόμα και σε τανκς!

Η μουσική του Φοίβου Δεληβοριά απόλυτα ταιριαστή. Μάλιστα άκουσα μερικούς θεατές να μουρμουρίζουν τη μελωδία φεύγοντας, απόδειξη ότι η παράσταση τους συνόδευσε και στο σπίτι. Μια παράσταση που την κουβαλούν μαζί τους οι θεατές μερικές ώρες ή μέρες μετά είναι σίγουρα επιτυχημένη.

Ταξίδι λοιπόν στην «Πόλη που έδιωξε τον πόλεμο». Ας δούμε τι θα πάρουμε μαζί μας. Τι μπορούμε να παίξουμε ΠΡΙΝ και τι ΜΕΤΑ την παράσταση!

ΠΡΙΝ…

• Αφήγηση: Αν δεν έχετε ήδη διαβάσει το εκπληκτικό βιβλίο του Αντώνη Παπαθεοδούλου «Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο» (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη), μην καθυστερείτε άλλο! Είναι ένα από τα καταπληκτικότερα κείμενα που υπάρχουν και τελειώνοντάς το απορεί κανείς αν μπορεί μια παράσταση να αποδώσει την ατμόσφαιρα του έργου. Η Παραμυθοχώρα και τα κορίτσια της θα σας εκπλήξουν! Απογειώνουν το κείμενο σε τέτοιο βαθμό, που προσωπικά θεώρησα ότι θα έπρεπε να συνοδεύεται και από το CD της παράστασης. 

• Συζήτηση: «Τι είναι πόλεμος;» Ερώτηση ευθεία και αποστομωτική. Ίσως σας ρωτήσουν τα παιδιά σας πριν προλάβετε να τα ρωτήσετε εσείς. Όμως, αν δεν το κάνουν πρώτα, αδράξτε την ευκαιρία. Ο Πόλεμος στο παραμύθι είναι ένα πρόσωπο, ένας στρατηγός. Τι σημαίνει πόλεμος για τα παιδιά; Γράψτε ένα γράμμα στον Πόλεμο για να τον πείσετε να φύγει από τη Γη. Τι θα του λέγατε; Ίσως του γράφατε το τραγούδι «Αν όλα τα παιδιά της Γης», ίσως του ζωγραφίζατε κάτι, ίσως του στέλνατε ένα δώρο.

• Παιχνίδι κίνησης: «Απότομο ξεκίνημα, απότομο σταμάτημα». Χρωστάω την ιδέα του παιχνιδιού στην Ηλέκτρα και οφείλω να ομολογήσω ότι με όποιες ηλικίες και αν το έχω παίξει έχουν ενθουσιαστεί. Η ιδέα απλή. Βάζετε μουσική και, όταν σταματά, πρέπει τα παιδιά να μείνουν ακίνητα. Όποιος κουνηθεί χάνει και βγαίνει. Αν είστε «λίγοι» (μαμά και δύο παιδιά, ας πούμε), τότε δώστε ευκαιρίες. Στις τρεις φορές χάνετε. Όμως, μια και το παιχνίδι αποτελεί μέρος της προετοιμασίας για την παράσταση, φτιάξτε το κατάλληλο σενάριο. Κάθε φορά που σταματά η μουσική μείνετε ακίνητοι σαν να είστε αγάλματα σε πλατεία. Τι αγάλματα θα μπορούσαν να υπάρχουν σε μια πλατεία; Καβαλάρης στρατηγός, μπαλαρίνα, σκεφτικός κύριος και πολλά πολλά άλλα.

ΜΕΤΑ…

• Αυτοσχεδιασμός για δύο: «Άλλα λέω, άλλα εννοώ». Το παιχνίδι χρειάζεται δύο παίκτες που όμως θα δρουν σαν ένας! Ο ένας από τους δύο είναι το κεφάλι και ο άλλος που στέκεται πίσω του δανείζει τα χέρια του. Αποφασίζετε σε ποιον ανήκουν τα χέρια. Σε ένα στρατηγό που κάνει πολεμικά σχέδια και απειλεί τους εχθρούς του, σε ένα μάστορα που φτιάχνει ένα αυτοκίνητο ή σε μια μάγισσα που παρασκευάζει ένα μαγικό φίλτρο για να μεταμορφώνει τους πρίγκιπες σε βατράχους. Τα «κεφάλια» όμως σκέφτονται εντελώς διαφορετικά. Έτσι το «κεφάλι» του στρατηγού, παρ’ όλες τις απειλητικές κινήσεις των χεριών, καλεί τους εχθρούς να τους κάνει μασάζ και τους λέει ωραία μέρη για διακοπές όταν τα χέρια δείχνουν το χάρτη για πολεμικές επιχειρήσεις. Το «κεφάλι» του μάστορα δεν έχει ιδέα πώς φτιάχνεται ένα αυτοκίνητο και το μόνο που θέλει είναι να βρει μια χαμένη βίδα. Το «κεφάλι» της μάγισσας επιθυμεί να φτιάξει κοτόσουπα για τους άρρωστους πρίγκιπες και λέει τη συνταγή, με αποτέλεσμα τα «χέρια» να ανακατεύουν λάθος υλικά!

• Κατασκευή: Το Μουσείο της Πόλης είναι όπως όλα σε αυτή την πόλη… διαφορετικό! Τα πορτρέτα αλλάζουν ανάλογα με το πώς νιώθει αυτός που τα κοιτάζει. Μπορείτε μετά την παράσταση να ζωγραφίσετε στο σπίτι πορτρέτα για το μουσείο αυτό. Χωρίστε το χαρτί στη μέση και ζωγραφίστε πρόσωπα μισά μισά. Χρησιμοποιήστε τα ζευγάρια των συναισθημάτων, όπως λύπη- χαρά, θυμός- ηρεμία, ή να έχουν απλώς διαφορετικά χρώματα.

• Για μεγαλύτερες ομάδες/ εκπαιδευτικούς: «Εκπομπές ραδιοφώνου». Τα δέντρα του πάρκου της πόλης λένε παραμύθια! Πάτε κοντά σε ένα δέντρο και ακούτε το παραμύθι του. Ίσως πετύχετε την αρχή του παραμυθιού, ίσως τη μέση. Χωριστείτε σε ομάδες και προπονηθείτε. Κάθε ομάδα είναι ένας σταθμός στο ραδιόφωνο. Αθλητικά, πολιτιστικά νέα, τραγούδια, διαφημίσεις, ειδήσεις. Κάθε ομάδα εκπέμπει όταν ο δάσκαλος/εμψυχωτής δείχνει με τη «βελόνα» (μπορεί να είναι ένα μολύβι) την ομάδα. Όταν όμως δεν εκπέμπουν, η ροή της εκπομπής συνεχίζεται στη σιωπή. Την επόμενη φορά που ο ακροατής-δάσκαλος θα επιλέξει την ίδια ομάδα θα πρέπει να συνεχίσουν όχι από εκεί που σταμάτησαν, αλλά από εκεί που υποθετικά έχουν φτάσει έπειτα από κάποια ώρα. Δύσκολο παιχνίδι, που απαιτεί ετοιμότητα και αυτοσχεδιασμό!

Μια πόλη την οποία επισκέφτηκε ο Πόλεμος. Και αυτή τον έδιωξε χωρίς να πολεμήσει, χωρίς να χρησιμοποιήσει καθόλου βία. Με αγάπη, χιούμορ και φαντασία ο Πόλεμος δεν εξαφανίστηκε, απλώς άλλαξε προορισμό. Πήγε διακοπές με την αγαπημένη του γυναικούλα. Η πόλη αυτή ίσως υπάρχει μόνο στα παραμύθια, ίσως είναι κάπου κρυμμένη στη Γη, ίσως είναι η πόλη που ζουν τα παιδικά μας όνειρα και τα παιχνίδια, η πόλη των παιδιών…

«Σ’ εκείνη εκεί την πόλη μού πες σ’ αγαπώ όταν ήμουνα μικρή.Το θυμάμαι κι όλα τα αντέχω κι είμαι δυνατή».

«Τα μαγικά καρυδότσουφλα», Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας

Ομάδα Κοκου-Μουκλό ή αλλιώς κουκλοθέατρο! Για τους φανατικούς κουκλοθεατές η ομάδα Κοκου-Μουκλό αποτελεί εγγύηση ότι θα δουν καλό κουκλοθέατρο. Και σίγουρα δεν έχουν άδικο.

Τα παραμυθένια σκηνικά σε ταξιδεύουν πριν ακόμη αρχίσει η ιστορία. Και στη συνέχεια ηθοποιοί και κούκλες συνυπάρχουν σε μια παράσταση που συνδυάζει άρτια το κουκλοθέατρο και το θέατρο. Οι κούκλες δεν είναι ποτέ άψυχες στο κουκλοθέατρο, αλλά ειδικά στη συγκεκριμένη παράσταση είναι ισότιμες των ηθοποιών. Αλληλεπιδρούν μαζί τους, συμπληρώνουν οι μεν τους δε και ταξιδεύουμε όλοι στον κόσμο του παραμυθιού.  

Αν και η παράσταση προτείνεται για παιδιά ηλικίας τεσσάρων έως δέκα ετών, την παρακολούθησαν με τεράστια ανοιχτά μάτια και θεατές πολύ μικρότεροι ή πολύ… μεγαλύτεροι. Δίχρονοι θεατές δεν κουνήθηκαν από τη θέση τους και από την άλλη μεριά ένας μπαμπάς συμμετείχε με τόσο ενθουσιασμό στο διαδραστικό μέρος που ακόμα και ο ίδιος σώπαινε απότομα όταν άκουγε τη φωνή του!

Ο Πατάπιος και ο Άρχοντας κλέβουν δικαίως την παράσταση και έτσι η δόξα μοιράζεται ισότιμα σε κούκλες και ανθρώπους. Τρεις μέρες μετά και ακόμα ο Πατάπιος πρωταγωνιστεί στις συζητήσεις μας στο σπίτι. Τρανή απόδειξη ότι η παράσταση μας επηρέασε βαθύτατα!

Αναζήτηση της φιλίας, αδικία σε βάρος των αδυνάτων και άρχοντες που νοιάζονται μόνο για την εξουσία θα μπορούσαν να είναι θέματα εφημερίδας. Όμως είναι θέματα κουκλοθέατρου. Δοσμένα με έναν τρόπο μαγικό (τέτοιον που μόνο τα παραμύθια κατέχουν) και ανάλαφρο. Ανάλαφρο όχι γιατί δεν σε προβληματίζουν, αλλά γιατί δεν σε βαραίνουν. 

Βαλίτσες για κούκλες και ανθρώπους με παιχνίδια για ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ την παράσταση και φύγαμε!

ΠΡΙΝ…

• Κατασκευή: Φτιάξτε τις δικές σας κούκλες κουκλοθέατρου, τις δικές σας σκηνές και ξεκινήστε με φαντασία και κέφι. Δαχτυλόκουκλες, γαντόκουκλες και μαριονέτες ή μαρότες. Δύο εκπληκτικά βιβλία με ιδέες για κατασκευές είναι το «Κουκλοθέατρο» της Μάγια Μπάριτς, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη, με προτάσεις για όλα τα είδη κούκλας με τη χρήση καθημερινών, απλών υλικών. Επίσης εύχρηστο, με εύκολες ιδέες, είναι το βιβλίο «Δαχτυλόκουκλες» από τις εκδόσεις Εργάνη.

• Παιχνίδια με λέξεις: «Στου κουφού την πόρτα…» ή «Κάτι μπήκε στο μάτι μου…». Όταν η κόρη μου άρχισε να μιλά, δεν καταλαβαίναμε πάντα τι ήθελε να πει. Ρωτούσαμε τον γιο μου λοιπόν, ενάμιση χρόνο μεγαλύτερο, «Μα τι λέει τώρα;». Εκείνος έβρισκε λέξεις που ομοιοκαταληκτούσαν με τις παράξενες μωρουδίστικες λέξεις και περήφανος μας έκανε τη «μετάφραση». Κάπως έτσι ξεκίνησε το παιχνίδι αυτό. Στη συνέχεια, και αφού η κόρη μου άρχισε να μιλά κανονικά (και να μη σταματά ποτέ…), το παιχνίδι είχε μια παράξενη εξέλιξη. Σε μια κρίση θυμού του γιου μου (από αυτές που συνήθως συμβαίνουν στα τρίχρονα) και ενώ ωρυόταν για τα πάντα άρχισε να φωνάζει «Κάτι μπήκε στο μάτι μου» (χωρίς φυσικά να έχει μπει κάτι). Εγώ απάντησα «Μια αγελάδα στο παλάτι μου;» και εκείνος ξέσπασε σε γέλια. Εξακολούθησε να επαναλαμβάνει τη φράση ζητώντας να συνεχίσουμε το παιχνίδι και από τότε το παίζουμε πολύ συχνά. Πάντα ξεκινά με το «Κάτι μπήκε στο μάτι μου…», αλλά έπειτα από λίγο αλλάζει φράσεις και εγώ εξασκούμαι στην ομοιοκαταληξία. Εξασκηθείτε και εσείς παριστάνοντας τον κουφό. Θα σας φανεί πολύ χρήσιμη αυτή η δεξιότητα όταν γνωρίσετε το βοσκό του παραμυθιού στο κουκλοθέατρο…

ΜΕΤΑ…

• Κατασκευή: Τα μαγικά καρυδότσουφλα έρχονται σπίτι σας. Κολλώντας δύο καρυδότσουφλα σε ένα κομμάτι χαρτί μπορείτε να φτιάξετε κρόταλα, αλλά οι «χρήσεις» τους δεν σταματούν εδώ. Δεκάδες είναι οι κατασκευές με βάση τα καρυδότσουφλα, αρκεί να αφήσετε τη φαντασία σας ελεύθερη.

• Για μεγαλύτερες ομάδες/ εκπαιδευτικούς: «Από δω ο καλύτερός μου φίλος». Η Αννούλα στο παραμύθι έχει για φίλο της μια… νεαρή καρυδιά. Τόσο ανόμοιοι αλλά δεμένοι και αγαπημένοι φίλοι. Εσείς έχετε διαφορετικούς φίλους; Ένα παιδί περιγράφει μπροστά στην τάξη ένα φανταστικό φίλο που έχει, πώς τον λένε, με τι μοιάζει, πού ζει, τι του αρέσει να τρώει, πώς διασκεδάζει κ.λπ. (Για παράδειγμα, ο φίλος μου έχει δύο μύτες και μαλλιά σαν σκατζόχοιρου. Περπατά σαν καγκουρό,  κοιτάζει τα πάντα γύρω του πολύ περίεργα, ζει στο φεγγάρι και δεν μιλά παρά μόνο φτερνίζεται). Ένα άλλο παιδί παρουσιάζεται μπροστά στους υπόλοιπους σαν τον παράξενο φίλο του προηγούμενου παιδιού και θα πρέπει να κινηθεί ανάλογα: να περπατήσει σαν καγκουρό, να φτερνίζεται αντί να μιλά, να κοιτάζει περίεργα κ.ο.κ. Επίσης ίσως αυτοσχεδιάσει στο πλαίσιο του χαρακτήρα του και πει μια ιστορία από το φεγγάρι. Πόσο παράξενοι είναι δυνατό να γίνουν οι φίλοι μας; Στη συνέχεια θα μπορούσαν τα φανταστικά αυτά ζευγάρια φίλων να δώσουν μια συνέντευξη και να αναφέρουν τι τους ενώνει. Μια κοινή αγάπη, μια περιπέτεια που έζησαν ή απλώς ο χρόνος που αφιέρωσαν για να μάθουν ο ένας τον άλλο. Μικροί αυτοσχεδιασμοί που κρύβουν μεγάλες αλήθειες…

«Αν θες, θα μπορούσα να γίνω εγώ φίλος σου, χωρίς να με πληρώσεις», λέει ο Πατάπιος στον Άρχοντα, παρ’ όλα όσα έχει τραβήξει από δαύτον. Και εκείνος αρνείται γιατί δεν «γίνεται να έχει φίλο του ένα φτωχό». Γελάμε με τη σκηνή, αλλά αλήθεια πόσους φίλους κάναμε μετά το σχολείο; Και γιατί; Μήπως το θέμα του κουκλοθέατρου είναι τελικά πιο επίκαιρο για τους μεγάλους παρά για τους μικρούς; Μήπως η αγνότητα και η ανιδιοτέλεια της φιλίας είναι βαθιά κρυμένη στα παραμύθια και πρέπει εμείς οι μεγάλοι να ζητήσουμε από τα παιδιά να μας βοηθήσουν στην αναζήτησή της;

«Θα βγω από τ’ αυγό», Θέατρο Άβατον

Ακόμα δεν «βγήκανε από τ’ αυγό» και βλέπουν θέατρο! Βρέφη επτά μηνών που ούτε καν να κάτσουν δεν μπορούσαν κι όμως έμειναν αποσβολωμένα να κοιτάζουν όλα τα μαγικά που συνέβαιναν μπροστά τους. Ο Λευτέρης, το μικρό περιστέρι που μόλις σκάει από τ’ αυγό, γνωρίζεται με φίλους. Οι θεατές παρακολουθούν  τη δική του καθημερινή ρουτίνα (που μοιάζει τόσο με των δικών μας μικρών), μέχρι την ενηλικίωσή του. Όλα αυτά μέσα σε 45 λεπτά και με τρόπο κατανοητό από όλους.

Πάνω σε ένα χαλί που είναι η «σκηνή» ένα αυγό σκάει και από μέσα βγαίνει ένας καινούργιος φίλος. Οι μικροί μπόμπιρες μπορούν να πιάσουν και να επεξεργαστούν τα σκηνικά αντικείμενα. Την παράσταση ολοκληρώνουν ήχοι και μουσική κατάλληλοι για τις ηλικίες αυτές, οι οποίοι αποτελούν ένα ακόμα ευχάριστο ερέθισμα, απόλυτα εναρμονισμένο με την κίνηση.

Οι τρεις κοπέλες που υποδύονται τα πουλιά, η Ειρήνη, η Νάντια και η Σάρα, και η Δάφνη που παίζει μουσική, υποδέχονται τους θεατές με παιχνίδια και γαργαλητά. Είναι εκεί για να ανοίξουν με αγάπη ένα ακόμα παράθυρο σε αυτό τον καινούργιο άγνωστο κόσμο στον οποίο έχουν έρθει μόλις πριν από μερικούς μήνες οι μικροί καλεσμένοι τους. Το παράθυρο της τέχνης του θεάτρου.

Τα χαμόγελα που σχηματίζονται στα στρουμπουλά προσωπάκια, τα μικροσκοπικά χεράκια που υψώνονται να πιάσουν τα φτερά και το πανί θα δικαιώσουν την απόφασή σας να μυήσετε τα βλαστάρια σας στον κόσμο του θεάτρου.

