Τελευταία Νέα
Από τη «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη στην παιδοκτόνο της Πάτρας Ζητούνται ηθοποιοί από το Εθνικό Θέατρο Πέθανε η σπουδαία τραγουδίστρια Ειρήνη Κονιτοπούλου-Λεγάκη Είδα τους «Προστάτες», σε σκηνοθεσία Γιώργου Κιουρτσίδη (Αποστολή στη Θεσσαλονίκη) Ανακοινώθηκε το Πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου Είδα το «Hyperspace ή αλλιώς…» , σε σκηνοθεσία Δανάης Λιοδάκη   «Καραϊσκάκενα, O Θρύλος» Της Σοφίας Καψούρου στον Πολυχώρο VAULT «Μπες στα παπούτσια μου - Ταυτίσου με τη διαφορετικότητα αυτοσχεδιάζοντας» στο Θέατρο Όροφως Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2022 – Το μήνυμα του Peter Sellars Ο Βασίλης Μαυρογεωργίου ανοίγει Mοτέλ στη Φρυνίχου Η πρώτη δήλωση του Νέου Καλλιτεχνικού Διευθυντή του ΚΘΒΕ Δράσεις του Εθνικού Θεάτρου για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου Ακρόαση ηθοποιών για την νέα παράσταση του Γιάννη Κακλέα Είδα το «Γράμμα στον πατέρα», σε σκηνοθεσία Στέλιου Βραχνή (Αποστολή στη Θεσσαλονίκη) Κερδίστε διπλές προσκλήσεις για την παράσταση «Η σιωπηλή Λίμνη»
 

Ιώ Βουλγαράκη: «Οδηγούμαστε σε μια απομόνωση η οποία είναι βούτυρο στο ψωμί για όλες τις μορφές εξουσίας» Κύριο

Είναι Σάββατο πρωί, Αύγουστος στην Αθήνα. Γύρω στις 12. Μερικά ροδάκινα έχουν λιώσει στην Καλιδρομίου. Μία κοπέλα με ένα τατουάζ γοργόνα στον ώμο πατάει ένα με την παντόφλα της. Την ώρα που καταλαβαίνω πως τα καλοκαίρια, τελικά, τελειώνουν, συναντώ την Ιώ Βουλγαράκη.

Κάπου, λοιπόν, ανάμεσα σε ζευγάρια πιασμένα χέρι χέρι με σακούλες φρούτα για συνοδεία σε κάποια παραλία και σε ηλικιωμένες κυρίες με άσπρα καπέλα που θα φάνε τα κολοκυθάκια τους μόνο βραστά, κάναμε μια κουβέντα μακριά από ζαρζαβατικά και παραλίες, αλλά πολύ κοντά στη θεατρική επικαιρότητα.

Με αφορμή, το θεατρικό δρώμενο, το «Κοιμητήριο» που θα παρουσιαστει στο Διαχρονικό Μουσείο της Λάρισας, 31 Αυγούστου και 1 Σεπτεμβρίου, η κουβέντα μας ξεκίνησε από τη σχέση της γενιάς μας με το πενθος για να φτάσει στην πάλη του καλλιτέχνη με την εξουσία.

koimitirio 

Φωτογραφίες: Karol Jarek

Πως προέκυψε η ιδέα να ασχοληθείς με το πένθος σ’ αυτή σου τη δουλειά;

