Συνέντευξη: Γιώτα Δημητριάδη
Φωτογραφίες για το texnes-plus: Χριστίνα Δενδρινού
Παίζει σε παιδική παράσταση 35 χρόνια μετά τον «Οδυσσεβάχ» της Ξενιάς Καλογεροπούλου. Στην ερώτηση πώς είναι το παιδικό κοινό, δεν απαντά τίποτα το δήθεν κουλτουριάρικο ή εμπνευσμένο: « Δεν έχω ακόμα καθαρή εικόνα. Όταν έρθουν τα σχολεία και αρχίζουν να ουρλιάζουν όλα μαζί τότε θα σου πω!»
Όπως τίποτα δήθεν δεν χαρακτηρίζει την επαγγελματική του πορεία, τέσσερις δεκαετίες τώρα. Ο Στέλιος Μάινας είναι από τους ελάχιστους ηθοποιούς, για τους οποίους μπορούμε να πούμε ότι στην εξίσωση εμπορικό με ποιοτικό θέαμα το αποτέλεσμα είναι πάντα με θετικό πρόσημο.
Κατάφερε να πρωταγωνιστήσει σε σειρές που έγραψαν ιστορία στην ελληνική τηλεόραση, ενώ παράλληλα στο σανίδι τον έχουμε απολαύσει σε ρόλους του παγκόσμιου ρεπερτορίου.
Βαδίζουμε στα Αναφιώτικα, εκεί κάτω από την Ακρόπολη, κάθε γωνιά θα γίνει μνήμη για μια ιστορία, «τότε σ’ εκείνο το γύρισμα...», «τότε σ’ εκείνο το τραπέζι..». Ο Στέλιος Μάινας δεν επαφίεται σ’ ό,τι έχει χτίσει αυτά τα 40 χρόνια, αλλά ακολουθώντας τη λογική της ροκ και των αγαπημένων του Rolling Stones, δεν χορταριάζει ποτέ...Ίσως γι’ αυτό έχει και πάντα κάτι ουσιαστικό να πει στη ζωή και στη σκηνή.
Είχατε 35 χρόνια να παίξετε σε παιδική παράσταση. Τι σας έκανε να πείτε το «ναι» στην «Οδύσσεια»;
Η Σοφία Σπυράτου, την οποία παρακολουθώ και μ’ αρέσει πολύ η δουλειά της. Επιπλέον, με παρέσυρε κι ο Μιχάλης Αδάμ, παραγωγός της παράστασης και φίλος μου. Κυρίως, όμως, το ίδιο το έργο, η «Οδύσσεια» είναι το αγαπημένο μου ανάγνωσμα από παιδί. Επιπλέον μιλάμε για μια εξαιρετική ομάδα συντελεστών: ο Στρατής Πασχάλης έχει κάνει μια σπουδαία θεατρική προσαρμογή στο κείμενο, ο Μίλτος Παπαστάμου τη μουσική, ο Μανόλης Παντελιδάκης τα σκηνικά. Κι όλη η ομάδα των συναδέλφων ηθοποιών. Πάντα οι συντελεστές σε μια δουλειά είναι το πιο σημαντικό για μένα.
Αγαπάτε όμως να «ανακαλύπτετε» κι έργα...
Ναι! Είμαι ο πνευματικός εισηγητής του ολλανδικού ρεπερτορίου στην Ελλάδα. Το «Δείπνο» είναι το τρίτο ολλανδικό έργο.
Και αγαπάτε πολύ και τους Ολλανδούς....Γιατί;
Είναι φίλοι μου! Είναι αν θέλουμε να το πούμε απλοϊκά «καλοί Γερμανοί» οργανωμένοι, αλλά παράλληλα και χαλαροί άνθρωποι. Δεν είναι τόσο αυστηροί, όσο οι Γερμανοί. Θαυμάζω την ολλανδική κουλτούρα και για τη δικιά μου τη γενιά ήταν ο λαός της εναλλακτικότητας, είναι ανοιχτόμυαλοι, αγαπούν και προστατεύουν τη φύση....