Είναι βέβαιο ότι οι μικροί σας πρωταγωνιστές θα διασκεδάσουν, θα ακούσουν, θα δουν και θα αισθανθούν. Το ταξίδι τους στον κόσμο σας μόλις έχει ξεκινήσει και, αν αποφασίσετε το θέατρο να είναι ένας από τους πρώτους σας σταθμούς, καλωσορίσατε στο «Θα βγω από τ’ αυγό»! 

ΠΡΙΝ…

Προετοιμασία για βόλτα: Όσο παράξενο κι αν ακουστεί, πρέπει να πείτε στα μικρά σας πού πηγαίνετε. Θα τους  μιλήσετε γι’ αυτή την ξεχωριστή βόλτα που δεν θα είναι στη γιαγιά και στον παππού ούτε στο πάρκο, αλλά κάπου που θα απολαύσετε ένα παραμύθι. Θα πάτε στο θέατρο!

Παιχνίδια με τις αισθήσεις: Το πιο μαγικό από όλα όταν γίνεσαι γονιός είναι πιστεύω ότι αρχίζεις να βλέπεις τα πράγματα μέσα από τα μάτια των παιδιών. Πράγματα που δεν πρόσεχες ποτέ ξαφνικά γίνονται τόσο τεράστια μπροστά σου που απορούσες πως δεν τα είχες παρατηρήσει πιο πριν. Ένα κόκκινο φύλλο πεσμένο στο πάρκο ανάμεσα σε εκατοντάδες πράσινα φύλλα, ένα αυτοκολλητάκι πάνω σε ένα φανάρι και πολλά πολλά άλλα. Κάπως έτσι άρχισα κι εγώ να εξετάζω τα διαφορετικά υφάσματα των ρούχων και να αντιλαμβάνομαι πόσο έχουμε υποτιμήσει την αφή. Δοκιμάστε να συγκεντρώσετε υφάσματα με διαφορετική υφή (μάλλινα, μεταξωτά, γουνάκια) αλλά και χαρτί, φτερά από ξεσκονόπανα, άμμο ή σιμιγδάλι. Αγγίξτε τα μαζί με τα μωρά σας και διασκεδάστε. 

ΜΕΤΑ…

Παιχνιδοτράγουδα: Το καλύτερο «Μετά…» Έχει ήδη οργανωθεί από τις τρεις ηθοποιούς. Σας μαθαίνουν ένα παιχνιδοτράγουδο και τις κινήσεις του με τα μωράκια σας στην αγκαλιά. Κρατήστε σημειώσεις για να το θυμάστε και να το παίζετε και στο σπίτι. Τα βρέφη από πολύ μικρή ηλικία λατρεύουν τα παιχνιδοτράγουδα. Δεν είναι τυχαία η τεράστια και διαχρονική επιτυχία του «Πάει λαγός να πιει νερό…» και του «Αχ κουνελάκι, κουνελάκι...» Ακόμα κι αν για σας είναι τετριμμένα και πολυακουσμένα, για τα μικρά σας είναι κάτι ολοκαίνουργιο, και μάλιστα σχεδιασμένο γι’ αυτά. Εύκολα λόγια, κινήσεις και γαργαλητό!

Κάτω από το σεντόνι: Τελειώνοντας η παράσταση, γονείς, μωρά και ηθοποιοί κρύβονται κάτω από τον «ουρανό». Μικροσκοπικά χεράκια τεντώνονται να πιάσουν τα σύννεφα. Δοκιμάστε και στο σπίτι να κρυφτείτε κάτω από τα σεντόνια και θα ακούσετε τρανταχτά γέλια ευτυχίας. 

Οι πιο απαιτητικοί και ειλικρινείς θεατές δεν έβγαλαν ούτε «κιχ». Ούτε ένα παράπονο ούτε μια τόση δα διαμαρτυρία. Δεν υπάρχει νομίζω καλύτερη απόδειξη ότι αξίζει να δείτε την παράσταση!

«Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας», Θέατρο Θησείον 

Μια μέρα μετά τη μέρα των ερωτευμένων είπαμε να γράψουμε για ένα έργο που υμνεί τον έρωτα. Η αγάπη έχει βέβαια και τα σκαμπανεβάσματά της, καθώς μπορεί να είναι άπιαστη ή να μην είναι αμφίδρομη. Όλα αυτά είναι δυνατό να μετατραπούν σε ένα αριστουργηματικό έργο αν καταπιαστεί μαζί τους ένας σπουδαίος δραματουργός και ποιητής όπως ο Σαίξπηρ.

«Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» του Σαίξπηρ. Μια παιδική παράσταση ενός κλασικού έργου για ενήλικες. Μπορεί να γίνει; Και όμως μπορεί! Ο σκηνοθέτης Μιχάλης Σιώνας και η ομάδα των πέντε ηθοποιών αντιμετωπίζουν ένα κλασικό κείμενο με μια φρέσκια ματιά. Πρόκειται για μια παράσταση που θα παρακολουθήσουν ευχάριστα τόσο τα παιδιά ενός νηπιαγωγείου όσο και οι μαθητές μιας τάξης λυκείου. Ο καθένας θα λάβει τα δικά του μηνύματα, άλλωστε έτσι είναι η αληθινά καλή ποίηση. Ο Σαίξπηρ έχει περάσει στη συνείδηση όλων κυρίως ως ποιητής, οπότε η μετάφραση στην οποία διατηρείται η αυθεντική γλώσσα του προσδίδει σε μεγάλο βαθμό ρυθμό και μελωδία στην παράσταση.

Σκηνικά δεν υπάρχουν, ενώ τα κοστούμια και τα σκηνικά αντικείμενα εξυπηρετούν το σκοπό τους και δεν στοχεύουν στον εντυπωσιασμό. Υπηρετούν δηλαδή το θέατρο. Η νεανική μουσική, με τα αυτοσχέδια μουσικά όργανα, ξεσηκώνει μικρούς (ένα παιδάκι χόρευε πάνω στην καρέκλα του) αλλά και μεγάλους. Πέντε νέοι ηθοποιοί με όρεξη και κέφι, με σεβασμό σε αυτό που κάνουν και στους θεατές, με γνώσεις για το θέατρο. Γιατί, για να πας πιο πέρα, για να προτείνεις μια διαφορετική οπτική σε κάτι κλασικό, πρέπει πρωτίστως να κατέχεις σε βάθος το αντικείμενο το οποίο θα αποδώσεις με καινοτόμο τρόπο.

Ελισαβετιανή Αγγλία ο επόμενος σταθμός ή μήπως ένα δάσος σε κάποια «Αθήνα» μια νύχτα του καλοκαιριού; Όπου και αν ταξιδέψουμε, ας γεμίσουμε τις βαλίτσες μας με παιχνίδια για ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ την παράσταση.

ΠΡΙΝ…

• Αφήγηση: Θεατρικό έργο, διασκευές για παιδιά, ταινία animation από το BBC, δεκάδες εκδόσεις, εκατοντάδες (αν όχι χιλιάδες) παραστάσεις κλασικής ή μοντέρνας προσέγγισης. Το έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» είναι ένα διαμάντι της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Και οι μικροί λοιπόν μπορούν να μυηθούν  στον ποιητικό λόγο του σημαντικού Άγγλου συγγραφέα, αφού ο Σαίξπηρ δεν απευθύνεται μόνο στους θεατρόφιλους μεγάλης ηλικίας. Έχετε τη δυνατότητα να αφηγηθείτε την ιστορία στα παιδιά σας πριν από την παράσταση ή να τους διαβάσετε κάποια διασκευή της.

• Κατασκευή: Αφού πείτε την ιστορία, μπορείτε να δημιουργήσετε ένα δάσος, αφού η υπόθεση διαδραματίζεται σε ένα δάσος. Εκεί θα βρεθούν οι ερωτευμένοι νέοι, εκεί ο δούκας, εκεί τα ξωτικά, εκεί και οι μάστορες. Ας τους φτιάξετε λοιπόν ένα δάσος για να ζήσουν. Ένα δάσος τόσο μαγικό όσο αρμόζει σε ένα τέτοιο έργο! Ανακυκλώσιμα υλικά, πλαστελίνη, χαρτί, αλλά και κανέλα και ξυλαράκια και φύλλα θα γίνουν το δάσος της Αθήνας στο οποίο θα εκτυλιχθούν όλα όσα θα παρακολουθήσετε.

• Για λίγο μεγαλύτερους θεατές: Ποιος είναι ο Σαίξπηρ; Είναι όντως τόσο ‘’μακρινός’’ όσο δηλώνουν οι χρονολογίες; Δεν είναι απαραίτητη μια διάλεξη για τον Άγγλο δραματουργό πριν πάτε να δείτε ένα έργο του. Αρκεί ένα παιχνίδι με φράσεις: «Όνειρο θερινής νύχτας», «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», «Να ζει κανείς ή να μη ζει; Ιδού η απορία», «Ένα άλογο, ένα άλογο. Το βασίλειό μου για ένα άλογο», «Υπάρχει κάτι σάπιο στο βασίλειο της Δανιμαρκίας»… Ποιος τα έγραψε όλα αυτά; Από ποια έργα προέρχονται οι συγκεκριμένες φράσεις; Συνδυάστε φράσεις του Σαίξπηρ με φράσεις άλλων συγγραφέων και θα έχετε ένα παιχνίδι γνώσεων!

ΜΕΤΑ…

• Αυτοσχεδιασμός: «Όνειρο θερινής νύχτας» λέμε πολύ συχνά και εννοούμε το άπιαστο, το ανέφικτο, το εντελώς τρελό. Ποιο είναι το πιο τρελό σας όνειρο; Το δικό σας «όνειρο θερινής νύχτας;» Αφού το αποκαλύψετε, κάντε το παιχνίδι. Πείτε την υπόθεση, μοιράστε ρόλους και ξεκινήστε. Κάπως έτσι άλλωστε ετοιμάζονται και τα μαστόρια για τη δική τους παράσταση. Μπορείτε να έχετε και έναν Πουκ (μαμά/ μπαμπά) να σας βοηθήσει με τα μαγικά του, να σας μεταμορφώσει και να βρει την κατάλληλη μουσική.

• Κατασκευή και παιχνίδι: «Επιτραπέζιο παιχνίδι». Η ιδέα δεν είναι καινούργια. Πολλά μπορούν να γίνουν επιτραπέζια παιχνίδια. Από τα μαθηματικά μέχρι την ιστορία. Γιατί όχι και μια παράσταση; Με βάση το γνωστό σε όλους φιδάκι θα φτιάξετε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι για το «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας». Το ταμπλό θα είναι η αναπαράσταση ενός δάσους και τα πιόνια οι τέσσερις ερωτευμένοι. «Φιδάκια» όλα τα εμπόδια που συναντούν: ο σκανταλιάρης και απρόσεκτος Πουκ, ο πατέρας της Ερμίας, η νύχτα με τα μπερδέματά της. «Σκάλες» ο Όμπερον που προσπαθεί να τους βοηθήσει, ο Δούκας της Αθήνας Θησέας και τα μαγικά φίλτρα. Οι μάστορες και η παράστασή τους μπορεί να είναι σταθμός, όπου τα πιόνια θα μένουν για ένα γύρο αν ο παίκτης δεν φέρνει καλή ζαριά. Μετά την κατασκευή ώρα για ένα επιτραπέζιο!

Οι μάστορες που ετοιμάζουν τη δική τους παράσταση (θέατρο εν θεάτρω) για τους γάμους του Δούκα της Αθήνας Θησέα, όταν φτάνει η κρίσιμη στιγμή της παρουσίασης, έχουν ενδοιασμούς αν θα πρέπει να παίξουν το έργο το οποίο έχουν ετοιμάσει. Όμως τελικά πείθονται από τα λόγια του Πάτου: «Ένα τίποτα που προσφέρεται με σεβασμό και απλότητα». Δίνω στο «τίποτα» την έννοια του μη πραγματικού και βεβαιώνω ότι το «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» στο Θέατρο Θησείον είναι μια παράσταση που αποδίδεται με απλό και εύστοχο τρόπο και σέβεται το κείμενο και τους θεατές. 

Ήταν κάποτε μια πόλη, η Σαν Σουσί, και όσοι ζούσαν σε αυτή χαμογελούσαν και ήταν ευτυχισμένοι. Από φόβο μήπως τους επισκεπτόταν κάποιος που ήταν λυπημένος, είχαν φτιάξει ένα τείχος που τη χώριζε από τις άλλες πόλεις. Ήταν και μια άλλη πόλη, στην οποία επικρατούσε δυστυχία και ο δήμαρχος είχε αποφασίσει, για να γίνουν οι κάτοικοί της ευτυχισμένοι, να στήσει το άγαλμα του Ευτυχισμένου Πρίγκιπα στην πλατεία. Ενός πρίγκιπα που κάποτε ζούσε στη Σαν Σουσί και δεν είχε κλάψει ποτέ. Ήταν τέλος κάποτε ένα χελιδόνι που εξαιτίας μιας καλαμιάς είχε χάσει το σμήνος που ταξίδευε για την Αίγυπτο και γνωρίστηκε με το χρυσό άγαλμα του Ευτυχισμένου Πρίγκιπα.

Όλα αυτά θα τα δείτε στο Εθνικό Θέατρο, στην πασίγνωστη ιστορία του «Ευτυχισμένου Πρίγκιπα» του Όσκαρ Ουάιλντ. Συνέβησαν κάποτε… Κάποτε; Ίσως όχι και τόσο παλιά, ίσως όχι και τόσο μακριά. Οι σκηνές δυστυχίας που αντικρίζει από το βάθρο του ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας είναι σκηνές γνώριμες. Γιατί οι άνθρωποι χωρίζουν; Γιατί δεν αγοράζουν φαγητό αφού πεινάνε; Γιατί δεν παίρνουν κούτσουρα για το τζάκι αφού κρυώνουν; Γιατί αφού δουλεύουν τους διώχνουν από τη δουλειά τους; Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας ρωτά ό,τι θα ρωτούσε κάθε παιδί, ό,τι ρωτάμε κι εμείς όταν η δυστυχία φουσκώνει σαν ποτάμι και κατακλύζει την καρδιά και το μυαλό μας. Τότε αναρωτιόμαστε γιατί δεν μπορεί να συμβεί το αυτονόητο. Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας θα δώσει στους ανθρώπους ό,τι νομίζουν πως θα τους κάνει ευτυχισμένους. Θα τους δώσει ακόμα και το ίδιο του το δέρμα, τα μάτια του, ό,τι έχει πάνω του. Θα γίνουν τελικά ευτυχισμένοι οι άνθρωποι;

Ένα παραμύθι για την ευτυχία και τη δυστυχία, για τα υλικά αγαθά, την αγάπη, την αξία της προσφοράς που φτάνει μέχρι την αυτοθυσία και τη φιλία ανάμεσα σε δύο ανόμοια όντα. Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας λέει: «Ευτυχία είναι τελικά να υπάρχει κάποιος που να του μιλάς και να σε ακούει. Να έχεις και να θες να μοιράζεσαι. Ευτυχία είναι να έχεις ένα φίλο». Φεύγοντας κανείς από την παράσταση του Εθνικού Θεάτρου είναι προβληματισμένος. Έχουμε συνειδητοποιήσει τι πραγματικά αξίζει στη ζωή; 

Η παράσταση, φροντισμένη και στην παραμικρή της  λεπτομέρεια, έχει κατακτήσει το νεανικό κοινό. Δύο μικροί θεατρόφιλοι στην πίσω σειρά είχαν την εξής στιχομυθία: «Είναι η τρίτη φορά που τη βλέπω; Εσύ;» «Εγώ ήρθα δεύτερη φορά». Αυτή είναι νομίζω η πιο αμερόληπτη και ουσιαστική «κριτική». Εξαιρετικά τα κοστούμια του Κωνσταντίνου Ζαμάνη, κερδίζουν τις εντυπώσεις από την αρχή με την είσοδο των ηθοποιών στη σκηνή. Χελιδόνια, πεταλούδες, ο άνεμος, ακόμα και καλάμια ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια μας χάρη στα υπέροχα κοστούμια του. Λειτουργικά και λιτά τα σκηνικά, προσφέρουν λύσεις στις αλλαγές του σκηνικού. Η σκηνοθεσία του Άρη Τρουπάκη δίνει πνοή στο παραμύθι, αναδεικνύοντας όλα τα ζητήματα τα οποία θίγει. Και φυσικά ένα τεράστιο μπράβο και ένα δυνατό χειροκρότημα στους ηθοποιούς του θιάσου. Αν και την παράσταση κλέβει το χελιδόνι, όλοι ενσαρκώνουν εκπληκτικά τους ρόλους τους και μας ταξιδεύουν στο μαγικό κόσμο του παραμυθιού του Όσκαρ Ουάιλντ. 

Βαλίτσες για Σαν Σουσί και Αίγυπτο με παιχνίδια για ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ την παράσταση.

ΠΡΙΝ…

• Αφήγηση: Το βιβλίο «Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας και άλλα παραμύθια» εκδόθηκε το 1888. Στην ίδια συλλογή ανήκουν και ο «Εγωιστής γίγαντας» και «Το αηδόνι και το τριαντάφυλλο». Δυόμισι αιώνες και αντέχουν στον χρόνο, όπως ακριβώς τα πολύτιμα πετράδια του αγάλματος. Παραμύθια πασίγνωστα, που κυκλοφορούν από πολλές εκδόσεις, σε διάφορες διασκευές, έχουν γίνει ταινία, θεατρικές παραστάσεις και μιούζικαλ. Διαβάστε ή αφηγηθείτε την ιστορία στα παιδιά σας πριν από την επίσκεψη στο θέατρο. 

• Κατασκευή: Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας είναι καλυμμένος με χρυσάφι και πολύτιμα πετράδια, γιατί αυτά θεωρούν οι συμπολίτες του σημαντικά. Αν φτιάχνατε εσείς με τα παιδιά σας το δικό σας άγαλμα του Ευτυχισμένου Πρίγκιπα, ποιο «υλικό» θα χρησιμοποιούσατε για να το καλύψετε; Τι θεωρούν τα παιδιά σας ότι είναι πιο σπουδαίο και πολύτιμο; Τι τα κάνει ευτυχισμένα; Σε χαρτί του μέτρου φτιάξτε το περίγραμμα των παιδιών σας, κόψτε το και δημιουργήστε. Αν σας κάνουν ευτυχισμένους οι αγκαλιές, μπορείτε να ζωγραφίσετε παντού ανθρώπους που αγκαλιάζονται ή να κόψετε αντίστοιχες εικόνες από περιοδικά και να καλύψετε το άγαλμα. Μήπως οι φίλοι και η οικογένεια κάνουν τη ζωή σας πιο όμορφη; Θα μπορούσατε να καλύψετε το άγαλμα με φωτογραφίες αγαπημένων προσώπων.