Ξεκίνησε προς το τέλος της καραντίνας, όταν φάνηκε ότι επιστρέφουμε σε αυτή την περίφημη «κανονικότητα». Είχα πάρα πολλή θλίψη. Αρχικά, με επηρέασε το γεγονός ότι οι άνθρωποι, όπως σε κάθε μαζικό χαμό, είχαν μετατραπεί από ονόματα, σε νούμερα. Από την άλλη,  εγώ είχα για πρώτη φορά χρόνο μέσα στον οποίο αναδύθηκαν συναισθήματα τα οποία στην κανονική μου καθημερινότητα «μπαζώνω» και πάω παρακάτω. Και όταν σε επίπεδο κοινωνικού τοπίου προέκυψε αυτή η καταναγκαστική επιστροφή,  αναρωτήθηκα αν τελικά σήμερα παίρνουμε χρόνο για να βιώσουμε το πένθος. Πραγματικό, όμως, χρόνο αφούγκρασης, όχι χρόνο για να το ποστάρουμε, να το αναρτήσουμε, να το κραυγάσουμε, να το ξεράσουμε πάνω σε κάτι και να συνεχίσουμε. Εγώ, ένιωσα ότι δεν τον παίρνω αυτόν τον χρόνο γιατί ο μηχανισμός επιβίωσης που μου έχουν μάθει, είναι να προχωράω δυναμικά, να φοράω την πανοπλία μου και να συνεχίζω περιχαρής παρακάτω. Και ταυτόχρονα συνειδητοποίησα ότι το προσωπικό αυτό πένθος, έχει, σίγουρα, να κάνει και με τη δουλειά μας και με το γεγονός ότι η συνάντηση ανθρώπων ζωντανά σε ένα τόπο που λέγεται θέατρο, με την ευρεία έννοια, επλήγη και πλήττεται.

Η σχέση μας με το πένθος, σήμερα, σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες, έχει μετασχηματιστεί;

Νομίζω πως έχουμε ξεχάσει να θρηνούμε για την απώλεια και πως το πένθος έχει γίνει ταμπού, το φοβόμαστε. Έχει διαμορφωθεί ένα κοινωνικό τοπίο που μας επιβάλλει να είμαστε ελαφρείς και δυναμικοί. Στη σχέση μας με την απώλεια και με το θάνατο κάτι έχει αποσυνδεθεί. Προσωπικά, αποφάσισα ότι αφού το ζήτημα της απώλειας μου δημιουργεί τόσο έντονα συναισθήματα και ταυτόχρονα με κάνει να  φοβάμαι την προσωπική μου σχέση μαζί του, θέλω να μιλήσω γι’ αυτό και πρέπει να βρω έναν τρόπο να το κάνω.

Το συνειδητοποίησες από την αρχή ότι το θέατρο πλήττεται;

Όχι. Στην αρχή, όταν έγινε το lockdown, είπα στους ηθοποιούς να πάρουν δυο τρεις μέρες χρόνο και μετά από Δευτέρα να ξεκινήσουμε πάλι πρόβα. Μέρα τη μέρα συνειδητοποιούσα τη μεγάλη εικόνα. Προσωπικά, νιώθω ότι είναι μια κρίση που εργαλειοποιείται με έναν πολύ επικίνδυνο τρόπο. Είμαστε σε μια εξαιρετικά συντηρητική στιγμή παγκοσμίως. Εγώ είμαι πάρα πολύ προσεκτική όλο αυτό το διάστημα, βάζω μάσκα, κρατώ αποστάσεις, όλα τα κάνω αλλά δεν μπορώ να μη διαπιστώσω ότι ο κοινωνικός ιστός αποδυναμώνεται. Οδηγούμαστε σε μια απομόνωση η οποία είναι βούτυρο στο ψωμί για όλες τις μορφές εξουσίας. Αντί να ψάξουμε τον τρόπο και από τον ιό να προστατευτούμε και την κοινωνία να κρατήσουμε ζωντανή και ελεύθερη. Αυτές τις μέρες ακυρώνονται παραστάσεις η μία μετά την άλλη, την στιγμή που το θέατρο είναι ίσως ο μόνος χώρος όπου τηρούνται ευλαβικά τα μέτρα προστασίας. Δεν υπάρχει κλάδος που να προσέχει περισσότερο, κι όμως δεν μπορούμε να δουλέψουμε, την ίδια ώρα που οι αεροπορικές πετάνε. Αδιανόητα πράγματα.