Το «Δείπνο», του Χέρμαν Κοχ, θέτει πάρα πολλά ζητήματα. Μπορούμε να πούμε ότι το πρώτο να έχει να κάνει με την ευθύνη των γονιών;
Ναι, των ενηλίκων γενικότερα. Είναι ένα δύστροπο έργο, δεν είναι απλό. Είναι καθηλωμένο έργο, δεν θα δεις φανταζί πράγματα, αλλά στόχος είναι ο θεατής να παρακολουθήσει την ουσία του θέματος, τη διαμάχη των δύο ζευγαριών. Ζητούμενο είναι να ακουστεί το κείμενο.
Στο «Δείπνο» δεν ισχύει το Σωκρατικό «Ουδείς εκών κακός», στο έργο παρακολουθούμε τη βίαιη φύση του ανθρώπου...
Ναι, όλα υπάρχουν στον άνθρωπο. Εξάλλου το καλό συνυπάρχει με το κακό. Αυτά τα δύο πάνε μαζί, δανείζονται το ένα κομμάτια από το άλλο. Η διαχείρισή τους είναι το ζήτημα.
Ως γονιός εσείς πώς είστε;
Εγώ, ως γονιός, δεν έχω επιτελέσει το χρέος μου 100%. Λόγω υποχρεώσεων, δεν ήμουν πάντα παρόν. Αυτό δεν είναι δικαιολογία, αλλά είναι η αλήθεια. Στο σπίτι μου με τον γιο μου ήμουν επισκέπτης.
Δεν υπήρχε όμως αυτό που λέμε «ποιοτικός χρόνος»;
Ο ποιοτικός χρόνος πρέπει να είναι απόσταγμα της συνεχούς τριβής με το παιδί σου. Όταν αυτό δεν συμβαίνει τότε είσαι επισκέπτης, είτε είσαι άνδρας, είτε γυναίκα. Είναι αλλιώς να μεγαλώνεις εσύ ο ίδιος το παιδί σου. Μια νέα τάση στην κεντρική Ευρώπη είναι οι γονείς να αφιερώνουν πολύ περισσότερο χρόνο στα παιδιά τους και πολύ λιγότερο στην εργασία τους, η οποία περιορίζεται πλέον στις επτά ή έξι ώρες την ημέρα. Τα παιδιά χρειάζονται χρόνο με τους γονείς τους και ειδικότερα μέχρι τα δέκα τους χρόνια, στη συνέχεια φτιάχνουν ένα δικό τους σύμπαν, το οποίο στη συνέχεια παρακολουθείς εξ’ αποστάσεως. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού καθορίζουν και τη μετέπειτα ζωή του.
Και εσείς είχατε έναν μπαμπά επισκέπτη...Αυτό σας έχει επηρεάσει για παράδειγμα στην επιλογή σας να γίνετε ηθοποιός;
Πάντα σε επηρεάζει αυτό στη ζωή σου. Νομίζω όμως, ότι όσον αφορά την επιλογή του επαγγέλματος δεν έχει παίξει κάποιο ρόλο, μάλλον ήταν τυχαία. Πολλές φορές, σ’ επιλέγει και το επάγγελμά σου. Μπορεί για παράδειγμα να επιλέξεις κάτι εσύ στο οποίο να μην είσαι καλός και να οδηγηθείς κάπου αλλού στη συνέχεια. Αν γίνεις γιατρός επειδή ήταν ο μπαμπάς σου και δεν έχεις ταλέντο, δεν θα τα καταφέρεις. Μην νομίζετε ότι και η επιστήμη δεν θέλει ταλέντο...
Τι είναι για εσάς το «ταλέντο»;
Η φυσική έλξη, η φυσική ροπή. Βλέπεις ένα παιδί και από μόνο του ζωγραφίζει περίεργα πράγματα, έχει μια ιδαίτερη αντίληψη για τον κόσμο. Αυτό δε σημαίνει ότι θα γίνει κάτι γιατί το ταλέντο χρειάζεται πάντα ανάπτυξη και καλλιέργεια.