ΜΕΤΑ…

• Παιχνίδι εμπιστοσύνης: «Οδηγήστε τον τυφλό». Το άγαλμα του Ευτυχισμένου Πρίγκιπα δίνει οδηγίες στο χελιδόνι για να πάει τα πετράδια σε εκείνους που τα έχουν ανάγκη. Ένα παιχνίδι εμπιστοσύνης που μπορείτε να παίξετε με τα παιδιά σας είναι να τους κλείσετε τα μάτια και να τα καθοδηγήσετε για να φτάσουν σε ένα συγκεκριμένο μέρος του σπιτιού. Αν το θέλετε πιο δύσκολο, βάλτε εμπόδια στο δρόμο τους. Για παράδειγμα, μαξιλάρια και τσάντες στο δρόμο προς το τζάκι. Και τώρα η σειρά σας. Κλείστε τα μάτια σας και εμπιστευτείτε τις προφορικές οδηγίες των παιδιών σας. 

• Ηχητικός αυτοσχεδιασμός: Στην παράσταση υπάρχει ζωντανή μουσική και πολλές φορές οι ήχοι μουσικών οργάνων σε συνδυασμό με τις φωνές των ηθοποιών δημιουργούν ηχητικά περιβάλλοντα. Ταξιδεύετε στην Αίγυπτο ακούγοντας τους ήχους που κάνουν οι ηθοποιοί και τα μουσικά όργανα, μεταφέρεστε στο ποτάμι της πόλης μέσα από τους ήχους των πουλιών και καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης έχετε την αίσθηση ότι βρίσκεστε σε ανοιχτό χώρο με ήχους φυσικούς και όχι σε μια αίθουσα θεάτρου. Φτιάξτε μια ιστορία μόνο με ήχους και ηχογραφήστε την με το κινητό σας. Η ιστορία μπορεί να είναι πολύ απλή. Κάποιος που περπατά (ήχοι με τα χέρια), ξεκινά βροχή (ήχοι με δάχτυλα ή καλάμι βροχής), τρέχει και μετά; Είναι πιθανό να συναντήσει ένα άλογο, να σταματήσει ένα λεωφορείο, να γλιστρήσει και να πέσει…

• Για μεγαλύτερες ομάδες/εκπαιδευτικούς: «Ο γλύπτης». Μια ιστορία για αγάλματα δεν θα μπορούσε να μην ακολουθείται από ένα παιχνίδι με αγάλματα. Σε ζευγάρια το ένα παιδί είναι ο γλύπτης και το άλλο το υλικό που ο καλλιτέχνης θα μεταμορφώσει σε άγαλμα. Οι γλύπτες εργάζονται με μουσική υπόκρουση φτιάχνοντας τα αγάλματά τους (έχοντας βέβαια πάντα κατά νου ότι τα «υλικά» τους υπόκεινται σε φυσικούς περιορισμούς λόγω της ανθρώπινης φύσης τους ώστε να μην υπάρχουν ατυχήματα). Οι γλύπτες πλάθουν τα αγάλματά τους, δεν τους δίνουν οδηγίες πώς να φτιαχτούν μόνα τους. Μόλις τελειώσει η μουσική, οι γλύπτες σάς ξεναγούν στο μουσείο με τα έργα τους και στη συνέχεια τα ζευγάρια αλλάζουν ρόλους. Με μικρότερα παιδιά μπορείτε απλώς να έχετε μουσική και κάθε φορά που αυτή σταματά να «παγώνετε» σε μια στάση σαν να είστε αγάλματα. Μαθαίνετε έτσι βιωματικά τους περιορισμούς που έχει ένα άγαλμα και αντιλαμβάνεστε πόσο θα πρέπει να χάρηκε ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας όταν επιτέλους κατάφερε να κινηθεί. 

Κάθε φορά που το χελιδόνι επιστρέφει από μια πράξη αγάπης νιώθει σαν «να άλλαξε ο καιρός, σαν να ζεστάθηκε λίγο»… Όμως το χελιδόνι δεν είναι το μόνο που αισθάνεται την αλλαγή. Ο πλούτος με τον οποίο είναι καλυμμένο το άγαλμα του Ευτυχισμένου Πρίγκιπα τον καθιστά ανίκανο να κινηθεί. Μονάχα όταν σιγά σιγά απαλλάσσετα από τα πετράδια και τα φύλλα χρυσού με τα οποία είναι στολισμένος μπορεί να κινηθεί. Η κίνηση, απόδειξη ζωής, έρχεται αφού προσφέρει σε όσους έχουν ανάγκη. «Έγινε άνθρωπος;» ήταν μια παιδική ερώτηση. Ίσως η απάντηση σε μια τόσο σοφή ερώτηση να κρύβει την ουσία της ανθρώπινης υπόστασης: «Πότε τελικά κάποιος λέγεται άνθρωπος;» 

«Το αηδόνι του αυτοκράτορα», Θέατρο Αλκμήνη

Το παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν «Το αηδόνι του αυτοκράτορα» μάς ταξιδεύει στη μακρινή Ανατολή. Η Κίνα έρχεται στη σκηνή του Θεάτρου Αλκμήνη με την ιεροτελεστία του τσαγιού, το τάι τσι και τους ήχους της μουσικής του Γιάννη Ζουγανέλη.

Μια παράσταση που συνδυάζει το κουκλοθέατρο, την πολεμική τέχνη του τάι τσι, καθώς και το θεατρικό παιχνίδι, αφού καθ’ όλη τη διάρκειά της οι ηθοποιοί ζητούν από τους μικρούς θεατές να συμμετέχουν με κινήσεις και ήχους.

«Το αηδόνι του αυτοκράτορα» είναι ένα παραμύθι αφιερωμένο στην ελευθερία και στην αγάπη. Το αηδόνι δεν μπορεί να τραγουδήσει επειδή του το επιβάλλουν, ούτε να τραγουδά ασταμάτητα. Έτσι καταλήγει να εξοριστεί όταν ο αυτοκράτορας επιλέγει να κρατήσει το μηχανικό αηδόνι. Μπορεί όμως το ψεύτικο, το κάλπικο, η απομίμηση να προσφέρει αληθινή χαρά; Ο αυτοκράτορας αρχίζει να βυθίζεται στη θλίψη. Μας θυμίζει κάποιους ανθρώπους που αναζητούν την ευτυχία στα υλικά αγαθά, ενώ αυτή βρίσκεται στην απλότητα και στο μεγαλείο της φύσης και των καθημερινών πραγμάτων. Όμως, επειδή συνήθως στα παραμύθια στο τέλος «ζουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα», η αγάπη του αληθινού αηδονιού σώζει τελικά τον αυτοκράτορα. Την κρίσιμη στιγμή αυτό επιστρέφει στον κήπο, τον συγχωρεί και με το τραγούδι του νικά το θάνατο.

Λιτά σκηνικά, με αντικείμενα απολύτως απαραίτητα και λειτουργικά αναγκαία, κοστούμια που παραπέμπουν άμεσα στην Κίνα, κούκλες μαρότες και μάσκες διαμορφώνουν ένα σκηνικό που δεν περιορίζει το βλέμμα, αλλά απελευθερώνει τη φαντασία και βοηθά τους μικρούς (και μεγάλους θεατές) να ταξιδέψουν στη μακρινή χώρα της Ανατολής. Οι τέσσερις ηθοποιοί όχι μόνο κατορθώνουν να ενσαρκώσουν όλους τους ρόλους με επιτυχία, αλλά επικοινωνιακά ανταποκρίνονται επάξια και μεταφέρουν στη σκηνή μια ιστορία του μεγάλου παραμυθά. Τέλος η σκηνοθέτις, με τη μελέτη του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και του παραμυθιού του, των νοημάτων που κρύβονται σε αυτό και ταυτόχρονα με τις γνώσεις της αναφορικά με την αντιμετώπιση του νεαρού κοινού, καταφέρνει να στήσει μια παράσταση που μαγνητίζει μεγάλους και μικρούς.

Ταξίδι στην Ανατολή λοιπόν. Ας δούμε τι παιχνίδια για ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ την παράσταση θα βάλουμε αυτή τη φορά στις βαλίτσες μας.

ΠΡΙΝ…

v Αφήγηση: Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Ένας παραμυθάς πολυταξιδεμένος που έγραψε εκατοντάδες παραμύθια. Αν δεν έχετε προλάβει να αφηγηθείτε ακόμη στους μικρούς σας ήρωες «Το αηδόνι του αυτοκράτορα», κάντε το με αφορμή την παράσταση.

v Γεωγραφία: Άπω Ανατολή. Κίνα. Ιαπωνία. Πού είναι αυτά τα μέρη; Τι ξέρετε γι’ αυτά; Μπορείτε να βρείτε αυτές τις χώρες στο χάρτη, να μιλήσετε για τις συνήθειές τους, τα φαγητά τους, τα αγαπημένα τους ροφήματα. Ίσως τα παιδιά ανακαλύψουν ότι ήδη ξέρουν πολλά και ας μην το έχουν συνειδητοποιήσει. Το καράτε, το τσάι, το μετάξι, το ρύζι, ακόμα και το κίτρινο χρώμα είναι πληροφορίες που ήδη γνωρίζουν.

v Κατασκευή: Στο τέλος της παράστασης οι ηθοποιοί μοιράζουν στους θεατές μια φωτοτυπία στην οποία τα παιδιά διαλέγουν να ζωγραφίσουν το αηδόνι μέσα σε ένα κλουβί ή ελεύθερο σε έναν κήπο. Πριν από την παράσταση θα μπορούσατε μαζί με τα παιδιά να δείτε φωτογραφίες αηδονιών και να προσπαθήσετε να δημιουργήσετε το δικό σας αηδόνι. Μια ζωγραφιά αηδονιού που πάνω της έχει τρισδιάστατα στοιχεία: φτερά που θα βρείτε στο πάρκο, μάτια από γαρύφαλλο, ποδαράκια από ξύλο, βαμβάκι στην κοιλίτσα του και ό,τι άλλο σκεφτείτε. Μετά την παράσταση αυτό το αηδόνι θα το τοποθετήσετε στη φωτοτυπία που θα σας δοθεί.

ΜΕΤΑ…

v Παιχνίδι κίνησης: Η μάχη μεταξύ μηχανικού και αληθινού αηδονιού γίνεται με κινήσεις τάι τσι. Επίσης το τάι τσι χρησιμοποιείται για να διώξει το αληθινό αηδόνι το θάνατο, ενώ κινήσεις του υιοθετούν στην αφήγησή τους οι δύο ηθοποιοί αφηγήτριες. Με αφορμή αυτή την καινοτομία της παράστασης μπορείτε να κάνετε ένα παιχνίδι κίνησης με τα παιδιά. Τους ζητάτε να δημιουργήσουν ένα κινητικό- χορευτικό δρώμενο με τη συνοδεία μουσικής/ήχων, προκειμένου να αποδώσουν, για παράδειγμα, ένα όνειρο, μια τελετουργία, μια έννοια, όπως η ελευθερία, η αγάπη ή η ζήλια.

v Αυτοσχεδιασμός: «Παράδοξες συναντήσεις». Στην παράσταση συναντιούνται τα δύο αηδόνια, το ψεύτικο και το αληθινό, καθώς και ο θάνατος Ρούλης Χαρούλης με το αληθινό αηδόνι. Με τις τεχνικές του τάι τσι εκτυλίσσεται η μάχη μεταξύ τους. Τι θα λέγατε για μια μάχη ανάμεσα σε  κάποια άλλα παράδοξα ζευγάρια; Μικρόβιο-φάρμακο, φάρδος-ύψος, θόρυβος-μουσική, μάσκα-πρόσωπο, θέλω-δεν θέλω, εφημερίδα-περιοδικό, βία-ειρήνη, ελευθερία-δουλεία, διάστημα-εγώ, χτες-αύριο, ελέφαντας-συνδετήρας, μυρμήγκι- τζίτζικας (Άλκηστις Κοντογιάννη, «Το βιβλίο της δραματοποίησης», Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1998). Μπορούν να μιλήσουν και να υπερασπιστούν τον εαυτό τους απέναντι στο αντίθετο ή να διεξαχθεί μια «μάχη» με άλλους όρους. Γνώσεων για την εφημερίδα-περιοδικό, έντασης για το θόρυβο-μουσική, παραδείγματα τέχνης για το πρόσωπο- μάσκα κ.ο.κ.

v Για μεγαλύτερες ομάδες/εκπαιδευτικούς: «Παγωμένες εικόνες (tabló viván)». Η παράσταση βασίζεται σε ένα παραμύθι και τα παραμύθια είναι πάντα ένας τρόπος να ειπωθούν δύσκολα πράγματα με τρόπο απλοϊκό. Έννοιες όπως η ευτυχία, η ζήλια, η ελευθερία, το αυθεντικό, η αγάπη, ο θάνατος, η αρρώστια και η μελαγχολία ακούγονται ή εννοούνται μέσα στην ιστορία. Μια ωραία άσκηση είναι να αποδώσετε σε εικόνα τις έννοιες αυτές αντί να τις αναλύσετε λεκτικά. Να τις βιώσετε αντί να μιλήσετε γι’ αυτές. Ο εκπαιδευτικός/εμψυχωτής λέει μια έννοια και δίνει συγκεκριμένο χρόνο στις ομάδες να την αναπαραστήσουν με το σώμα τους. Όταν ο χρόνος τελειώσει, πρέπει κάθε ομάδα να μείνει ακίνητη όπως έχει αποφασίσει. Εναλλακτικά μπορεί να μην αφήσει χρόνο για συζήτηση, αλλά να πει τις έννοιες και να μετρήσει με το ταμπουρίνο. Όταν τελειώσουν τα χτυπήματα στο ταμπουρίνο, ο καθένας θα μείνει ακίνητος αποδίδοντας με το σώμα του την έννοια.

Σήμερα περισσότερο από ποτέ με την αλματώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας και την υπερπροσφορά των υλικών αγαθών αντικαθιστούμε πολλές φορές πράγματα που έχουν αληθινή αξία με άλλα που δεν έχουν. Το ψεύτικο και το αληθινό, το φανταχτερό και το αυθεντικό, το πλούσιο και το λιτό αντιπαρατίθενται στη σκηνή σε ένα παραμύθι που γράφτηκε πάνω από δύο αιώνες πριν. Ποιο θα επιλέξουμε τελικά; Θα κλείσω με το ερώτημα του αυτοκράτορα στην αρχή της παράστασης: «Πού είναι η αληθινή ευτυχία;»

«Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες», Μέγαρο Μουσικής

Μέγαρο Μουσικής. Και μόνο στο άκουσμά του είμαστε έτοιμοι να απολαύσουμε πολλή μουσική και να δούμε μια ποιοτική παράσταση. Μπαίνοντας στο φουαγιέ όλα μοιάζουν βγαλμένα από άλλη εποχή. Βρισκόμαστε στη διάσημη Λέσχη Ριφόρμ και τα παιδιά μπορούν να γίνουν μέλη της! Μετά το διάλειμμα οι ηθοποιοί, ντυμένοι σαν το προσωπικό του πλοίου, μας καλούν πίσω στις θέσεις μας. Η μαγεία του θεάτρου δεν έχει διάλειμμα ούτε ώρα έναρξης. Από τη στιγμή που μπαίνουμε μας συνεπαίρνει το ταξίδι και όταν βγαίνουμε εκτός Μεγάρου νιώθουμε ότι κάναμε κι εμείς το γύρο του κόσμου.

Όσα κι αν αναφέρουμε δεν αρκούν για να περιγράψουν τη μαγική ατμόσφαιρα που δημιουργεί η πρωτότυπη μουσική του Μηνά Αλεξιάδη. Τα τέσσερα μέλη του συγκροτήματος Vice Versa είναι κομμάτι της παράστασης, αφού μεταμφιέζονται και ταξιδεύουν στα μέρη από τα οποία περνούν ο Φιλέας Φογκ, ο Πασπαρτού και ο ντέτεκτιβ Φιξ. Ποικιλία οργάνων και μουσικών στιλ μάς μεταφέρουν ακουστικά σε όσα μας ταξιδεύουν οπτικά οι διαδραστικές βιντεοπροβολές.

Το βιβλίο «Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες» είναι ένα δύσκολο εγχείρημα για τη θεατρική σκηνή. Πολλά ταξίδια, πολλές τοποθεσίες. Τα ευρηματικά σκηνικά του Γιάννη Μετζικώφ καταφέρνουν να μας μεταφέρουν από τη Λέσχη Ριφόρμ στο σπίτι του Φιλέα Φογκ, σε ιερούς τόπους, μέχρι και σε ένα δικαστήριο στο Χονγκ Κονγκ. Οι τρισδιάστατες βιντεοπροβολές αρωγοί πλαισιώνουν το σκηνικό και ταξιδεύουν τους μικρούς θεατές σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Ακόμα και το δάπεδο της σκηνής μεταμορφώνεται σε θάλασσα, ενώ τα μεταφορικά μέσα του Φιλέα Φογκ και του υπηρέτη του, του Πασπαρτού, δεν υστερούν σε ποικιλία. Ποδήλατο, τρίκυκλο, πατίνι, έλκηθρο, κάρο, πλοία, τρένα και ελέφαντες παρελαύνουν μπροστά μας.

Στην επίσημη ιστοσελίδα του Μεγάρου Μουσικής (http://www.megaron.gr/default.asp?pid=5&la=1&evID=2270)
υπάρχουν ιδέες για δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ την παράσταση. Εμείς προτείνουμε μερικές ακόμα.

Ταξίδι χωρίς βαλίτσες γίνεται; Ας γεμίσουμε τη βαλίτσα μας για το γύρο του κόσμου με παιχνίδια για ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ την παράσταση.

ΠΡΙΝ…

·                     Αφήγηση: Υπάρχουν κάποια βιβλία, κάποιες ιστορίες, που σχεδόν δεν επιτρέπεται να μην τις γνωρίζουν τα παιδιά. Δεν είναι τυχαίο που το βιβλίο «Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες» κυκλοφορεί από τόσες εκδόσεις, έχει διασκευαστεί, έχει γυριστεί ταινία, παιδική σειρά, κόμικς, έχει γίνει θεατρική παράσταση, ακόμα και παιχνίδι στον υπολογιστή. Ο Ιούλιος Βερν, μέγας παραμυθάς, μας ταξιδεύει με το κείμενό του σε ολόκληρο τον κόσμο, μας κρατά σε αγωνία μέχρι το τελευταίο κεφάλαιο και αποδεικνύει ότι τελικά τα καλύτερα ταξίδια είναι εκείνα που κάνουμε με ένα βιβλίο. Βρείτε λοιπόν το βιβλίο που είναι κατάλληλο για το δικό σας παιδί και ταξιδέψτε μαζί του σε όλο τον πλανήτη!