Πιστεύεις ότι έχει νόημα να αναρωτιόμαστε αν το θέατρο θα «πεθάνει»; Ή με την ερώτηση αυτή δίνουμε επιχειρήματα σε όσους το επιβουλεύονται;

Δεν συζητάμε το θάνατο αυτής της μορφής τέχνης. Το θέμα είναι με ποιον τρόπο θα συνεχίσουμε να συναντιόμαστε. Για μένα υπάρχει στο ζωντανό θέατρο μία πράξη πολιτική που λέγεται ντύνομαι, σηκώνομαι και βγαίνω από το σπίτι μου, την ίδια ώρα και μέρα που βγαίνεις κι εσύ από το σπίτι σου, και συναντιόμαστε εκεί με κάποιους άλλους και υπάρχει μία κοινωνία. Υπάρχει κάτι στην συνάντηση το οποίο δεν είναι τόσο αυτονόητο όσο νομίζουμε. Είναι κατάκτηση, είναι δικαίωμά μας. Με το να καθίσω σπίτι μου και να δω κάτι από την οθόνη μου,  υιοθετώ ένα σύστημα που μου επιβάλλουν. Εγώ, ο υπολογιστής μου και το σκυλί μου, κλεισμένοι στους τέσσερις τοίχους, ενώ έξω αποφασίζεται η τύχη μου.

Υπάρχει, όμως, πολιτική χροιά και στο θέατρο ως αστικό lifestyle;

Αυτό είναι ένα κομμάτι μίας συνολικής εικόνας. Αυτό που κάνει πολύτιμο το θέατρο, είναι η πολυφωνία του. Αυτό πρέπει να το διασώσουμε. Μόνο έτσι παράγεται ελεύθερη σκέψη. Το πρόβλημα είναι όταν θα καταλήξουμε να έχουμε μόνο το Δελφινάριο ή μόνο τον μεγάλο οργανισμό με το πολύ συγκεκριμένο brand. Όταν χάνεις την πολυφωνία, τότε η τέχνη που παράγεται είναι μονόδρομος και θα εργαλειοποιηθεί σίγουρα. H μαγεία σ’ αυτή τη δουλειά είναι το πόσο διαφορετικά επικοινωνούμε, το ότι είμαστε ο καθένας ένας άλλος κόσμος και συνδιαλεγόμαστε μεταξύ μας. Αυτό είναι υγεία. Το θέατρο είναι η γιορτή της υποκειμενικότητας.

Αντικειμενικότητα στο αν μια παράσταση είναι καλή ή όχι, υπάρχει;

Η ιδιαιτερότητα αυτής της δουλειάς είναι το ότι καταπιανόμαστε με κάτι αόρατο. Αυτό που εγώ μπορώ να αντικειμενικοποιήσω, είναι ο επαγγελματισμός. Και πάλι, όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το θέατρο με το ένα πόδι πατάει στην επιστήμη και με το άλλο πόδι σε κάτι υπερβατικό. Η Κάλας έλεγε σε μια συνέντευξη «Υπάρχουν φορές που το κοινό είναι μαζί μου και πάμε μαζί και τότε συμβαίνει ένα θαύμα. Και άλλες φορές που δεν θα συναντηθούμε και τότε είναι ένα μαρτύριο και για τους δυο». Η μόνη εγγύηση που μπορείς να δημιουργήσεις για τον εαυτό σου, είναι εάν έχεις πετύχει τον στόχο που είχες βάλει. Αυτή είναι η μόνη πυξίδα.

Πέρα από υλικό αντλημένο από το ποίημα του Σολωμού «Η τρελή μάνα ή το Κοιμητήριο», η δραματουργία του «Κοιμητηρίου» τι άλλο περιλαμβάνει;

Πατάει πάνω στο ποίημα του Σολωμού, αλλά και σε μια σειρά από συνεντεύξεις που πήραμε από αγνώστους στην Αθήνα και στη Λάρισα ρωτώντας τους για το πένθος. Συλλέξαμε αυτές τις αφηγήσεις και μετά από μία δραματουργική επεξεργασία κρατήσαμε ό,τι έχει το μεγαλύτερο συγκινησιακό φορτίο. Αυτό το υλικό θα το μοιραστούμε με τον κόσμο μέσα στο δρώμενο, με την ελπίδα κάποιος από το κοινό να θελήσει να αφηγηθεί κι εκείνος μια προσωπική ιστορία, να τη μοιραστεί μαζί μας. Εξαρχής δεν μας ενδιέφερε να χρησιμοποιήσουμε την «υψηλή» λογοτεχνία ως δραματουργικό υλικό, όσο να συζητήσουμε περισσότερο εμπειρικά το τι είναι το πένθος, πώς βιώνεται και πώς επικοινωνείται.