Στα 40 χρόνια, που είστε σ’ αυτό τον χώρο, υπήρξαν στιγμές που θελήσατε να τα παρατήσετε όλα;
Να σου πω την αλήθεια, από ένα σημείο και μετά δεν σκέφτεσαι να τα παρατήσεις, γιατί σε παίρνει μπάλα το επάγγελμα, πρέπει να ζήσεις, υπάρχει και ένα βιοποριστικό κομμάτι. Υπάρχουν πολλές στιγμές, που αγανακτείς αλλά είμαστε πολύ τυχεροί που κάνουμε αυτή τη δουλειά και πληρωνόμαστε.
Κάνατε σειρές ή παραστάσεις για καθαρά βιοποριστικούς λόγους;
Όχι, έχω την αίσθηση ότι ό,τι και να είχα κάνει θα ήμουν ευχαριστημένος. Σημασία έχει να αγαπάς αυτό που κάνεις και σε κάθε δουλειά να βρίσκεις πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν. Ποτέ δεν πρέπει να κάνεις κάτι μισώντας το, θα σου επιστρέψει με το χειρότερο τρόπο.
Υπάρχει κάποιο έργο ή κάποιος ρόλος που ακόμα δεν έχετε παίξει;
Όχι, τίποτα δεν ονειρεύομαι...
Μάλλον, από αυτά που έχουμε πει καταλαβαίνω ότι ονειρεύεστε να ανακαλύψετε ωραία έργα...
Ναι! Ακριβώς! Γιατί δεν υπάρχουν...
Δεν υπάρχουν ή εμείς δεν τα ανακαλύπτουμε;
Καινούργια έργα δεν υπάρχουν. Υπάρχει μια πνευματική φτώχεια και όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως. Το θέατρο είναι συνακόλουθο μιας γενικότερης παγκόσμιας τάσης. Φανταστείτε ότι τα μεγάλα μπαμ, που έγιναν στην ανθρωπότητα ήταν μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, δηλαδή τη δεκαετία του ’50 και του ’60. Ήταν δύο χρυσές δεκαετίες που ακόμα τροφοδοτούν το παγκόσμιο θέατρο.
Υπάρχουν όμως και πολλά ελληνικά έργα. Είναι μάλιστα και μια τάση η νέα ελληνική δραματουργία.
Είναι ελάχιστοι οι Έλληνες δραματουργοί και ένας συγγραφέας δεν μπορεί να είναι δημιουργικός πάντα. Θα γράψει ένα καλό έργο, θα γράψει και δύο πατάτες! Έτσι είναι το φυσιολογικό, όταν αυτό δεν συμβαίνει κάτι ύποπτο κρύβεται από πίσω. Δεν μπορείς να γράφεις μόνιμα αριστουργήματα!
Για τον ρόλο του Γιωργή στο «Νησί» έχετε πει, ότι εσείς ζητήσατε να τον ερμηνεύσετε και ότι σας άρεσε γιατί ήταν μια βιβλική φιγούρα. Τώρα σας βλέπουμε στην «Οδύσσεια» στη σκηνή του Θεάτρου Ολύμπια, ως Όμηρο. Μια ακόμη «βιβλική φιγούρα». Τι σας γοητεύει σ’ αυτούς τους ρόλους;
Έχουμε συνδέσει τη βίβλο με το αρχέγονο και το παλιό. Λέμε για παράδειγμα ότι η Βίβλος είναι από τις παλιότερες θρησκευτικές μας παραδόσεις, επομένως και οι φιγούρες της ανήκουν στο βάθος της ιστορίας. Όταν, λοιπόν, είναι τόσο απομακρυσμένοι οι χαρακτήρες έχουν ένα ενδιαφέρον. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι οι γεννήτορες ενός πράγματος. Επομένως, έχουν κάτι παλιό και συνάμα γοητευτικό στο βάθος της ιστορίας.