·                     Κατασκευή: Στην παράσταση του Μεγάρου Μουσικής οι μουσικοί επί σκηνής δείχνουν με την αλλαγή των καπέλων τους σε ποια χώρα βρισκόμαστε κάθε φορά. Κάθε χώρα έχει κάτι τόσο χαρακτηριστικό (καπέλο, μνημείο, προφορά), που, όταν το δει/ ακούσει κάποιος, την αναγνωρίζει αμέσως. Αυτά τα τρικ εκμεταλλεύεται η παράσταση «Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες» και μπορείτε και εσείς να κάνετε το ίδιο στο σπίτι για να είστε έτοιμοι! Κατασκευάστε καπέλα Κινέζων, Αράβων, Ινδιάνων ή –γιατί όχι;– το καπέλο του Τουταγχαμών («Ο γύρος του κόσμου μέσα από πρωτότυπες κατασκευές», 2009, Αθήνα, εκδόσεις Σαββάλας).

ΜΕΤΑ…

·                     Αφήγηση: Αφού δείτε την παράσταση, μπορείτε να διαβάσετε την ιστορία του Αντώνη Παπαθεοδούλου «Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες ή Ποιος είναι ο πιο πλούσιος!» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

·                     Γεωγραφία και τεχνολογία: Υπάρχει ένα βιντεάκι «Ο γύρος του κόσμου σε 80 δευτερόλεπτα» (https://www.youtube.com/watch?v=2N8NaUHR5XI). Το Google Earth θα σας βοηθήσει να κάνετε το ταξίδι του Φιλέα Φογκ… από το σπίτι σας. Σημειώστε τα μέρη από τα οποία πέρασε και επισκεφτείτε τα γυρνώντας σπίτι!

·                     Για μεγαλύτερες ομάδες/εκπαιδευτικούς: «Παγωμένες εικόνες. Η θεία Ερσινόη». Ο ενήλικας/εμψυχωτής είναι ο θείος Γιώργος ή η θεία Ερσινόη και είναι χαρούμενος/η που επιτέλους επέστρεψε σπίτι έπειτα από χρόνια απουσίας, αφού ταξίδευε σε ολόκληρο τον κόσμο. Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του/της έχει μαζέψει κάρτες από όλες τις χώρες που επισκέφτηκε και τώρα τις έφερε στην ομάδα (τα παιδιά-ανίψια) για να τους τις δείξει και να περάσουν ένα όμορφο απόγευμα. Το κακό είναι ότι δυστυχώς στο τελευταίο ταξίδι η βαλίτσα έπεσε μέσα στο νερό (πάλι καλά που ένας γενναίος ναύτης βούτηξε και την έβγαλε) και οι κάρτες βράχηκαν, με αποτέλεσμα να σβηστεί ό,τι ήταν γραμμένο από πίσω. Και φυσικά δεν θυμάστε από ποια χώρα προέρχεται κάθε κάρτα. Θα ήσασταν ευγνώμονες αν σας βοηθούσαν τα παιδιά να βρείτε από ποια χώρα είναι κάθε κάρτα. Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες και καθεμία έχει λίγο χρόνο στη διάθεσή της να ετοιμάσει μια καρτ ποστάλ από ένα μέρος του κόσμου που η θεία Ερσινόη/ο θείος Γιώργος έχει επισκεφτεί. Η καρτ ποσταλ είναι μια «παγωμένη εικόνα» στην οποία τα παιδιά χρησιμοποιούν τα σώματά τους. Μερικές ιδέες είναι να παρουσιάσουν διάσημες τοποθεσίες, τοπικούς χορούς, δραστηριότητες, ανθρώπους να τρώνε τοπικά φαγητά κ.λπ. Στη συνέχεια δείχνουν τις καρτ ποστάλ τους στις υπόλοιπες ομάδες, οι οποίες πρέπει να μαντέψουν ποια χώρα αναπαριστούν.

·                     Θέμα χρόνου…: Ο Φιλέας Φογκ κερδίζει τελικά το στοίχημα λόγω της διαφοράς της ώρας. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας είναι συνήθως ενήμερα για τη διαφορά ώρας που έχουν οι χώρες της Γης. Μια καλή ευκαιρία για βιωματική μάθηση είναι ο εορτασμός της Πρωτοχρονιάς. Ποια χώρα υποδέχεται πρώτη την καινούργια χρονιά και ποια τελευταία; Με πόσες ώρες διαφορά; Πώς αυτή η διαφορά της ώρας βοήθησε τον Φιλέα Φογκ να κερδίσει το στοίχημα των 20.000 λιρών;

            Ο Ιούλιος Βερν έκανε τα πιο απρόσμενα ταξίδια με τη δύναμη της φαντασίας του. «20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα», «Από τη Γη στη Σελήνη», «Ταξίδι στο κέντρο της Γης» και δεκάδες άλλα μυθιστορήματά του ανοίγουν νέους κόσμους. Με όχημα τη φαντασία ετοιμαστείτε να παίξετε και να… ταξιδέψετε!

23/12/2016, «Το παιδί και το όνειρο», Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

 ‘’…Την ώρα αυτή λοιπόν, που οι άνθρωποι, επιτέλους κοιμούνται

τα έπιπλα ελευθερωμένα από την παρουσία των ανθρώπων,

μπορούν κι αυτά να βγουν ένα μικρό περίπατο στο δρόμο…’’

Γιάννης Ρίτσος, Όστραβα

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς όλα μπορούν να συμβούν. Μια νύχτα φωτισμένη από χιλιάδες φωτάκια χριστουγεννιάτικων δέντρων, μια νύχτα που ο Άγιος Βασίλης είναι στο έλκηθρό του μοιράζοντας δώρα, ακόμα και τα έπιπλα είναι δυνατό να… ζωντανέψουν. Το παραμύθι της Κάρμεν Ρουγγέρη «Το παιδί και το όνειρο» ζωντανεύει μπροστά μας και μας μεταφέρει τη μαγεία της τελευταίας νύχτα του χρόνου. Για τα παιδιά κάθε μέρα όλα είναι γιορτή, όλα είναι παιχνίδι, πόσο μάλλον η τελευταία μαγική νύχτα της χρονιάς.

Η μικρή Βασιλική κλεισμένη μέσα στο σπίτι παίζει και στο πέρασμά της υποφέρουν τα πάντα. Άνθρωποι και έπιπλα. Ρίχνει το χριστουγεννιάτικο δέντρο, σπάει την καρέκλα, κόβει τα φύλλα του αλεξανδρινού και τελικά σπάει και το λαμπατέρ. Όταν πέφτει για ύπνο τα έπιπλα και τα αντικείμενα αποφασίζουν να την δικάσουν. Ο καθρέφτης- αντίκα του σαλονιού που παλιά διακοσμούσε ένα δικηγορικό γραφείο τους εξηγεί τη διαδικασία και αφού ορίζονται εισαγγελείς και γραμματείς η δίκη ξεκινά. Όμως κανείς δε δέχεται να υπερασπιστεί την μικρή Βασιλική. Κανείς; Παραμονή Πρωτοχρονιάς, μια νύχτα που τα παιδιά είναι οι πρωταγωνιστές, ποιος θα άφηνε ένα παιδί να δικαστεί; Ο Άγιος Βασίλης έρχεται και οι θεατές βλέπουν τα πράγματα από την οπτική γωνία της Βασιλικής.  

Με σκηνικά που φανταζόμαστε, όπως μας προτρέπει η γιαγιά- αφηγήτρια (γιατί το θέατρο χρειάζεται φαντασία), και με κοστούμια που παραπέμπουν στο μαγικό παιδικό κόσμο, η παράσταση «Το παιδί και το όνειρο» κρατά προσηλωμένους  τους μικρούς θεατές μέχρι το τέλος.

Η μικρή Βασιλική, το παιδί του έργου, λατρεύει τα παιχνίδια. Για να δούμε τι μπορεί να παίξει ΠΡΙΝ από την παράσταση και τι ΜΕΤΑ από αυτή.

ΠΡΙΝ… 

• Αφήγηση: Το χριστουγεννιάτικο παραμύθι της Κάρμεν Ρουγγέρη «Το παιδί και το όνειρο» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διάπλαση. Είναι μια ιστορία γεμάτη μαγεία, ιδωμένη από την πλευρά των παιδιών. Μπορείτε να διαβάσετε την ιστορία ή να ακούσετε μαζί με τα παιδιά το CD με την αφήγηση της Κάρμεν Ρουγγέρη.

• Ζωγραφική: Στην ταινία της Ντίσνεϊ «Η πεντάμορφη και το τέρας» τα αντικείμενα και τα έπιπλα του σπιτιού μιλούν και έχουν ανθρώπινη μορφή. Στην παιδική φαντασία τα άψυχα έχουν μια μυστική ζωή: μιλούν, κινούνται και κάνουν ό,τι και οι άνθρωποι. Τα παιχνίδια τους μπορεί να ζωντανέψουν το βράδυ και να αλλάξουν θέση. Στα στολίδια του δέντρου γίνεται καθημερινή «ανταλλαγή» από τον τρίχρονο γιο μου, γιατί αυτά που είναι στα πίσω κλαδιά στενοχωριούνται που δεν τα βλέπουμε τόσο καλά. Ποια αντικείμενα του σπιτιού θεωρούν τα παιδιά ότι το βράδυ ζωντανεύουν; Μπορούν να τα ζωγραφίσουν και, αν είναι σε θέση να γράφουν, να φτιάξουν ένα μικρό κόμικς με συννεφάκια σκέψης και ομιλίας πάνω από τα «κεφάλια» των επίπλων.

ΜΕΤΑ…

• Αφήγηση: Το παραμύθι του Γιάννη Μπαρτζή «Ξύλινο παραμύθι»(εκδόσεις Σύγχρονη εποχή) είναι μια ιστορία για τη γιορτή που στήνουν ένα βράδυ τα ξύλινα έπιπλα. Με λόγο ποιητικό σου δημιουργεί εικόνες που σε ταξιδεύουν στον κόσμο του φανταστικού. Σε μια βραδιά που τα ξύλινα έπιπλα κι αντικείμενα αποφασίζουν να συναντηθούν στην πλατεία και να διασκεδάσουν. Ένα όμορφο παραμύθι που θα μπορούσε να είναι η συνέχεια της θεατρικής παράστασης.

• Παιχνίδι ρητορικής: Στην παράσταση «Το παιδί και το όνειρο» η μικρή Βασιλική δικάζεται από τα έπιπλα και τα αντικείμενα του σπιτιού για τη συμπεριφορά της. Μπορείτε να στήσετε στην κουζίνα το δικό σας «δικαστήριο» με το παιδί σε ρόλο υπεράσπισης για τα πιο απίθανα πράγματα. Συνήγορος υπεράσπισης της κατσαρόλας η οποία κατηγορεί τη μαμά για το γεγονός ότι υποφέρει στη φωτιά κάθε μέρα, χωρίς καμία αργία στις γιορτές. Μπορείτε εσείς να είστε υπερασπιστής του μαύρου χρώματος και το παιδί του άσπρου. Ή η μαμά να υπερασπίζει τα σουβλάκια και το παιδί την πίτσα.

• Παιχνίδι για μεγαλύτερες ομάδες/ εκπαιδευτικούς: «Τα έπιπλα του σπιτιού». Ο ενήλικας/εμψυχωτής λέει ένα δωμάτιο του σπιτιού και τα παιδιά έχουν ελάχιστο χρόνο να γίνουν έπιπλα ή αντικείμενα που υπάρχουν στο δωμάτιο αυτό. Όταν ο ενήλικας/εμψυχωτής πει «γυρνάω», πρέπει να μείνουν όλοι παγωμένοι στις θέσεις τους και να μαντέψει τι είναι ο καθένας. Τα παιδιά επιτρέπεται να γίνουν μόνο αντικείμενα ή έπιπλα και όχι κάτι έμψυχο. Επίσης πρέπει να γίνουν αντικείμενα ή έπιπλα που υπάρχουν στο δωμάτιο αυτό αλλιώς χάνουν. (Δεν μπορεί να υπάρχει μια λεκάνη μέσα στην κουζίνα! Ή ένα χαρτί τουαλέτας στο σαλόνι!) Υπάρχει και «Έπιπλα του σπιτιού Νο 2». Σε αυτή την παραλλαγή/συνέχεια του παιχνιδιού η αρχή είναι ίδια. Όμως, όταν ο ενήλικας/εμψυχωτής γυρίσει, είναι ένας στριμμένος κύριος που θέλει να πετάξει τα έπιπλά του γιατί σκονίζονται, έχει πολλά ή επειδή απλώς ξύπνησε στραβά. Τα έπιπλα μιλούν και προσπαθούν να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους. Κερδίζουν αν πείσουν τον παράξενο ιδιοκτήτη τους να τα κρατήσει.

Η νύχτα της Πρωτοχρονιάς έχει για όλους μας κάτι μαγικό, είτε πιστεύουμε στον Άγιο Βασίλη είτε όχι. Είναι το τέλος μιας χρονιάς και η αρχή μιας άλλης. Είναι η απόδειξη ότι κάθε τέλος σηματοδοτεί μια καινούργια αρχή. Ένα νέο ξεκίνημα που ακόμα και ο πιο απαισιόδοξος δεν μπορεί να μην έχει έστω μια μικρή ελπίδα για κάτι καλύτερο. Ας αφήσουμε αυτή τη νύχτα τα παιδιά να γίνουν οι οδηγοί μας, να μας μεταδώσουν την πίστη τους, να δούμε τον κόσμο μέσα από τα δικά τους μάτια. Τότε θα δούμε έναν κόσμο γεμάτο ευκαιρίες για παιχνίδι και ανατροπές των κανόνων, έναν κόσμο στον οποίο όλοι έχουν θέση. Ακόμα κι ένα κουφός καλόγερος, μια σπασμένη καρέκλα κι ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο με καρούμπαλο…Καλή μας χρονιά!

 info: 

Στο ρόλο του παιδιού η Ράνια Παπαδάκου.

18/12/2016, «Ένας δράκος… μα ποιος δράκος;» Θέατρο Πόρτα

Θέατρο Πόρτα! Μικροί και μεγάλοι περιμένουμε με αγωνία κάθε καινούργια παραγωγή του. Για άλλη μια φορά φύγαμε μαγεμένοι! Η Ξένια Καλογεροπούλου και ο Θωμάς Μοσχόπουλος διασκεύασαν το «Δράκο» του μεγάλου Ρώσου θεατρικού συγγραφέα Γιεβγκένι Σβαρτς. Τα έργο γράφτηκε το 1944 και  επισήμως αναφερόταν ότι σχολίαζε τη χιτλερική εξουσία, αλλά όσοι ζούσαν κάτω από την εξουσία του «Δράκου» αναγνώρισαν στο παραμύθι και κάποιους άλλους δυνάστες…

Τα παραμύθια λένε αλήθειες που φοβόμαστε και δεν τολμάμε να αποκαλύψουμε. Ή απλώς αλήθειες τόσο βαθιές που δεν μπορούμε να εκφράσουμε με άλλο τρόπο. Τα παραμύθια δεν είναι μόνο για παιδιά, γιατί οι συμβολισμοί τους είναι τέτοιοι που αγγίζουν τις καρδιές των παιδιών, τη νόηση των μεγάλων και τελικά την ψυχή όλων. 

Στο παραμύθι αυτό το διαφορετικό είναι ότι το τέλος μοιάζει να μην είναι… τέλος. Ο Δράκος δεν έχει φύγει, γιατί «το Δράκο τον έχει ο καθένας από μας μέσα του», όπως λέει η Έλσα. «Όταν είσαι βολεμένος στα ζεστά σου και στα ωραία σου, καλύτερα να χουζουρεύεις και να μη λες πολλά», σχολιάζει ο γάτος, όμως με τον τρόπο τους το ίδιο υποστηρίζουν όλοι οι ήρωες. Όπως ο δήμαρχος που επισημαίνει στο γιο του: «Μα παιδί είσαι και ζητάς την αλήθεια; Η αλήθεια είναι βλαβερό κι επικίνδυνο πράγμα». Ποιος είναι τελικά ο Δράκος; Ο τίτλος της παράστασης κρύβει την ουσία όλου του έργου.

Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις, ο ωχαδερφισμός και το βόλεμα, η υποκρισία, η υποτέλεια, η λατρεία και η υποταγή στους «σωτήρες» είναι μερικοί μόνο από τους προβληματισμούς τους οποίους θέτει το έργο. Οι κάτοικοι της παραμυθένιας καστροπολιτείας αρνούνται τη σωτηρία τους και έχουν αγαπήσει το δυνάστη τους. Τα τελευταία 213 χρόνια κανένας δεν αντιστέκεται, γιατί τελικά «για να γλιτώσεις από τους ξένους δράκους καλύτερα να έχεις ένα δικό σου». Πότε γεννήθηκε όμως ο Δράκος; Η αλήθεια που κράτησα για μένα είναι ότι ο Δράκος είναι ο γιος του πολέμου, επειδή γεννήθηκε έπειτα από έναν πόλεμο, ξεπηδώντας από τις στάχτες του. Ας δώσει ο καθένας τη δική του ερμηνεία στη λέξη «πόλεμος». 

Και ενώ ο ιππότης Λανσελότος περιμένει (όπως όλοι εμείς) το δράκο με τα τρία κεφάλια, τις φολίδες, τα ρουθούνια που βγάζουν φωτιά και τα σκληρά νύχια που ούτε διαμάντι δεν τα κόβει, έρχεται ένας Δράκος που… μας μοιάζει! Είναι ένας άνθρωπος, γιατί τόσα χρόνια ανάμεσα στους ανθρώπους απέκτησε τη μορφή μας. Ή μήπως αποκτήσαμε εμείς τη δική του; Μας μοιάζει το κακό ή εμείς έχουμε μέσα μας και αυτή την πτυχή; 

Τα κοστούμια, εξαιρετικά και αρμονικά δεμένα μεταξύ τους, σε ταξιδεύουν στον κόσμο του θεάτρου. Το σκηνικό, επιβλητικό και ευφάνταστο, δίνει τη δυνατότητα στους ηθοποιούς να εμφανίζονται και να εξαφανίζονται και να παίζουν με όλο τους το σώμα ή μόνο με τον κορμό. Το σχόλιο του γιου μου ήταν ότι έμοιαζε με το φτερό ενός δράκου. Ίσως τελικά οι δράκοι που μας καταδυναστεύουν να είναι τόσο μεγάλοι και ισχυροί που να χανόμαστε μέσα τους, να εγκλωβιζόμαστε και να μην μπορούμε να ξεφύγουμε.