Είδες κάτι στις απαντήσεις των ανθρώπων σε σχέση με το πένθος που να σε εξέπληξε;

Μέσα στις συνεντεύξεις, βλέπω ότι το πένθος δεν τελειώνει. Είναι μέρος της βιογραφίας σου. Υπάρχουν άνθρωποι που μας μιλάνε για απώλειες που είχαν πριν 20 χρόνια. Επίσης αυτό που με εντυπωσίασε είναι η έντονη ανάγκη να επικοινωνηθεί. Μια ανάγκη, όμως, η οποία συνδυάζεται με ένα απίστευτο «μπλοκάρισμα». Οι άνθρωποι πολύ συχνά μας εξέφρασαν τη δυσκολία που βιώνουν στο να εξωτερικεύσουν το πένθος τους. Η δυσκολία αυτή είναι, σίγουρα, και ένας μηχανισμός προστασίας. Οι ισορροπίες, όμως, ανάμεσα στο μηχανισμό προστασίας και στην απώθηση είναι πολύ λεπτές.

Το θεατρικό, αυτό, δρώμενο θα παρουσιαστεί στο Διαχρονικό Μουσείο στη Λάρισα; Πιστεύεις ότι θα έπρεπε η επαρχία να παίζει μεγαλύτερο ρόλο στη θεατρική σκηνή της χώρας;

Το ότι στην Αθήνα παίζονται 1500 παραστάσεις το χρόνο και υπάρχουν 26 δραματικές σχολές είναι μια γιγάντωση παθογενής. Η πραγματική αλλαγή μπορεί να έρθει από την επαρχία. Πρέπει να επενδύσουμε στην αποκέντρωση και στη δημιουργία θεάτρων και δραματικών σχολών στην περιφέρεια. Είναι πολύ παράδοξο σε μια τόσο μικρή χώρα να μην στηρίζεται η καλλιτεχνική παραγωγή σε άλλες πόλεις. Η πολιτεία θα έπρεπε να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι πολλοί ενδιαφέροντες άνθρωποι είναι σε θέσεις διευθυντών ΔΗΠΕΘΕ ανά τη χώρα αυτή την στιγμή. Χρειάζεται χάραξη σοβαρής πολιτιστικής πολιτικής που να δημιουργήσει κίνητρο σε ανθρώπους της δικής μου γενιάς να θέλουν να πάνε στα Γιάννενα ή στη Λάρισα. Να νιώθουν ότι έχουν τα πλαίσια και το χώρο να δημιουργήσουν κάτι που τους αφορά.

Θεωρείς ότι η Αθήνα είναι συνδεδεμένη και με το κομμάτι της διασημότητας; Η νέα γενιά αναζητά, ακόμα, αυτή την αναγνωρισιμότητα;

Προ εικοσαετίας υπήρχε το παραμύθι της τηλεόρασης. Η νέα, όμως, γενιά -το βλέπω στους  μαθητές μου- μεγάλωσε στα χρόνια της κρίσης. Είναι μια γενιά πολύ πιο συνειδητοποιημένη και καταρτισμένη που βγαίνει με άλλα ζητούμενα. Αν τους εμφανιστεί το κίνητρο μπορούν να δημιουργήσουν μια νέα κατάσταση στη χώρα και όχι, μόνο, στην πόλη. Ψάχνουν κάτι στη σχέση τους με το θέατρο που δεν είναι ούτε τα χρήματα ούτε η αναγνωρισιμότητα. Πρέπει, ως χώρα, να το αξιοποιήσουμε αυτό το δυναμικό.