Έχετε πει ότι: «η σημαντικότητά σου έχει να κάνει με την συνειδητοποίηση της ασημαντότητάς σου». Γίνεται να είναι κανείς ηθοποιός και να μην έχει «ψωνιστεί» έστω για ένα διάστημα;
Μου δίνεις μια πολύ ωραία πάσα τώρα. Ακούω συχνά κάποιους συναδέλφους να λένε: «Ναι, είμαι ψώνιο και νομίζω ότι είμαι ο καλύτερος ηθοποιός». Μπορεί να έχεις ανάγκη να το πεις πρώτα απ’ όλα για να το πιστέψεις εσύ ο ίδιος, γιατί βαθιά μέσα σου ξέρεις ότι δεν ισχύει. Ξέρετε ποιος είναι ο ψυχολογικός λόγος για τον οποίο δεν μπορείς να πιστέψεις πραγματικά κάτι τέτοιο; Αν νομίζεις ότι είσαι κορυφή, σημαίνει ότι είναι οριακός. Ο ηθοποιός και γενικότερα ο άνθρωπος πρέπει να βλέπει εις ύψος και εις βάθος και να μην έχει όρια, ούτε προς τα πάνω, ούτε προς τα κάτω. Επομένως, λοιπόν, αν εσύ βάζεις όρια στον εαυτό σου, έστω και προς τα πάνω, είσαι πάρα πολύ πραγματιστής και εμένα μου αρέσουν οι αιθεροβάμοντες άνθρωποι. Ο πραγματισμός είναι πολύ καλό εργαλείο για να κάνουμε τη δουλειά μας αλλά χρειαζόμαστε εξίσου το όνειρο και τη φενάκη.
Σας βλέπω, πολύ ισορροπημένο πάνω σ’ αυτό το θέμα. Πώς αντιμετωπίζετε τέτοιες συμπεριφορές από συναδέλφους σας; Σας ενοχλούν;
Καθόλου δεν μ’ ενοχλούν. Τις καταλαβαίνω και πολλές φορές, αντιλαμβάνομαι και τις προθέσεις που υπάρχουν πίσω από μια τόσο αμετροεπή συμπεριφορά. Εκεί, κρύβεται μια ανάγκη να πιστέψουν οι ίδιοι ότι αξίζουν και να δώσουν κουράγιο στους εαυτούς σας.
Το μεταφράζετε ψυχαναλυτικά δηλαδή...
Πάντα, δεν γίνεται αλλιώς.
Την Ιθάκη σας την έχετε βρει;
Όχι, αν την έβρισκα... Σημασία έχει όμως το ταξίδι... Λέει ο ποιητής «...Αλλά μη βιαστείς καθόλου, καλύτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει και γέρος πια να αράξεις στο νησί, πλούσιος μ’ όσα κέρδισες στο δρόμο, μη προσδοκώντας πλούτη να σου δώσει η Ιθάκη...» Ήταν πολύ σοφός ο Καβάφης, δεν πρέπει να προσδοκάς να πάρεις πλούτη.
Στο σεντούκι αυτό των εμπειριών, εσείς τι κρατάτε;
Τίποτα! Έχω την αίσθηση ότι πρέπει να κάνεις ένα συνεχές reload, αυτό είναι και το μεγάλο μου μειονέκτημα, δεν ξέρω...
Γιατί μειονέκτημα;
Γιατί ανακαλύπτω καινούργια πράγματα. Προσπαθώ να διαβάσω μικρά αποσπάσματα από την Επικούρειο φιλοσοφία. Τα έχουν πει όλα οι Αρχαίοι μας. Κεκτημένο δεν υπάρχει τίποτα!Ακριβώς, γιατί όλα είναι Rolling Stones, επειδή εμείς μεγαλώσαμε με τη ροκ και αυτό ακριβώς σημαίνει και η ροκ: «κυλώ διαρκώς», σημαίνει δεν χορταριάζω αλλά συγχρόνως δεν έχω καμία σταθερά.