Ούσα μαγεμένη από ένα θέαμα που δεν πρέπει να χάσει κανένας (μεγάλος και μικρός), έχουμε μερικά δρακοπαιχνίδια για ΠΡΙΝ από την παράσταση και ιπποτοδρακοϊστορίες για ΜΕΤΑ.

ΠΡΙΝ… 

• Αφήγηση: Το αριστούργημα «Ο Δράκος» του Γιεβγκένι Σβαρτς, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάλβος, είναι ένα έργο για παιδιά και μεγάλους, καθώς έχει διαφορετικά επίπεδα ανάγνωσης. Μπορείτε πριν από την παράσταση να διαβάσετε το έργο στα παιδιά. Ένα άλλο εξαιρετικό παραμύθι για μικρότερους αναγνώστες είναι το «Δράκος; Ποιος δράκος;» του Τζέισον Χουκ (εκδόσεις Πατάκη), που μέσα από τη μαγική εικονογράφηση του Ρίτσαρντ Χουκ αντιλαμβανόμαστε ότι οι δράκοι υπάρχουν μόνο αν τους πιστέψουμε. Και μόνο αν τους πιστέψουμε μπορούμε να τους δούμε, ό,τι κι αν αυτό σημαίνει για τον καθένα…

• Γράφουμε: Βιβλίο παραπόνων. Ο ιππότης Λανσελότος λέει ότι στον κόσμο υπάρχει ένα βιβλίο στο οποίο όλοι γράφουν τα παράπονά τους. Και οι ιππότες γυρνούν τον κόσμο και λύνουν τα προβλήματα αυτά. Θα μπορούσαμε να φτιάξουμε ένα τετράδιο «παραπόνων» στο σπίτι, στο οποίο τα παιδιά θα γράφουν τα προβλήματα και τα παράπονά τους. Και η μαμά-ιππότης θα προσπαθεί να τα λύσει. Θα είχε βέβαια ενδιαφέρον να γράψει και η μαμά μια μέρα στο βιβλίο παραπόνων τα δικά της παράπονα και να προσπαθήσει να τα λύσει το παιδί-ιππότης.

• Κατασκευή: Στην παράσταση «Ένας δράκος… μα ποιος δράκος;» ο δράκος δεν μοιάζει με… δράκο. Πριν πάμε λοιπόν να την παρακολουθήσουμε μπορούμε να φτιάξουμε ένα δράκο όπως εμείς τον φανταζόμαστε. Να τον ζωγραφίσουμε, να τον κατασκευάσουμε με πλαστελίνη ή, αν οι μαμάδες έχουν όρεξη να πειραματιστούν, ένα δράκο από οριγκάμι!

ΜΕΤΑ…

• Ματιές: Η μάχη μεταξύ Λανσελότου και Δράκου διαδραματίζεται στον αέρα. Δεν θέλουμε να σας αποκαλύψουμε περισσότερα, αλλά έχει ενδιαφέρον, αφού δείτε τη μάχη, να παίξετε ένα παιχνίδι. Κοιτάζουμε ψηλά και δίνουμε οδηγίες στα παιδιά ότι παρακολουθούμε με τα μάτια μας κάτι που κινείται. Μια μπάλα που χοροπηδά, μια παρτίδα τένις ή πινγκ πονγκ, ένα αυτοκίνητο κούρσας, ένα αεροπλάνο που προσγειώνεται-απογειώνεται-ελίσσεται στον ουρανό, μια ρουκέτα, την κίνηση του δείκτη σε ένα ρολόι τοίχου, το πέταγμα μιας μύγας, άλμα εις ύψος, κούνια, βάτραχος ή καγκουρό, ακροβάτες.

• Κίνηση: «Μισός μισός» (ευχαριστώ τη Σοφία για την ιδέα!). Στην παράσταση οι ήρωες άλλα λένε και άλλα εννοούν. Κινούνται επίσης κάτω από το ύφασμα-σκηνικό. Ένα παιχνίδι είναι τα παιδιά να «χωρίσουν» το σώμα τους. Ο κορμός να είναι θυμωμένος (χέρια-πρόσωπο) και τα πόδια να είναι πόδια μπαλαρίνας. Τα πόδια ποδοσφαιριστή και ο κορμός δασκάλου καράτε. 

• Παιχνίδι αυτοσχεδιασμού για δύο: Άλλα λένε τα χέρια μου και άλλα το σώμα μου. Δύο παιδιά στέκονται το ένα πίσω από το άλλο. Αυτός που κάθεται έχει κρυμμένα τα χέρια του μέσα στην μπλούζα του και «δανείζεται» τα χέρια του συμπαίκτη που είναι πίσω του. Ο καθιστός μιλά για ένα θέμα και τα «χέρια» αντιδρούν σύμφωνα με τα λεγόμενα ή εντελώς αντίθετα από αυτά που ακούγονται!

  Στο τέλος της παράστασης οι ηθοποιοί ρώτησαν τα παιδιά τι πίστευαν ότι έγινε στο τέλος. Ο Λανσελότος ήταν ο ίδιος στο τέλος όπως στην αρχή; Η συντριπτική πλειονότητα των παιδιών απάντησε ότι ο Λανσελότος παντρεύτηκε με την Έλσα γιατί… αγαπιούνται! Τελικά η αγάπη μπορεί να τα νικήσει όλα! Τουλάχιστον στα μάτια των παιδιών. Και αυτό είναι, αν μη τι άλλο, ελπιδοφόρο…

Χριστούγεννα και τα παιδιά πρωταγωνιστούν, αφού είναι η δική τους γιορτή. Τα χρόνια που μεσολαβούν από τότε που κάποιος είναι παιδί μέχρι να αποκτήσει και ο ίδιος παιδί είναι συνήθως τόσα που τον κάνουν να ξεχνά τη μαγεία που έχει η γιορτή αυτή για τα παιδιά. Όλα είναι στολισμένα, όλα είναι φωτεινά και οι πάντες είναι χαρούμενοι. Ή τουλάχιστον πιο χαρούμενοι από ό,τι συνήθως. Και αυτό κρατάει πολύ! Πάρα πολύ! Τέτοιες μέρες οι μεγάλοι γίνονται παιδιά για λίγο, θυμούνται τα δικά τους ανέμελα Χριστούγεννα και διασκεδάζουν μαζί με τα παιδιά τους. Ή με τα ανίψια τους. Ή με τα βαφτιστήρια τους. Ή με τα παιδιά των φίλων τους. Τι λέτε λοιπόν για παιδικό θέατρο; Πριν βιαστείτε να αναστενάξετε, να σας προειδοποιήσουμε. Το παιδικό θέατρο έχει ανθήσει τόσο πολύ τα τελευταία χρόνια που δεν έχει καμία σχέση με παιδιάστικες παραστάσεις. Είναι επαγγελματικό, σέβεται τους θεατές του και το παρακολουθούν με ευχαρίστηση μεγάλοι και μικροί! Οι παιδικές παραστάσεις που αξίζει να δει κάποιος στην Αθήνα είναι πολλές. Η ομάδα του texnes-plus σας προτείνει αυτές που θεωρεί πως παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Ακολουθούν οι δέκα πιο αγαπημένες:

1. «Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας», Εθνικό Θέατρο, Κυριακή στις 16:00

Ψηλά πάνω από την πόλη, σε μια πελώρια κολόνα, ορθώνεται το άγαλμα του Ευτυχισμένου Πρίγκιπα. Είναι διακοσμημένος ολόκληρος με λεπτά φύλλα ατόφιου χρυσού, τα μάτια του είναι δύο αστραφτερά ζαφείρια και ένα μεγάλο πορφυρό ρουμπίνι λάμπει στη λαβή του ξίφους του…

Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας ζει πίσω από το φράχτη ενός παλατιού, δίχως σκοτούρες, πάντα ξέγνοιαστος και χαμογελαστός. Όταν φεύγει από τη ζωή, ένα χρυσό άγαλμα στήνεται σε μια πλατεία της πόλης προς τιμήν του. Παρατηρώντας τον κόσμο από ψηλά μέσα από το άγαλμά του, ανακαλύπτει μια άλλη όψη της καθημερινότητας: τη φτώχεια, την ασχήμια, τη διαφθορά και την υποκρισία. Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας δακρύζει κάθε βράδυ για όλα τα άσχημα που συμβαίνουν γύρω του. Ώσπου ένα μικρό χελιδόνι κουρνιάζει στα πόδια του. Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας θα βρει έναν πολύτιμο σύμμαχο. Μαζί θα βοηθήσουν τους ανθρώπους με κάθε τρόπο. Μια υπέροχη ιστορία ανιδιοτέλειας, φιλίας και αγάπης.

2. «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας», Θέατρο Θησείον, Τετάρτη στις 20:00 και Κυριακή στις 11:00

Πέντε νέοι ηθοποιοί, χρησιμοποιώντας ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα, μάσκες, ζωντανή μουσική, στοιχεία παντομίμας και αυτοσχεδιασμούς, υποδύονται όλους τους ρόλους του έργου σε ένα τρελό παιχνίδι παρενδυσίας και μεταμορφώσεων. 

3. «Πιάνω παπούτσι πάνω στο πιάνο», Θέατρο Πόρτα, Κυριακή στις 11:00 και στις 15:00

Γιατί έξι ηθοποιοί και ένας πιανίστας ανεβαίνουν σε ένα πιάνο; Κατ’ αρχήν... χωράνε εκεί πάνω; Ναι! Γιατί το πιάνο μετατρέπεται σε «πατάρι» και έτσι όλα μπορούν να συμβούν. Οι κολοκύθες γίνονται άμαξες, τα ποντίκια γίνονται άλογα, τα παλιά παπούτσια γίνονται γυάλινα γοβάκια. Όμως και ο χορός γίνεται αφήγηση, η αφήγηση κοντσέρτο και μια ολόκληρη ιστορία χωράει σε μία νότα! Έτσι η Σταχτοπούτα και ο Πρίγκιπας μεγαλώνουν, ενώ οι μεγάλοι ξαναγίνονται παιδιά. Όλα αυτά συμβαίνουν πάνω στο «πατάρι», χωρίς μαγικά ραβδιά, παρά μόνο με το σώμα, τη φωνή και την παλλόμενη μουσική ενός από τους σπουδαιότερους συνθέτες του 20ού αιώνα.

4. «Γύρος του κόσμου σε 80 μέρες», Μέγαρο Μουσικής, Σάββατο στις 15:00 και Κυριακή στις 11:30

Το θρυλικό έργο του Ιουλίου Βερν ανεβαίνει στην παιδική σκηνή του Μεγάρου Μουσικής και μετατρέπεται σε ένα περιπετειώδες ταξίδι με δράση, χιούμορ, ζωντανή μουσική και διαδραστικές βιντεοπροβολές.

5. «Ο Σέρλοκ Χολμς και το γαλάζιο ρουμπίνι», Θέατρο Τέχνης (Φρυνίχου), Κυριακή 11:00 και 15:00

Το σπάνιο γαλάζιο ρουμπίνι ακολουθεί μια απίστευτη διαδρομή, στην οποία κυριαρχούν απανωτές ληστείες και ατυχήματα! Ταξιδεύει από τον ποταμό Αμοΐ στα βάθη της Κίνας μέχρι τα χιονισμένα βουνά των Ελβετικών Άλπεων για να καταλήξει στο βικτοριανό Λονδίνο ως δώρο στην ψηλομύτα κόμισσα Μόρκαρ και... να εξαφανιστεί μυστηριωδώς από την κοσμηματοθήκη της στο ξενοδοχείο Cosmopolitan! Ο ντετέκτιβ Σέρλοκ Χολμς και ο πιστός του φίλος δόκτωρ Ουάτσον καλούνται να ξεδιαλύνουν την υπόθεση που κρύβει πολλά παράξενα γεγονότα… Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο όταν στα χέρια τους καταφτάνουν ένα μαύρο φθαρμένο καπέλο και μια χήνα με ένα περίεργο σημάδι στο κεφάλι...

6. «Στη χώρα του βασιλιά των κλόουν», Θέατρο του Νέου Κόσμου, Κυριακή στις 12:00

Η Λούνα και ο Σαμάν φτάνουν στη χώρα του βασιλιά των κλόουν. Έρχονται από πολύ μακριά και ονειρεύονται να ζήσουν σε αυτόν το θαυμαστό τόπο και να γίνουν και οι ίδιοι δύο μικροί κλόουν. Όμως ο βασιλιάς της χώρας, ο Φαμπ, τους υποδέχεται με καχυποψία και αυστηρότητα. Οι διαφορετικές γλώσσες που μιλούν, ο φόβος του ξένου, του άγνωστου και του αλλιώτικου θα δημιουργήσουν ανάμεσα στους τρεις ήρωες κωμικές παρεξηγήσεις και συγκρούσεις. Ωστόσο σιγά σιγά θα βρεθεί τρόπος να επικοινωνήσουν και να ενωθούν μέσα από το γέλιο και το παιχνίδι.

7. «Στην κιβωτό στις οκτώ», Θέατρο Κάππα, Κυριακή στις 11:30

Ο πολυβραβευμένος συγγραφέας Ούρλιχ Ουμπ στο ομώνυμο έργο του αφηγείται με σύγχρονη ματιά το βιβλικό κατακλυσμό του Νώε, στήνοντας μια ευφυέστατη περιπέτεια με πολύ γέλιο, πολλά ερωτήματα, πολλή μουσική, πολύ νερό, πολλά ζώα, μια κιβωτό, ένα εισιτήριο για δύο και ένα ραντεβού ακριβώς στις οκτώ. Στο αλληγορικό έργο-ύμνο στη φιλία, τη διαφορετικότητα και την ελευθερία πρωταγωνιστές είναι τρεις πιγκουίνοι και μία περιστέρα, που με φόντο τον απέραντο πάγο θέτουν απορίες και ερωτήματα, αναπαράγοντας το λόγο και τις ερωτήσεις των ίδιων των παιδιών.

8. «Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο», Παραμυθοχώρα, Κυριακή στις 11:00

Το πολυβραβευμένο παραμύθι του Αντώνη Παπαθεοδούλου γίνεται αφετηρία για μια παράσταση με διαχρονικό αντιπολεμικό μήνυμα, στην οποία συνδυάζονται τεχνική με αφήγηση, κούκλες άμεσης κίνησης, μαρότ, επίπεδες και γιγαντόκουκλα, τεχνικές θεάτρου, μαύρου θεάτρου και πολυμέσων και... πολλή μουσική και τραγούδι, γραμμένα από έναν πολυαγαπημένο τραγουδοποιό. Ο Φοίβος Δεληβοριάς συνεργάζεται για πρώτη φορά με την Παραμυθοχώρα και ζωντανεύει μουσικά με το δικό του μοναδικό τρόπο τις περιπέτειες αυτής της πόλης!

9. «Ηρακλής, η ζωή και οι άθλοι του», Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Κυριακή στις 11:30 και στις 15:30

Η παράσταση βασίζεται σε ό,τι έχει γραφτεί για τον Ηρακλή και τη ζωή του, ώστε τα παιδιά να σχηματίσουν σαφή εικόνα γι’ αυτόν, που με τους άθλους του έμεινε στην ιστορία ως ο πιο ονομαστός και αγαπητός ήρωας της ανθρωπότητας.

10. «Η Αλίκη είχε αρχίσει να βαριέται έτσι που καθόταν πάνω στο χορτάρι…» Θέατρο Θησείον, Κυριακή στις 15:00

Μια παράσταση για τη φαντασία, την ενηλικίωση και την απελευθέρωση από κάθε μορφή καταπίεσης. Η Αλίκη με οδηγό και σύμμαχο την παιδική της φαντασία ταξιδεύει σε έναν κόσμο που ακροβατεί μεταξύ παράλογου και θαυμαστού. Σε έναν κόσμο στον οποίο όλα μπορούν να συμβούν.

4/12/2016, «Ηρακλής, η ζωή και οι άθλοι του», Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Η Κάρμεν Ρουγγέρη ασχολείται χρόνια με το παιδικό θέατρο και ξέρει πόσο σημαντικό είναι να δίνεις το λόγο στα παιδιά. Επίσης, σαν μεγάλο παιδί κι η ίδια, γνωρίζει από παιχνίδια. Παντρεύοντας λοιπόν αυτά τα δύο βρήκε τον τρόπο να υλοποιήσει αυτό που δεν είχε επιχειρήσει κανένας μέχρι τώρα. Να δώσει φωνή στους ενδιαφερόμενους. Τα παιδιά. Με μια ψηφοφορία που γίνεται στο τέλος της παράστασης τα παιδιά αποφασίζουν τι θέλουν να δουν την επόμενη σεζόν. Έτσι φέτος φτάσαμε στον Ηρακλή!

Και ποιος δεν γνωρίζει τους 12 άθλους του! Ήρωας αγαπημένος όλων, ο Ηρακλής είναι ο δημοφιλέστερος της ελληνικής μυθολογίας, αλλά ταυτόχρονα και ο πιο «κακοποιημένος». Η Κάρμεν Ρουγγέρη θέλησε με τη συγκεκριμένη  παράσταση να παρουσιάσει με καλλιτεχνική ματιά αλλά και ακρίβεια τη ζωή και τους άθλους του πολυαγαπημένου ήρωα, μελετώντας ό,τι έχει γραφτεί για αυτόν.

Η κυρία Ρουγγέρη δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Έχει αφιερωθεί στο παιδικό θέατρο και το υπηρετεί με σεβασμό και επαγγελματισμό πάρα πολλά χρόνια. Οι παραστάσεις της αποπνέουν ποιότητα, σεβασμό και αγάπη για το παιδί. Το να παρουσιάσει κάποιος τους 12 άθλους του Ηρακλή στο θέατρο είναι από μόνο του ένα δύσκολο εγχείρημα. Πόσο μάλλον να παρουσιάσει και τη ζωή του ήρωα. Ωστόσο η παράσταση «Ηρακλής, η ζωή και οι άθλοι του» το κατάφερε! Με σκηνικά και κοστούμια πλούσια αλλά όχι κιτς ζωντανεύει μπροστά μας η πιο αγαπημένη ιστορία της ελληνικής μυθολογίας. Πολύτιμη αλλά χωρίς να ξεπερνά το μέτρο υπήρξε και η αρωγή της τεχνολογίας μέσα από τη χρήση video art. 

Μαζί με τον Ηρακλή πηγαίνουμε χιλιάδες χρόνια πίσω και ταξιδεύουμε σχεδόν σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ετοιμάζουμε λοιπόν βαλίτσες και ξεκινάμε για καινούργιες περιπέτειες. Ποια παιχνίδια βάζουμε στη βαλίτσα μας ΠΡΙΝ από την παράσταση και τι βρίσκουμε μέσα ΜΕΤΑ; 

ΠΡΙΝ…

• Αφήγηση: Είναι βέβαιο ότι έχετε ήδη με κάποιο τρόπο αφηγηθεί στα παιδιά σας το μύθο του δυνατού Ηρακλή. Υπάρχουν δεκάδες βιβλία με τους άθλους του: σχολικά, παιδικά και… επιστημονικά . Διαλέξτε όποιο βιβλίο σας αρέσει και ξεκινήστε την περιπέτεια!

• Παιχνίδι για μεγαλύτερες ομάδες/εκπαιδευτικούς: «Ο Ηρακλής και η Λερναία Ύδρα» . Ο ένας από τους παίκτες που παριστάνει τη Λερναία Ύδρα δένει στη μέση του δέκα λεπτά σχοινιά. Οι άλλοι εννιά παίκτες (τα «κεφάλια») τοποθετούνται κυκλικά γύρω από τη «Λερναία Ύδρα» και κρατούν ο καθένας από ένα σχοινί. Με την έναρξη του παιχνιδιού ο παίκτης που παριστάνει τον Ηρακλή πλησιάζει ένα από τα «κεφάλια» της «Λερναίας Ύδρας». Το «κεφάλι» πρέπει, αφού συμβουλευτεί τη «Λερναία Ύδρα», να του κάνει μια ερώτηση (π.χ., να θυμηθεί έναν αρχαίο ελληνικό μύθο) ή να τον υποβάλει σε μια δοκιμασία (π.χ., επίδειξη δύναμης). Ο «Ηρακλής» πρέπει να απαντήσει ή να φέρει σε πέρας τη δοκιμασία. Αν τα καταφέρει, τότε το «κεφάλι» αποκόπτεται από το σώμα της «Λερναίας Ύδρας». Αν όχι, προστίθεται άλλο ένα «κεφάλι» (ένας από τους αναπληρωματικούς παίκτες) στο σώμα της «Λερναίας Ύδρας». (Τσάμπρα, Φ. & Σκαλίδη, Ζ., 2001, 10 Παιχνίδια με θεούς, ημίθεους και νύμφες, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα) .Αν ο «Ηρακλής»δεν τα καταφέρει και την επόμενη φορά, ορίζεται άλλος στη θέση του. Κερδίζει ο «Ηρακλής» που θα κόψει τα περισσότερα «κεφάλια» της «Λερναίας Ύδρας».

• Παγωμένες εικόνες. Για το παιχνίδι αυτό αρκούν δύο άτομα, όμως, αν είστε και περισσότεροι, ακόμα καλύτερα. Ένας «Ηρακλής» και ένας… θεατής είναι πάντως αρκετοί. Τα παιδιά (ή το παιδί) με παγωμένη εικόνα δείχνουν έναν άθλο του Ηρακλή. Αυτοσχέδια κοστούμια, καρέκλες με τρία «κεφάλια», λούτρινα ζωάκια-τέρατα, ρόπαλα από εφημερίδες και πολλή πολλή φαντασία είναι απαραίτητα! Η παγωμένη εικόνα θεωρείται απολύτως επιτυχημένη όταν ο θεατής μαντέψει σωστά ποιος άθλος παρουσιάζεται.

ΜΕΤΑ…

• Ζωγραφική-Κατασκευή: Τα παιδιά λατρεύουν τη ζωγραφική! Ζητήστε τους μετά το τέλος της παράστασης να ζωγραφίσουν ό,τι τους έκανε εντύπωση. Μπορεί να μην είναι κάποιος από τους άθλους του Ηρακλή, αλλά ένα στιγμιότυπο της ζωής του. Ο Ηρακλής με το δίδυμο αδερφό του και τα φίδια στην κούνια τους. Ο Ηρακλής που συναντά την Αρετή και την Κακία ή ο Ηρακλής την ώρα που προσφέρει ένα στεφάνι από κλαδί ελιάς σε έναν Ολυμπιονίκη. Ο Ευρυσθέας κρυμμένος στο πιθάρι είναι μία από τις πιο αγαπημένες σκηνές των παιδιών, γι’ αυτό κι εμείς σας έχουμε μια ωραία ιδέα για να την αναπαραστήσετε. Ο Ευρυσθέας μέσα στο πιθάρι του! 

http://www.kinderella.gr/mithiki-iroes-ke-terata-solis-tis-gis-ta-perata/

• Γεωγραφία; Κι όμως…: Στην παράσταση παρακολουθούμε τη διαδρομή του Ηρακλή από τη στιγμή που φεύγει από το σπίτι του στη Θήβα μέχρι την ώρα που ανεβαίνει κοντά στους θεούς. Ταξιδεύει σε όλη την Ελλάδα. Μπορούμε να φτιάξουμε με τα παιδιά το χάρτη του Ηρακλή. Βάζοντας πινέζες σε όλα τα μέρη που πέρασε και σε κάθε πινέζα ένα μικρό χαρτάκι στο οποίο θα είναι σημειωμένο τι έκανε εκεί. Συνάντηση με την Αρετή και την Κακία, κάποιος άθλος, γάμος  ή κάτι άλλο…

• Αυτοσχεδιασμός. Για μεγαλύτερες ομάδες/εκπαιδευτικούς: «Ο 13ος άθλος του Ηρακλή». Ένα παιχνίδι φαντασίας και αυτοσχεδιασμού. Ο βασιλιάς Ευρυσθέας αποφασίζει ότι ο Ηρακλής πρέπει να κάνει ακόμα έναν άθλο. Ποιος θα είναι αυτός; Πού θα ταξιδέψει αυτή τη φορά ο Ηρακλής με τον Ιόλαο; Μερικές μόνο από τις «παραστάσεις» που έχω δει: α) Ο 13ος άθλος του Ηρακλή συμβαίνει… σήμερα. Η Ευρύσθεια (απόγονος του Ευρυσθέα) δίνει εντολή στην Ηράκλεια (τρισέγγονη του Ηρακλή) να φέρει εις πέρας το 13ο άθλο. β) Μια μάγισσα έχει κλέψει το φεγγάρι και ο κόσμος είναι έξαλλος που δεν μπορεί να δει τη νύχτα. Διαμαρτύρονται έξω από το παλάτι του Ευρυσθέα κι αυτός δίνει εντολή στον Ηρακλή να φέρει πίσω το φεγγάρι. Πώς τα καταφέρνει ο ήρωας; Μα με έναν τεράστιο μαγνήτη και βάζοντας στη θέση του φεγγαριού (για να μην τον καταλάβει η μάγισσα) ένα κεφάλι… τυρί! Ο Ηρακλής εναντίον δεινόσαυρων, ο Ηρακλής στο βυθό της θάλασσας, ο Ηρακλής στο παρελθόν ή στο μέλλον είναι πάντα νικητής και πάντα ήρωας!

  Ο Ηρακλής και οι άθλοι του δεν είναι τυχαία ο πιο αναγνωρίσιμος μύθος της ελληνικής μυθολογίας. Η ανδρεία του και το θάρρος του μας δίνουν δύναμη να αντιμετωπίσουμε τα δικά μας «τέρατα» και να φέρουμε εις πέρας τους δικούς μας καθημερινούς άθλους. Όπως στα παραμύθια ο ήρωας περνά από χίλιες δυο δοκιμασίες αλλά στο τέλος τα καταφέρνει, έτσι κι ο Ηρακλής γίνεται το σημείο αναφοράς μας όταν προκύπτουν δυσκολίες. Ένας πρόγονός μας που ακολούθησε το δρόμο της Αρετής και τελικά βγήκε νικητής σε όλες του τις περιπέτειες. Όσα μυθικά πλάσματα κι αν βρεθούν μπροστά μας όλα στο τέλος θα πάνε καλά και το καλό θα θριαμβεύσει!

27/11/2016, «Ο Ανύπαρκτος Ιππότης», Skrow Theater

Είμαστε στο 1216 ή στο 1435 ή στο 1782 ή στο 1986. Είμαστε ίσως στο σήμερα, σε μια οποιαδήποτε στιγμή μέσα στο χρόνο ή σε μια φανταστική χρονική περίοδο. Όπως μας ενημερώνει ο αφηγητής του παραμυθιού, μια ιπποτική ιστορία μπορεί να διαδραματίζεται στο παρελθόν, μπορεί όμως να διαδραματίζεται και στο παρόν. Μια ιπποτική ιστορία με άλογα, πριγκίπισσες, ιπποκόμους, βασιλιάδες και περιπέτειες ζωντανεύει άλλωστε σε χιλιάδες σκοτεινά δωμάτια καθημερινά. Και ό,τι ζωντανεύει στη φαντασία των παιδιών έχει την τιμή να παραμένει αληθινό και αναλλοίωτο για πάντα.

Το μυθιστόρημα του Ίταλο Καλβίνο «Ένας Ανύπαρκτος Ιππότης» (εκδόσεις Καστανιώτη) ανήκει στη «φαντασιακή» τριλογία του με γενικό τίτλο «Οι πρόγονοί μας». Η ομάδα Ντουθ διαλέγει ένα μεσαιωνικό παραμύθι και μας ταξιδεύει. Με φόντο το φυσικό βράχο του Skrow Theater και με την άριστη επιλογή σκηνικών και αντικειμένων –όλα από ξύλο– γινόμαστε αυτόπτες μάρτυρες των περιπετειών ενός ιππότη που… ΔΕΝ υπάρχει! 

Ποιοι είμαστε; Τι λέει ο ιπποτικός κώδικας και πόσα μπορεί να καταφέρει κανείς με τη δύναμη της θέλησης; Τι δίνει νόημα στη ζωή μας; Αξίζει να κυνηγάμε τα όνειρά μας και τις επιθυμίες μας; Με ζωντανή μουσική επί σκηνής και μια πανοπλία που με τη βοήθεια της τεχνικής του μαύρου θεάτρου μοιάζει πραγματικά κενή, ακολουθούμε τον Ανύπαρκτο Ιππότη στα ταξίδια του. Στο τέλος εκείνος χάνεται, αλλά χαρίζει την πανοπλία του σε έναν ιππότη που αξίζει να τη φοράει. «Πού πήγε ο Ανύπαρκτος Ιππότης;» ρώτησε ο γιος μου. Κι αμέσως απάντησε: «Θα ψάξω να τον βρω στο βράχο μόλις τελειώσει η παράσταση. Νομίζω εκεί κρύφτηκε». Πού κρύβεται ο δικός σας ιππότης; 

Πώς προετοιμάζεται ένας ιππότης (ή και μια γυναίκα ιππότης, αφού, όπως διαπιστώνουμε, υπάρχουν και γυναίκες ιππότες) ΠΡΙΝ από την παράσταση και τι μπορούμε να κάνουμε ΜΕΤΑ; 

ΠΡΙΝ…

• Γράφουμε: Τι κάνει ένας ιππότης; Σώζει σίγουρα πριγκίπισσες, πολεμά τους εχθρούς, αντιμετωπίζει δράκους κι άλλα μυθικά τέρατα, υπερασπίζεται τους αδύναμους και φυσικά εξασκείται στην τοξοβολία και στην ξιφομαχία. Γράφουμε τον όρκο του ιππότη σύμφωνα με όσα ξέρουμε για τους ιππότες και τον εκφωνούμε σε μια σεμνή οικογενειακή τελετή, χρίζοντας τον μικρό ή τη μικρή μας ιππότη!

• Κατασκευή: Προτού ζήσουμε τις περιπέτειες του Ανύπαρκτου Ιππότη, έχουμε τη δυνατότητα να φτιάξουμε το κάστρο του. Κι εκεί μέσα θα διαδραματιστούν μερικές δικές μας ιστορίες. Το χαρτί οντουλέ μπορεί πανεύκολα να γίνει κάστρο. Ανοίγουμε πόρτες, παραθυράκια και μπαίνουμε μέσα για να ζήσουμε την περιπέτεια.

ΜΕΤΑ…

• Αφήγηση: Τα «Παραμύθια της Καληνύχτας» δεν είναι ανάγκη να τελειώσουν όταν τα παιδιά θα μεγαλώσουν. Μπορεί να έχουν προ πολλού κατακτήσει την ικανότητα να κοιμούνται μόνα τους, όμως εκείνο το μισάωρο πριν από τη βραδινή καληνύχτα θα μείνει ανεξίτηλα χαραγμένο στη μνήμη γονιών και παιδιών. Όταν λοιπόν τα παιδιά μεγαλώσουν, τα σύντομα παραμύθια μπορούν να αντικατασταθούν από μυθιστορήματα. Ένα κεφάλαιο κάθε νύχτα. Αν παρακολουθήσουμε τον «Ανύπαρκτο Ιππότη», οι νύχτες μετά την παράσταση θα είναι μια ευκαιρία να τον γνωρίσουμε στην πλήρη εκδοχή του. 

• Κίνηση και χορός: Λίγη μεσαιωνική μουσική και ώρα για χορό! Μπορούμε μαζί με τα παιδιά να αφεθούμε στο ρυθμό και να χορέψουμε σαν ιππότες και πριγκίπισσες. Βρίσκουμε τα βήματα, τα προβάρουμε και εμπρός όλοι χορεύουμε!

• Παιχνίδι: Υπάρχουν πολλά επιτραπέζια παιχνίδια εμπνευσμένα από τον κόσμο των ιπποτών. Επιτραπέζια για μικρούς φίλους τριών έως τεσσάρων ετών, αλλά και για μεγαλύτερους ή πολύ μεγαλύτερους. Ποιος είναι σε θέση να βάλει φρένο στον ενθουσιασμό ενός εκκολαπτόμενου ιππότη; Οι περιπέτειες συνεχίζονται με τα επιτραπέζια!

  Από τον Δον Κιχώτη έως τους Ιππότες της Τηγανητής Πατάτας οι ιππότες μάς εμπνέουν και μας ταξιδεύουν. Πίστη και θέληση, τιμή και βοήθεια σε όσους έχουν ανάγκη. Όλοι μπορούν να γίνουν ιππότες. «Κι εσύ κι εσύ κι αυτός εκεί». Έτσι κλείνει η παράσταση, έτσι κλείνουμε κι εμείς. 

20/11/2016, «Στην Κιβωτό στις οκτώ», Θέατρο Κάππα

Το θεατρικό έργο του Ούρλιχ Ουμπ που επέλεξε να ανεβάσει φέτος ο θίασος του Ηλία Καρελά διαπραγματεύεται ένα θέμα «δύσκολο» είπαν πολλοί. Άλλοι θεώρησαν ότι τέτοιου είδους φιλοσοφικά ερωτήματα δεν αρμόζουν σε παιδιά. Γιατί όμως; Ποιος ορίζει πότε τα παιδιά πρέπει να αναρωτιούνται για συγκεκριμένα θέματα; Οι ερωτήσεις είναι η δουλειά των παιδιών και ποτέ δεν ξέρεις πότε θα σε ρωτήσει κάτι ένα παιδί. Και, το σημαντικότερο, ΤΙ θα σε ρωτήσει. Ίσως η ερώτηση να είναι απλή, αλλά ίσως να είναι και άβολη. Άβολη γιατί είναι δύσκολο να κατανοήσει την απάντηση; Ή άβολη γιατί ούτε κι εσύ έχεις ακόμη την απάντηση; Ως μητέρα θεωρώ ότι ο καλύτερος τρόπος να απαντάς είναι με ειλικρίνεια. Και με ιστορίες! Η ιστορία «Στην Κιβωτό στις οκτώ» ενδείκνυται για να απαντήσει κανείς στα φιλοσοφικά ερωτήματα ενός παιδιού για την ύπαρξη του Θεού. 

Όμως η ιστορία μπορεί να είναι και αλληγορική. Ο Θεός είναι Αυτός που έχει την εξουσία. Στον κόσμο των παιδιών οι γονείς έχουν την εξουσία. Οι γονείς τα δημιούργησαν, όπως δημιούργησαν και τον κόσμο που τα περιβάλλει. Και πολλές φορές οι πράξεις των γονιών μοιάζουν τόσο ακατανόητες όσο κι αυτές του Θεού στους πιγκουίνους. Πολλές φορές οι γονείς επιβάλλουν έναν «κατακλυσμό», μια αδικαιολόγητα αυστηρή τιμωρία. Έχουν το θάρρος να παραδεχτούν το λάθος τους; Έχουν το θάρρος να υποσχεθούν ένα «ουράνιο τόξο» έπειτα από κάθε καβγά; Ένα χαμόγελο που θα δηλώνει ότι υπάρχει αγάπη; Την ώρα της παράστασης ένα κορίτσι ρώτησε: «Τι σημαίνει τιμωρία;». Πόσο θα ήθελα να συγχαρώ τους γονείς αυτού του κοριτσιού! Ο Θεός «στην Κιβωτό στις οκτώ» αποφάσισε να μην ξανατιμωρήσει τους ανθρώπους. Γιατί άλλο τιμωρία κι άλλο συνέπεια της πράξης μας. Ένας «κατακλυσμός» διορθώνει τις άσχημες συμπεριφορές; Ερωτήματα που δεν ξέρω την απάντηση. Μια καλή παράσταση, ένα καλό κείμενο πρέπει κατά τη γνώμη μου να δημιουργεί απορίες κι όχι να προσφέρει λύσεις.

Οι τρεις πιγκουίνοι και η περιστέρα κατάφεραν με τα μοναδικά τους κοστούμια να ζωντανέψουν μπροστά μας μια ιστορία φιλίας και αφοσίωσης. Πάγος, χιόνι και κιβωτός ήταν το υπέροχο σκηνικό που αγκάλιασε την παράσταση. Και φυσικά ό,τι και αν πω για τους Burger Project θα είναι λίγο. Υπέροχη μουσική, ακόμα πιο υπέροχη σκηνική παρουσία, ζωντάνια και θετική ενέργεια που τη μεταδίδουν στο θεατή και μόνο με τη στάση τους σώματός τους και το βλέμμα τους. Ένα παιδί δίπλα μου δεν σταμάτησε να χορεύει στην καρέκλα του κι η αλήθεια είναι ότι κι εγώ έκανα το ίδιο, λιγάκι πιο συγκρατημένα λόγω ηλικίας. Η υποδοχή που μας επιφύλαξαν κατά την επιβίβασή μας στην Κιβωτό ήταν σίγουρα η πιο όμορφη, αστεία και μοναδική υποδοχή σε μέσο μεταφοράς!