Επομένως, υπάρχει ένα τίμημα... Όταν για παράδειγμα μετά τους «Μεν και Δεν» αρνηθήκατε πολλούς παρόμοιους ρόλους φαντάζομαι θα χάσατε και πολλά χρήματα.
Πάρα πολλά...Πολυκατοικίες θα είχα χτίσει. Ακόμα χάνω χρήματα με τα «όχι» που λέω σε κάποιες δουλειές αλλά τελικά τα «όχι» σου καθορίζουν ποιος είσαι, όχι τα «ναι» σου.
Σήμερα, γιατί δεν σας βλέπουμε σε κάποια τηλεοπτική σειρά;
Την τηλεόραση την αγαπώ γιατί σε φέρνει σ’ επαφή με τον κόσμο, εννοείται ότι μ’ ενδιαφέρει. Ψάχνω όμως τις κατάλληλες συνθήκες. Αν υπάρχει μια καλή σειρά, η οποία έχει ενδιαφέρον θα πάω. Για παράδειγμα στον Κοκκινόπουλο («Ου φονεύσεις») έπαιξα στο 1ο επεισόδειο.
Τον Στέλιο Μάινα παρακολουθούμε για δεύτερη χρονιά στο «Δείπνο», το διάσημο μπεστ σέλερ του Ολλανδού Χέρμαν Κοχ, στο Σύχγρονο θέατρο, σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ.
Παράλληλα υποδύεται τον Όμηρο στην νεά παιδική παράσταση της Σοφίας Σπυράτου, «Οδύσσεια», στο Θέατρο Ολύμπια.
Φέτος το Φεστιβάλ Φιλίππων είναι αφιερωμένο στην Οδύσσεια του Ομήρου. Στην τέχνη της επιβίωσης. Στον ήρωα της καρτερίας. Τον Οδυσσέα.
Η Οδύσσεια μας διδάσκει με υπέροχο τρόπο την τέχνη της επιβίωσης. Αντικείμενο αυτής της μεγάλης ποίησης δεν είναι η περιπλάνηση του Οδυσσέα, ο Οδυσσέας δεν είναι πια ο παλιός κυνηγός της περιπέτειας. Κυρίαρχος πάνω απ’ όλα στέκει ο Νόστος. Όταν η ανάγκη μας οδηγεί στη μακρινή ξενιτιά και μας αποσπά από τις ρίζες μας, ο γυρισμός στο σπίτι αποτελεί πάντα ένα είδος επιστροφής στον εαυτό μας.
Θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, αναλόγια, performance, αναγνώσεις, συζητήσεις, προβολές και ολόκληρο το 3ο Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος, αντλούν τη θεματική τους από την Οδύσσεια του Ομήρου.
Το Φεστιβάλ λοιπόν, φέτος θα απλωθεί πέρα από το αρχαίο θέατρο, στον παράλιο χώρο της Καβάλας, στους κόρφους της, στις αμμουδιές της, στα λιμανάκια και στις γωνιές της τις απάνεμες. Στον παλιό ταρσανά, στον λιμενοβραχίονα, στον Φάρο και σε άλλα απρόσμενα μέρη.
Στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων – τιμώντας τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη Γενοκτονία των Ποντίων - θα ακουστεί η Οδύσσεια στην Ποντιακή διάλεκτο σε μετάφραση Παύλου Κοτανίδη από τον ηθοποιό Γιώργο Κοτανίδη και τον δεξιοτέχνη της ποντιακής λύρας Παναγιώτη Κογκαλίδη.
Στο Καρνάγιο, στην πόλη της Καβάλας - χώρο που εγκαινίασε θεατρικά πέρσι το Φεστιβάλ - το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας σε συμπαραγωγή με το Φεστιβάλ Φιλίππων θα παρουσιάσει την παράσταση Ο Οδυσσέας ποιητής και ραψωδός με τον Άρη Λεμπεσόπουλο στον ρόλο του Οδυσσέα, του αφηγητή και του ραψωδού.