Πώς γίνεται ο χαμός μιας πεταλούδας στην Ανταρκτική να επηρέασε τελικά τον κατακλυσμό; Η απάντηση επί σκηνής. Εμείς απλώς θα ετοιμάσουμε βαλίτσες για να ανέβουμε στην Κιβωτό. Και, όπως λέει η περιστέρα, θα πάρουμε «μόνο τα απαραίτητα». Τι θα βάλουμε στη δική μας βαλίτσα ΠΡΙΝ πάμε στην παράσταση και τι θα βρούμε μέσα φεύγοντας ΜΕΤΑ; 

ΠΡΙΝ…

• Αφήγηση: Γιατί βγαίνει το ουράνιο τόξο μετά τη βροχή; Να μια καλή ευκαιρία να διηγηθείτε στο παιδί σας την ιστορία της Κιβωτού. Την επόμενη φορά που θα τσακωθείτε ή θα θυμώσετε, την επόμενη φορά που θα στενοχωρηθεί για κάτι ή θα απογοητευτεί μπορείτε να του/της χαμογελάσετε και να του/της θυμίσετε την ιστορία της Κιβωτού. Μετά τον κατακλυσμό ανατέλλει το ουράνιο τόξο. Μετά τον «κατακλυσμό» έρχεται η ηρεμία. Αυτό είναι υπόσχεση! Το ομώνυμο παραμύθι του Ούρλιχ Ουμπ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη είναι επίσης μια υπέροχη ιστορία πριν από τη βραδινή καληνύχτα.

• Κατασκευή. Πώς θα μπορούσε να είναι η Κιβωτός; Ποια ζώα μπήκαν μέσα; Φτιάξτε τη δική σας χάρτινη Κιβωτό ή μια από πλαστελίνη, πηλό, φελιζόλ ή οποιοδήποτε άλλο υλικό θέλετε. Φορτώστε όσα ζώα μινιατούρες ή λούτρινα έχετε σπίτι και ξεκινήστε! Τι λένε μεταξύ τους τα ζώα; Ανυπομονούν να τελειώσει η βροχή ή περνούν καλά εκεί μέσα; Πώς τα πάνε τα λιοντάρια με τα υπόλοιπα ζώα; Και πώς κατάφεραν να επιβιώσουν τα μυρμήγκια με τόσες… πατούσες να τριγυρνούν; Μερικές ωραίες ιδέες από http://dimdispiliou.blogspot.gr/2010/12/blog-post.html

ΜΕΤΑ…

• Ώρα για παιχνίδι. Μεγαλύτερες ομάδες/εκπαιδευτικοί: «Βρες το ταίρι σου». Μοιράζετε χαρτάκια ή λέτε στο αυτί κάθε παιδιού ένα ζώο. Όλα τα παιδιά αρχίζουν να κινούνται στο χώρο όπως τα ζώα αυτά, αλλά χωρίς να μιμούνται τη φωνή τους. Μπορούν να βρουν το ταίρι τους; Όταν όλοι βρουν το άλλο τους μισό, περπατούν στη σκηνή και ίσως πουν και δυο λογάκια στη γλώσσα μας ή… στη δική τους.

• Για μεγαλύτερες ομάδες/εκπαιδευτικούς. «Σχεδίες διάσωσης». Να ένα παιχνίδι που για να μη χάσουμε πρέπει να τους σώσουμε όλους! Στο πάτωμα υπάρχουν σχεδίες, δηλαδή σκορπισμένες εφημερίδες. Ο ενήλικας/εμψυχωτής λέει μια ιστορία και τα παιδιά την αναπαριστούν. Όταν πει τη λέξη «καρχαρίας», τα παιδιά πρέπει να τρέξουν στις σχεδίες για να σωθούν. Οι σχεδίες σιγά σιγά λιγοστεύουν. Πόσοι μπορούν να χωρέσουν πάνω σε μία σχεδία; Τι θα κάνουμε για να μην αφήσουμε κανένα φίλο να χαθεί;

• Για λίγο στη θέση κάποιου άλλου: «Τι θα έπαιρνες μαζί σου αν…». Παλιότερα η πρόταση συμπληρωνόταν με το «…αν ναυαγούσες σε ένα έρημο νησί;». Στις μέρες μας είναι τίτλος έκθεσης φωτογραφίας και τίτλος έκθεσης-εγκατάστασης στο Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης. Ένα ερώτημα-έναυσμα για να μιλήσουμε για πολλά που συμβαίνουν δίπλα μας. Οι πιγκουίνοι πρέπει να ετοιμάσουν βαλίτσες και τελικά τι βάζουν μέσα; Εσείς τι θα βάζατε; Για ποιο λόγο; Μιλήστε, παίξτε, μαντέψτε. Ένα τέτοιο ερώτημα μπορεί να γίνει αφορμή να μιλήσουμε για όσα πραγματικά έχουν αξία στη ζωή μας.

Το έργο του Ούρλιχ Ουμπ δεν έχει βραβευτεί τυχαία. Με τρόπο αλληγορικό μιλά στις καρδιές μας για όλα όσα ακόμη αναρωτιόμαστε. Γιατί τιμωρούμαστε; Εμείς φταίμε; Πώς επιτρέπει ο Θεός να χαθεί κάποιος; Είναι δικαιοσύνη αυτό; Κάνουν οι μεγάλοι λάθη και, αν ναι, τα παραδέχονται; Είναι σωστό να σώσουμε ένα φίλο ακόμα κι αν αυτό είναι αντίθετο στους κανόνες; Κάθε γονιός μεταφέρει στο παιδί του το δικό του αξιακό σύστημα και τις δικές του αρχές. Κάποτε το παιδί θα τις αμφισβητήσει κι αυτό πρέπει να γίνει για να πάει ο κόσμος παρακάτω. Ας απαντήσουμε με ειλικρίνεια τι είναι για εμάς ο Θεός και τι πιστεύουμε γι’ Αυτόν. Αν η παράσταση έδωσε μια απάντηση σε μένα, αυτή είναι ότι το πιο σημαντικό είναι η Αγάπη προς τον πλησίον μας, είτε πιστεύουμε σε κάποιο θεό είτε όχι. 

7/11/2016, «Ο Σέρλοκ Χολμς και το γαλάζιο ρουμπίνι», Θέατρο Τέχνης

Δεν είναι τυχαίο ότι και μόνο το όνομα Θέατρο Τέχνης αποτελεί εγγύηση ποιότητας. Αξιόλογες παραστάσεις, που συνδυάζουν εκπληκτικά κείμενα, καινοτόμα σκηνοθεσία, πρωτοποριακή σκηνογραφία και άψογη υποκριτική.

Μπαίνοντας στο θέατρο νιώθεις τη διαφορά από το φουαγιέ ακόμα, το οποίο έχει μετατραπεί... σε σκηνή εγκλήματος. Είσαι ήδη στον κόσμο του Σέρλοκ Χολμς και σε υποδέχονται άνθρωποι του βικτοριανού Λονδίνου με την υπόκρουση ζωντανής μουσικής στο πιάνο.

Η παιδική σκηνή του Θεάτρου Τέχνης φιλοξενεί μια ιστορία του Σέρλοκ Χολμς προσαρμοσμένη ιδανικά για το παιδικό κοινό από την Άνδρη Θεοδότου και αριστοτεχνικά σκηνοθετημένη από τον Δημήτρη Δεγαΐτη. Η δουλειά της Άνδρης Θεοδότου αποδεικνύει περίτρανα ότι τα αστυνομικά μυθιστορήματα μπορούν κάλλιστα με την κατάλληλη διασκευή να τα παρακολουθήσουν και παιδιά. Οι ηθοποιοί με όπλα τους τη φωνή και την κίνηση και με τη βοήθεια των ευρηματικών σκηνικών μάς ταξιδεύουν στο Λονδίνο της βικτοριανής περιόδου, και όχι μόνο. Ο ποταμός Αμοΐ στα βάθη της Κίνας απλώνεται  μπροστά μας, νιώθουμε το κρύο των Άλπεων και τελικά μεταφερόμαστε στο ομιχλώδες Λονδίνο του 1885. Και όλα αυτά μέσα σε δευτερόλεπτα, χωρίς περιστρεφόμενες σκηνές και αιωρούμενα σκηνικά. Η απλότητα σε όλο της το μεγαλείο! Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρω πόσο με εντυπωσίασε ο σιδηρόδρομος του Λονδίνου, που εμφανίζεται μπροστά στα μάτια των θεατών μόλις ανοίγουν οι πόρτες, ενσωματώνοντας το χώρο του φουαγιέ στη σκηνή της δράσης. Και αφού η σκηνή έχει μετατραπεί στα πάντα, βρισκόμαστε τελικά στο διάσημο σπίτι του Σέρλοκ Χολμς, στην Bakerstreet, στον αριθμό 221Β, αλλά και στο ξενοδοχείο Cosmopolitan.

Η υπόθεση του έργου αφορά τη λύση ενός ακόμα μυστηρίου. Ο Σέρλοκ Χολμς, με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του και την παρατηρητικότητά του, μας εντυπωσιάζει. Όμως δεν μπορεί να υπάρξει Σέρλοκ Χολμς χωρίς τον δρα  Ουάτσον. Το αχώριστο δίδυμο υπόσχεται να μας χαρίσει μια αξέχαστη εμπειρία, δείχνοντάς μας τον τρόπο σκέψης και δράσης ενός ντετέκτιβ.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν το δικό μας ταξίδι πριν από την παράσταση κι ας προετοιμαστούμε κατάλληλα. Σίγουρα πρέπει να εξασκήσουμε την  παρατηρητικότητά μας ΠΡΙΝ και ποιος ξέρει; Ίσως ΜΕΤΑ να είμαστε σε θέση να λύνουμε κι εμείς μυστήρια….

ΠΡΙΝ…

• Αφήγηση: Ο Σέρλοκ Χολμς είναι δημιούργημα του Κόναν Ντόιλ, που πρωτοεμφανίστηκε σε κείμενό του στα τέλη του 19ου αιώνα. Έχουν κυκλοφορήσει τέσσερα μυθιστορήματα με ήρωα το γνωστό ντετέκτιβ και τον αχώριστο φίλο και συνεργάτη του δρ Τζον Ουάτσον, καθώς και δεκάδες αυτοτελή διηγήματα. Δεν πρέπει να χαλάσουμε την έκπληξη στα παιδιά και να τους αποκαλύψουμε εκ των προτέρων τι πρόκειται να δουν. Ένα αστυνομικό έργο επιβάλλεται πάντα να περιλαμβάνει το στοιχείο της έκπληξης. Ωστόσο θα μπορούσαμε να τους γνωρίσουμε το δίδυμο Σέρλοκ Χολμς-Τζον Ουάτσον. Πώς είναι συνήθως ντυμένοι; Ποια είναι η σχέση τους; Πού μένουν; Ποιος είναι τελικά ο διάσημος Σέρλοκ Χολμς; Έχει γνώσεις χημείας, είναι πυγμάχος και ηθοποιός και παίζει πολύ καλά βιολί. Όμως αγνοεί κάποια βασικά πράγματα. Η φιλοσοφία, η λογοτεχνία και η αστρονομία δεν είναι στα ενδιαφέροντά του. Οι μέθοδοί του βασίζονται κυρίως στην παρατήρηση. Κοιτώντας απλώς ένα καπέλο καταλαβαίνει σε ποιον ανήκει. Οι συζητήσεις του με τον Ουάτσον είναι ιδιαιτέρως χρήσιμες, καθώς βάζει σε τάξη τα συμπεράσματά του. Μπορούμε να βρούμε κι άλλα στοιχεία για τους δύο ντετέκτιβ λίγο πριν ζωντανέψουν μπροστά στα μάτια μας.

• Κατασκευή. Γραφή με αόρατο μελάνι. Ένας ντετέκτιβ πρέπει να ξέρει να γράφει με αόρατο μελάνι ώστε να στέλνει μηνύματα που δεν θα γίνονται από όλους αντιληπτά, αλλά και να είναι σε θέση να διαβάζει αντίστοιχα μηνύματα. Ένας πολύ διαδεδομένος τρόπος για να φτιάξουμε αόρατο μελάνι είναι με το χυμό ενός λεμονιού κι ένα πινέλο. Χρησιμοποιούμε το χυμό του λεμονιού για μελάνι και βουτώντας το πινέλο μέσα σε αυτό γράφουμε το μήνυμά μας σε ένα χαρτί. Το αφήνουμε να στεγνώσει και στη συνέχεια περνάμε το γράμμα πάνω από ένα αναμμένο κερί για να το θερμάνουμε. Προσοχή, μην αρπάξει φωτιά το χαρτί! Όταν ζεσταθεί η γραφή, από αόρατη θα γίνει καφέ! Στο εμπόριο κυκλοφορούν και στιλό με αόρατο μελάνι.

• Παιχνίδι παρατηρητικότητας: Βασικό στοιχείο της μεθοδολογίας του Σέρλοκ Χολμς είναι η παρατηρητικότητά του. Πριν λοιπόν πάμε να δούμε τον ντετέκτιβ να λύνει το μυστήριο, πρέπει να εξασκηθούμε κι εμείς λίγο. «Ο Ντετέκτιβ» είναι ένα παιχνίδι που παίζεται με πολλά παιδιά. Σε μια ανυποψίαστη στιγμή ο εμψυχωτής/ενήλικας στέλνει ένα παιδί να κρυφτεί χωρίς οι υπόλοιποι να το αντιληφθούν. Στη συνέχεια τους ανακοινώνει ότι ο τάδε χάθηκε. Δυστυχώς οι γονείς του δεν έχουν καμία πρόσφατη φωτογραφία του κι έτσι ένας ντετέκτιβ της αστυνομίας θέλει να του περιγράψουν όσο καλύτερα μπορούν το παιδί που εξαφανίστηκε ώστε να το ζωγραφίσουν και να δημοσιεύσουν το σκίτσο του. Πόσο ψηλός/ή είναι; Τι χρώμα ματιών και μαλλιών έχει; Τι φορούσε τη μέρα που εξαφανίστηκε; Είχε ρολόι, σκουλαρίκια, κάποιο σημάδι; Η περιγραφή χρειάζεται να είναι λεπτομερέστατη. Στη συνέχεια ο/η εξαφανισμένος/η εντοπίζεται και οι υπόλοιποι διαπιστώνουν πόσο παρατηρητικοί είμαστε. 

«Τι άλλαξα;» Πρόκειται για ένα παιχνίδι παρατηρητικότητας που παίζεται ακόμα και με δύο παίκτες. Δηλαδή με εμάς και το παιδί μας! Μας κοιτάζει και κλείνει για λίγο τα μάτια του/της. Αλλάζουμε κάτι πάνω μας στα γρήγορα. Αλλάζουμε τη φράντζα μας, βγάζουμε ένα κοκαλάκι που φορούσαμε, βγάζουμε μια κάλτσα, σηκώνουμε λίγο το ένα μπατζάκι και ό,τι άλλο σκεφτόμαστε στα γρήγορα. Θα μπορέσει ο μικρός ντετέκτιβ να καταλάβει τι άλλαξε πάνω μας; Και τώρα ώρα να αλλάξουμε ρόλους.

ΜΕΤΑ…

• Ώρα για παιχνίδι: Επιτραπέζια παιχνίδια με γρίφους και μυστήρια.  Αφού δούμε την παράσταση, κινούμαστε πλέον σε ρυθμούς… κατασκοπικούς. Ένα καπέλο με σκόνη τι μπορεί να μας πει; Τι συμπέρασμα βγάζουμε κοιτάζοντας προσεκτικά ένα ακριβό ρολόι που έχει μια γρατσουνιά στο τζάμι του κι ένα δερμάτινο ξεφτισμένο λουράκι; Ο Σέρλοκ Χολμς θα έλεγε: «Ανήκει σε κάποιο φτωχό έμπορο που του το έκαναν δώρο πριν από χρόνια και δεν έχει τα χρήματα να αλλάξει λουράκι. Είναι αφηρημένος και απρόσεκτος, αφού το έχει γρατσουνίσει. Παλαιότερα ο έμπορος ήταν πιο εύσωμος, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει αδυνατίσει αρκετά». Πώς το κατάλαβε; Μα από τις τρύπες στο λουράκι. Παλαιότερα το κούμπωνε στην τελευταία τρύπα και έχει μείνει το σημάδι, αλλά τώρα η πρώτη τρύπα είναι σχεδόν σκισμένη από την καθημερινή χρήση. Υπάρχουν αρκετά επιτραπέζια παιχνίδια μυστηρίου. Το πιο γνωστό είναι ίσως το «Cluedo», όμως υπάρχουν αρκετά ακόμα. Μετά την παράσταση μπορούμε να γίνουμε ντετέκτιβ και να περάσουμε ένα απόγευμα γεμάτο μυστήρια που θα πρέπει να εξιχνιάσουμε!

• Για μεγαλύτερες ομάδες/ εκπαιδευτικούς. «Πειστήρια εγκλήματος». Εξασκήσαμε την παρατηρητικότητά μας, λύσαμε μυστήρια, οπότε ήρθε η ώρα να φτιάξουμε τη δική μας ιστορία μυστηρίου. Διάφορα μικροαντικείμενα, όπως εισιτήρια, στιλό, καρφίτσες, ρολόι, κέρματα, σπίρτα κ.ά., συγκεντρώνονται σε διάφορους φακέλους. Κάθε ομάδα παίρνει ένα φάκελο και προσπαθεί να επινοήσει μια ιστορία που να συνδέει όλα αυτά τα αντικείμενα. Φαντάζεται ότι όλα αυτά βρέθηκαν από την αστυνομία κατά την εξιχνίαση μιας μυστηριώδους υπόθεσης. Ποια είναι η ιστορία πίσω από ένα καμένο σπίρτο, ένα εισιτήριο από το μετρό του Λονδίνου, έναν κόκκινο συνδετήρα, μια τσίχλα και ένα μισοφαγωμένο κριτσίνι; Θα εκπλαγούμε όταν η ομάδα των δεκάχρονων ντετέκτιβ μάς καλέσει στην αίθουσα του αρχηγείου της αστυνομίας για την αναπαράσταση του εγκλήματος.