Στον ίδιο χώρο θα επαναληφθεί η περσινή επιτυχία του Φεστιβάλ Φιλίππων Βάρδα Μπένε, μια παράσταση για τα ψαροκάικα της Καβάλας και την ιστορία τους που τρεμοσβήνει.
Στο Φάρο, τον προαύλιο χώρο του 7ου Δημοτικού Σχολείου, ο Μιχάλης και ο Παντελής Καλογεράκης, με αφορμή τη μετάφραση της Οδύσσειας στο Κρητικό ιδίωμα από τον Γεώργιο Ψυχουντάκη, παρουσιάζουν από τη ραψωδία ι το επεισόδιο με τον Πολύφημο και τους Κύκλωπες ενώ ταυτόχρονα τραγουδούν από τον Ερωτόκριτο τις ιστορίες του Καραμανίτη και όλων των άλλων αρχοντόπουλων που κονταροχτυπιούνται για την αγάπη της Αρετούσας, αναδεικνύοντας τη συνέχιση μιας παράδοσης αιώνων. Στον ίδιο χώρο, με τίτλο Γιατί ο Όμηρος σήμερα; δύο συγγραφείς και μελετητές της Οδύσσειας, ο Γιώργης Γιατρομανωλάκης και ο Κώστας Ακρίβος, απαντούν στο ερώτημα γιατί επιβάλλεται να διαβάζουμε σήμερα τον Όμηρο. Παράλληλα, οι σπουδαστές της Δραματικής Σχολής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, με τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Γιάννη Ρήγα, ανεβάζουν μια παράσταση βασισμένη στις περιπέτειες του Οδυσσέα στη χώρα των Κυκλώπων, ενώ «ξαφνιάζουν» τους περαστικούς στους δρόμους της πόλης, με απρόσμενες δράσεις γύρω από την Οδύσσεια.
Μετά από παραγγελία του Φεστιβάλ, ο ποιητής Κωνσταντίνος Παπαχαράλαμπος θα παρουσιάσει σε έναν εναλλακτικό χώρο τη performance Οδυσσέα, κάνε μου like, σε μια αναζήτηση του Οδυσσέα στη σημερινή εποχή των social media.
Στον Λιμενοβραχίονα, απέναντι από το Μονόπετρο, δύο ηθοποιοί διαβάζουν το νέο έργο του συγγραφέα Θεόδωρου Γρηγοριάδη, The Golden Odyssey, που γράφτηκε ειδικά για το φετινό Φεστιβάλ.
Στον θερινό κινηματογράφο «Ζέφυρο», σε συνεργασία με το Ελληνικό Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών και την Κινηματογραφική Λέσχη Στέγης Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Καβάλας, θα προβληθεί το ιστορικό ντοκιμαντέρ Η Ανατολή έδυσε. Το έργο θα προλογίσει η παραγωγός – ιστορική σύμβουλος, Ειρήνη Σαρίογλου.
Και φυσικά στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων, τον ιστορικό πυρήνα του Φεστιβάλ, όπως κάθε χρόνο, θα υποδεχθούμε τις μεγάλες παραστάσεις αρχαίου δράματος του Φεστιβάλ Αθηνών κι Επιδαύρου, παραγωγές του Εθνικού, ΚΘΒΕ, ΔΗΠΕΘΕ αλλά και του ελεύθερου θεάτρου. Το πρόγραμμα φέτος ανοίγει με τις Νεφέλες του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά, ενώ ακολουθεί συναυλία της Ορχήστρας Κυκλάδων και της χορωδίας της Καβάλας "ΣυνΩΔΗπόροι", σε έργα του Νίκου Κυπoυργού. Το Φεστιβάλ κλείνει με ένα μεγάλο αφιέρωμα του Γιώργου Νταλάρα στον ποιητή Μάνο Ελευθερίου.
Θοδωρής Γκόνης
Καλλιτεχνικός Διευθυντής
Φεστιβάλ Φιλίππων &
ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας
Είδα
Video