Φαντασία και παρατηρητικότητα. Δύο αρετές χρήσιμες στο να λύνεις μυστήρια αλλά και στο να ξεπερνάς με τη βοήθειά τους τις μικρές ή τις μεγαλύτερες δυσκολίες που συναντάς στη ζωή. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι στη φαντασία και στην παρατηρητικότητα οφείλουμε τις πιο σπουδαίες ανακαλύψεις: την πενικιλίνη, την ανακάλυψη της βαρύτητας, της περιστροφής της Γης… Κάθε λεπτομέρεια μετρά για τον Σέρλοκ Χολμς, που με υπομονή εξετάζει στοιχεία, συνδυάζει γεγονότα και τελικά φτάνει στη λύση. Υπάρχει καλύτερο παράδειγμα για ένα παιδί που αρχίζει να καλλιεργεί την επιστημονική του σκέψη;

 6/11/2016- ‘’Ωραία Κοιμωμένη2 ‘’- Θέατρο 104

Η «Ωραία Κοιμωμένη2» είναι μια διαφορετική εκδοχή της γνωστής πριγκίπισσας. Η ιστορία της ζωντανεύει μπροστά μας με δύο ηθοποιούς να ενσαρκώνουν όλους τους ρόλους. Σκηνικά δεν υπάρχουν παρά μονάχα ένα πανί στον τοίχο που απεικονίζει ρολόγια. Άλλα με δείκτες και άλλα χωρίς. Γιατί ο χρόνος είναι πολύ σχετικός στην ιστορία της «Ωραίας Κοιμωμένης». Όπως σχετικός είναι και στη δική μας ζωή, και πολύ περισσότερο στη ζωή των παιδιών. Πότε κάποιος ενηλικιώνεται; Πόσο χρειάζεται να κοιμηθείς πριν «ξυπνήσεις»; 100 χρόνια; Ναι, γιατί όχι; Άλλωστε τα 100 χρόνια είναι ένας παραμυθένιος χρόνος. Και τελικά χρειάζεσαι έναν πρίγκιπα να σε ξυπνήσει; Επίσης  στο παραμύθι αυτό υπάρχει μια παράξενη νονά, μια μάγισσα λίγο διαφορετική από αυτήν που ξέρουμε. Δεν μπορώ να πω τίποτε άλλο για την υπόθεση, γιατί υπάρχει και μια κόμισσα που φοβάμαι μήπως θυμώσει αν αποκαλύψω περισσότερα στοιχεία. 

Μπορώ όμως με βεβαιότητα να πω ότι το κοστούμι της Κόμισσας Αμαλίας είναι εντυπωσιακότατο, ένα έργο τέχνης και φαντασίας, τόσο αξιοζήλευτο που κλέβει την παράσταση. Επίσης μπορώ να πω ότι οι δύο ηθοποιοί, με μοναδικά τους όπλα το σώμα και τη φωνή τους, μας μεταφέρουν στη μαγεία του παραμυθιού. Τέλος θα σας πω ότι μετά την παράσταση ακολουθεί ένα μαγευτικό ταξίδι στο οποίο συμμετέχουν μικροί και μεγάλοι θεατές.

Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθώ στην ευγένεια και στο χαμόγελο του προσωπικού του θεάτρου, αλλά και των ηθοποιών. Οι τελευταίοι με επαγγελματικότητα, φαντασία και δημιουργικότητα εκμεταλλεύτηκαν και ενσωμάτωσαν στο κείμενο και στο θεατρικό παιχνίδι όλες τις ιδέες των παιδιών που ακούστηκαν.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν το δικό μας ταξίδι πριν από την παράσταση και ας δούμε πού μπορούμε να πάμε με τη φαντασία μας έπειτα από αυτήν…

ΠΡΙΝ…

• Αφήγηση και ευχές για ένα μωρό. Αν δεν το ξέρουν ήδη, νομίζω πως ήρθε η ώρα να αφηγηθείτε το παραμύθι στης «Ωραίας Κοιμωμένης» στις μικρές πριγκίπισσες και στους μικρούς πρίγκιπές σας. Και, όταν φτάσετε στην ώρα των ευχών που δίνουν οι νονές στη νεογέννητη, μπορείτε να ρωτήσετε: «Τι ευχή θα έδινες εσύ στη μικρή πριγκίπισσα;». Ο τρίχρονος γιος μου θα της ευχόταν: «Να μεγαλώσει. Να γίνει δυνατή για να ανοίγει τα παντζούρια. Να ταξιδέψει μέχρι τη θάλασσα για να δει τα καβούρια και μέχρι το βυθό για να δει πολύ τρομακτικά ψάρια και τα δελφίνια. Α! Και να πάει στο θέατρο!». Επίσης πρότεινε να της πάρουν οι νονές ένα ρολόι για να βλέπει πότε είναι νύχτα και πότε μέρα και να μην ξυπνάει. Σε αυτή τη φάση ξεχωρίσαμε τι είναι ευχή και τι είναι δώρο. 

• Κατασκευή κι αποστολή! Η Ωραία Κοιμωμένη θα τρυπηθεί από ένα αδράχτι, σύμφωνα με την κατάρα, γι’ αυτό οι γονείς της φροντίζουν να εξαφανίσουν τα αδράχτια από τη χώρα. Οι γονείς της Ωραίας Κοιμωμένης2  είναι ακόμα πιο προστατευτικοί. Εξαφανίζουν καθετί τρίγωνο, αιχμηρό και με γωνίες. Ούτε καν τρίγωνα για τα κάλαντα δεν έχει η χώρα. Τι έχει σχήμα τρίγωνο και πώς θα ήταν όλα αυτά τα πράγματα αν είχαν άλλο σχήμα; Ας ζωγραφίσουμε τις Πυραμίδες, σκεπές, καπέλα μάγισσας και κομμάτια πίτσας χωρίς όμως να είναι τρίγωνα! Τα τρίγωνα Πανοράματος πώς θα λέγονταν, ο Τριγωνοψαρούλης θα υπήρχε και τι θα συνέβαινε με την τριγωνομετρία; Τα μικρά παιδιά μπορούν να μάθουν με βιωματικό τρόπο τα σχήματα με αφορμή το παραμύθι. Μια πολύ ωραία ιδέα που συνδέει τα σχήματα και την Ωραία Κοιμωμένη βρήκαμε εδώ: «Τα σχήματα κι η Ωραία Κοιμωμένη Μελπομένη».

http://pythagoreionip.blogspot.gr/2013/05/blog-post_16.html 

ΜΕΤΑ…

• Ένα γράμμα για το μέλλον... (Μια δραστηριότητα που χρειάζεται υπομονή…) Όταν η Ωραία Κοιμωμένη ξυπνά, όλα έχουν αλλάξει γύρω της. Ο κόσμος δεν είναι αυτός που ήξερε. Βρίσκει ένα γράμμα από τους γονείς της που την προτρέπουν να ζητήσει τη βοήθεια της νονάς για να καταλάβει τι έχει συμβεί. Γράψτε ένα γράμμα με τα παιδιά σας με παραλήπτη… τα παιδιά σας. Ένα γράμμα που θα λάβουν στο μέλλον. Κι επειδή δεν μπορείτε να περιμένετε κι εσείς 100 χρόνια για να το ανοίξετε, φυλάξτε το μέχρι του χρόνου ίδια μέρα. Μπορείτε να καταγράψετε με κάθε λεπτομέρεια μια μέρα του παιδιού και πώς νομίζει ότι θα περάσει την ίδια μέρα την επόμενη χρονιά. Γράψτε επίσης το ύψος, τα κιλά, τι του/της αρέσει πολύ και τι καθόλου, ποιος/α είναι ο καλύτερός του/της φίλος και ποια παιχνίδια είναι τα αγαπημένα του/της. Τι δεν αντέχει καθόλου και τι λατρεύει; Ποιο είναι το πιο συνταρακτικό πράγμα που συνέβη και πιστεύει πως θα το θυμάται για πάντα; Τι δεν μπορεί να κάνει όσο κι αν προσπαθεί και νομίζει πως δεν θα τα καταφέρει ποτέ; Τέλος ποια είναι η μεγαλύτερή του/της επιθυμία και η μεγαλύτερή του/της ευχή; Όταν τα παιδιά ανοίξουν το γράμμα σε ένα χρόνο, θα καταλάβουν πόσο ο χρόνος αλλάζει τα πάντα. Κι αν άλλαξαν τόσα μέσα σε ένα χρόνο, σκεφτείτε πόσα μπορούν να αλλάξουν μέσα σε 100 χρόνια!

• Για μεγαλύτερες ομάδες/ εκπαιδευτικούς. Για μεγαλύτερες ομάδες/εκπαιδευτικούς. Οι ήρωες των παραμυθιών ζουν συνήθως μέσα στις ιστορίες τους. Τελειώνουν κι είναι πάντα καλά (κι εμείς είμαστε καλύτερα…). Μα τι συμβαίνει όμως μετά; Πού βρίσκονται; Τι κάνουν; Πώς είναι η ζωή τους; Ένα απλό ερώτημα «Τι απέγινε με την Ωραία Κοιμωμένη;» μπορεί να είναι η θρυαλλίδα που θα πυροδοτήσει τη φαντασία των παιδιών. Και ίσως το ερώτημα να τεθεί λίγο πριν από το τέλος. Λίγο πριν από την άφιξη του πρίγκιπα ή αμέσως μετά το φιλί. Οι απαντήσεις τους μπορεί να είναι τόσο καλές που θα γράψετε την «Ωραία Κοιμωμένη3».             

Η «Ωραία Κοιμωμένη2» κοιμήθηκε τόσο όσο η ίδια ήθελε. Έπρεπε να κοιμηθεί γιατί αλλιώς πώς θα μεγάλωνε; Ονειρευόταν, χαμογελούσε, ίσως τρόμαζε καμιά φορά, μα τελικά ξύπνησε! Έτσι συμβαίνει πάντα, έτσι πρέπει να συμβεί. Με λόγια αλληγορικά και εικόνες μακρινές και παραμυθένιες τα παιδιά συμπορεύονται στο ταξίδι της ενηλικίωσης μιας κάποιας πριγκίπισσας. Γεμίζουν τις βαλίτσες του μυαλού τους με εικόνες και ιστορίες. Φορτίο πολύτιμο για το ταξίδι της δικής τους ενηλικίωσης.

23/10/2016, «Στη χώρα του βασιλιά των κλόουν», Θέατρο του Νέου Κόσμου

Η υπόθεση μοιάζει απλή, όπως πρέπει να είναι η υπόθεση κάθε παραμυθιού, κάθε ιστορίας που απευθύνεται σε παιδιά, κάθε αλληγορίας  που κρύβει μεγάλες αλήθειες. Δύο παιδιά, η Λούνα και ο Σαμάν, φτάνουν στη χώρα του Φαμπ, του βασιλιά των κλόουν, και θέλουν να γίνουν… κλόουν. Δεν μιλούν την ίδια γλώσσα με τον Φαμπ, με εμάς, έτσι μοιραία η γλώσσα του σώματος είναι το μόνο μέσο επικοινωνίας. Καταφέρνουν μια χαρά να συνεννοηθούν οι τρεις τους, να γνωριστούν, να ξεκινήσουν πρόβες για την παράσταση, να τσακωθούν, να συμφιλιωθούν και τελικά να ξαναγνωριστούν. Να αγαπηθούν. 

Η πιο συγκλονιστική στιγμή είναι η «αφήγηση» των δύο παιδιών για το πώς έφτασαν στη χώρα των κλόουν. Το ταξίδι μέσα από τον πόλεμο, η δοσοληψία με τους δουλεμπόρους, η θάλασσα, η μοναξιά, όλα δίνονται μόνο με κινήσεις, όμως είναι σαν να ακούς τις περιπέτειές τους. Μια εκκωφαντική σιωπή συνοδεύει την «αφήγησή» τους. Η παγκόσμια γλώσσα των παιδιών, το παιχνίδι, η γλώσσα του σώματος, χρησιμοποιείται για να εκφραστούν οι πιο μεγάλες αλήθειες. Αυτές που δύσκολα μπορούν να ειπωθούν σε ένα παιδί. 

Η Λούνα και ο Σαμάν θέλουν να γίνουν κλόουν. Ο Φαμπ αρχικά αρνείται, αλλά τελικά υποχωρεί και τους δέχεται στο τσίρκο του. Στον κόσμο του. Δέχεται τη Λούνα μόλις εκείνη του μιλά για το όνειρό της να γίνει μπαλαρίνα. Η τέχνη τον μαλακώνει και της δίνει μια ευκαιρία. Ο Σαμάν είχε άλλο όνειρο. Να γίνει ποδοσφαιριστής. Αθλητισμός και τέχνη ήταν τα όνειρά τους. Όμως ακόμα μεγαλύτερο όνειρο είναι να γίνουν κλόουν. Να γίνουν σαν και εμάς, σαν τον Φαμπ. Αυτό που ζητούν τελικά είναι το δικαίωμα στο γέλιο.

Το Θέατρο Αλληλεγγύης για Παιδιά είναι μια δράση του Θεάτρου του Νέου Κόσμου η οποία λαμβάνει χώρα τα τελευταία 15 χρόνια. Οι παραστάσεις τους δίνονται σε νοσοκομεία, ειδικά σχολεία, προσφυγικούς καταυλισμούς, στέκια μεταναστών, στο πλαίσιο προγραμμάτων απεξάρτησης, σε γυναικείες φυλακές και όπου υπάρχουν παιδιά τα οποία, αν και έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη για ψυχαγωγία, δεν έχουν πρόσβαση σε αυτή. Το μόνο που μπορώ να πω για τη σκέψη και τη δράση αυτή είναι ένα μεγάλο ΜΠΡΑΒΟ και ένα ακόμα πιο μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!

Το σκηνικό (το οποίο είναι έτσι προσαρμοσμένο ώστε μεταφέρεται και για τις παραστάσεις εκτός θεάτρου) είναι υπέροχο, εντυπωσιακό και παιχνιδιάρικιο. Ό,τι πρέπει για σκηνικό παιδικού τσίρκου! Η υποκριτική ικανότητα των ηθοποιών αδιαμφισβήτητη. Η απουσία του λόγου δίνει το σκήπτρο στο σώμα, στη χροιά και στην ένταση της φωνής, στην κίνηση και στην εκφραστικότητα. Τέλος ένα μεγάλο μπράβο καθώς είναι ένα από τα ελάχιστα παιδικά θέατρα που δεν επιτρέπουν την κατανάλωση φαγητού μέσα στην αίθουσα. 

Αυτή τη φορά το ταξίδι μας θα είναι κάπως διαφορετικό. Το «Πριν» και το «Μετά» αναφέρονται συνήθως στους γονείς και στους εκπαιδευτικούς που προετοιμάζουν τα παιδιά γι’ αυτό που θα δει. Αυτή όμως η παράσταση ολοκληρώνει το σκοπό της όταν παρουσιαστεί σε παιδιά που δεν έχουν κανέναν να τα προετοιμάσει πριν. Όμως μετά σίγουρα τους αφήνει ανεξίτηλα σημάδια. 

ΠΡΙΝ…

Καθημερινότητα: Σήμερα ας μη μιλήσετε καθόλου για μισή ώρα. Πώς θα καταφέρετε να επικοινωνήσετε; Να μια πρόκληση και μια ευκαιρία για παιχνίδι!

Παιχνίδι χωρίς λόγια: Το Ξενοδοχείο. Ένας ξενοδόχος υποδέχεται κουρασμένους ταξιδιώτες. Είναι τόσο κουρασμένοι που δεν μπορούν καν να μιλήσουν. Πρέπει να δείξουν στον ξενοδόχο τι θέλουν. Ένα ζεστό κρεβάτι, φαγητό, νερό, τουαλέτα. Πώς θα δείξουν ότι θέλουν δωμάτιο με θέα στη θάλασσα; Ή πώς θα παραπονεθούν ότι στο δωμάτιό τους κάνει πολύ κρύο/πολλή ζέστη ή ότι είναι γεμάτο κατσαρίδες.

Συζητώντας…: Η Λούνα και ο Σαμάν είναι παιδιά, παρατηρούν τα γεγονότα μέσα από τα παιδικά τους μάτια. Γι’ αυτούς είναι ακατανόητα όσα συνέβησαν. Αυτοί είχαν όνειρα. Να γίνει μπαλαρίνα, να γίνει ποδοσφαιριστής. Να γίνουν κλόουν. Ποια είναι τα όνειρα των δικών σας παιδιών; Τι θα μπορούσε να σταθεί εμπόδιο και να μην τα πραγματοποιήσουν; Τα πρώτα λιθαράκια για να νιώσεις όπως νιώθει ο άλλος, να έρθεις στη θέση του, «να φορέσεις τα παπούτσια του», όπως λένε οι Άγγλοι, μπαίνουν με τέτοιες απλές φαινομενικά συζητήσεις. Προετοιμάστε τα παιδιά πριν από την παράσταση διαβάζοντάς τους την υπόθεση του έργου. Γιατί άραγε θέλουν αυτά τα δύο παιδιά να γίνουν κλόουν; Τι το ιδιαίτερο έχει η ζωή του κλόουν; Πού μένει ένας κλόουν; Πώς ονομάζεται η χώρα του; Χώρα του γέλιου; Χώρα της κόκκινης μύτης; Ίσως να μπορούσατε να τη ζωγραφίσετε κιόλας αυτή τη χώρα των κλόουν. Έτσι θα είχατε άλλη μια πρόταση για τα σκηνικά της παράστασης!

ΜΕΤΑ…

Κατασκευή: Ώρα για λίγη δράση! Τι θα στέλνατε σε ένα παιδί που δεν μιλά τη γλώσσα σας και είναι στο νοσοκομείο, μεγαλώνει στη φυλακή μαζί με τη μαμά του ή μένει σε καταυλισμό προσφύγων; Πώς θα του φτιάχνατε το κέφι; Ένα γράμμα με αυτοκολλητάκια ή μια ζωγραφιά μπορεί να συνοδεύσει τα πράγματα που πολλοί στέλνουν σε ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη.

Για μεγαλύτερες ομάδες/εκπαιδευτικούς: Μετάφραση. Το παιχνίδι παίζεται σε δυάδες και χωρίς τα παιδιά να έχουν πριν συνεννοηθεί μεταξύ τους. Ο ένας από τους δύο μιλά μια αλαμπουρνέζικη γλώσσα. Φροντίζει να ξέρει για τι πράγμα μιλά, έστω και αν χρησιμοποιεί ακαταλαβίστικες λέξεις. Το άλλο παιδί είναι ο μεταφραστής. Από το ύφος και την έκφραση του προσώπου του ομιλούντος μεταφράζει ό,τι «ακούει». Η σκηνή της ταινίας «Η ζωή είναι ωραία», στην οποία ο Μπενίνι-πατέρας «μεταφράζει» τις οδηγίες του Γερμανού στρατιωτικού στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, είναι ένα εξαίσιο παράδειγμα αυτού του παιχνιδιού.

Η Λούνα και ο Σαμάν δεν είναι ήρωες ενός παραμυθιού. Είναι οι ήρωες που ζουν δίπλα μας. Είναι παιδιά όπως τα δικά μας που στάθηκαν πιο άτυχα, αλλά δεν έχασαν το κέφι τους. Από εμάς ζητούν λίγο γέλιο και λίγο χώρο να ξεδιπλώσουν τα όνειρά τους. Η Τέχνη και το παιχνίδι μιλούν στις καρδιές τους, όπως μίλησαν και στην καρδιά του Φαμπ. Γι’ αυτό η πρωτοβουλία του Θεάτρου Αλληλεγγύης είναι τόσο αξιέπαινη. Σας ευχαριστούμε!