Θεωρείς ότι τέχνη είναι μία «τεχνική» ανεξάρτητη από κοινωνικό πρόσημο; Ή μοιραία έχει να  κάνει με κοινωνικό πρόσημο;

Ένας καλλιτέχνης δεν πέφτει από τον Άρη, είναι κομμάτι της κοινωνίας στην οποία ζει. Χρησιμοποιεί κάποια εργαλεία για να αφουγκραστεί την κοινωνία και την ύπαρξή του μέσα σ’ αυτή μ’ έναν άλλο από τον συνήθη τρόπο. Η διαδικασία αφούγκρασης είναι σε συνεχή διάλογο με την κοινωνία. Δεν έχει, όμως, να κάνει με ιδεολογικά πρόσημα. Ούτως ή άλλως ο καλλιτέχνης είναι μία αντισυμβατική ύπαρξη, μία ύπαρξη διαρκώς σε αναζήτηση. Οι άνθρωποι «κανονικά» θέλουν να τακτοποιηθούν. Οπότε μία ύπαρξη που θέλει να έχει διαρκώς τα πράγματα ανοιχτά και να συγκρούεται μ’ αυτά είναι μία ανήσυχη περίπτωση που ξεπερνάει την τεχνική και το εργαλείο. Είναι σαν να προσπαθείς να μην ησυχάζεις ποτέ το μέσα σου. Να σε ξεβολεύεις διαρκώς.

Ένας άνθρωπος συντηρητικός μπορεί να δημιουργήσει;

Όχι, δεν μπορεί. Αυτό, όμως, δεν θα το τοποθετούσα με όρους δεξιάς και αριστεράς. Εξάλλου ακόμα και ο συντηρητισμός είναι σχετικός. Σίγουρα δεν έχει να κάνει με το τι ψηφίζεις. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Χατζηδάκις που ήταν ένας «αναρχικός» δεξιός. Νομίζω ότι δεν καταλαβαίνω τον καλλιτέχνη που δεν δημιουργεί τον αντίλογο σε κάθε μορφή εξουσίας. Από τη στιγμή που δεν την «τσιγκλάς», όποια και να ‘ναι, είναι επικίνδυνο για την καλλιτεχνική σου δημιουργία. Είναι ανάγκη να είσαι σε μια τέτοια επαγρύπνηση. Δεν γίνεται να είσαι καλλιτέχνης χωρίς να είσαι ενεργός πολίτης.

Γιατί θεατρικό δρώμενο και όχι παράσταση;

Δεν είναι παράσταση. Είναι δρώμενο γιατί έχει μια εξωθεατρική λειτουργία. Από τη μία συμβαίνει σε ένα χώρο που δεν είναι θεατρικός και από την άλλη προσπαθεί να φτιάξει μία άλλου τύπου συνάντηση με τον κόσμο. Το ζητούμενο μας είναι να υπάρξει σ’ αυτή τη συνάντηση κάποιος χρόνος στον οποίο όσοι θα είναι παρόντες θα μπορέσουν να έρθουν μέσα τους σε μια επαφή με όποιον και με ό,τι έχουν χάσει. Είναι μια sui generis τελετή και ένα αντάμωμα με τον κόσμο. Είναι μία μάζωξη που θα μπορούσε να συμβεί σε οποιοδήποτε δημόσιο χώρο. Και μακάρι στο μέλλον να παιχτεί και σε σημεία που θα έχει κι ακόμα μεγαλύτερη περαντζάδα. Να περνάει ο κόσμος και να δούμε τι θα γίνει.

Το Κοιμητήριο

31 Αυγούστου, 1 Σεπτεμβρίου, Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας (Περισσότερα εδώ)

Σκηνοθεσία: Ιώ Βουλγαράκη

Ερμηνεύουν: Δημήτρης Γεωργιάδης

                       Αλεξάνδρα Καζάζου

popolaros banner

popolaros banner

lisasmeni mpalarina

Video

 

sample banner

 

τέχνες PLUS

 

Ποιοι Είμαστε

Το Texnes-plus προέκυψε από τη μεγάλη μας αγάπη, που αγγίζει τα όρια της μανίας, για το θέατρο. Είναι ένας ιστότοπος στον οποίο θα γίνει προσπάθεια να ιδωθούν όλες οι texnes μέσα από την οπτική του θεάτρου. Στόχος η πολύπλευρη και σφαιρική ενημέρωση του κοινού για όλα τα θεατρικά δρώμενα στην Αθήνα και όχι μόνο… Διαβάστε Περισσότερα...

Newsletter

Για να μένετε ενημερωμένοι με τα τελευταία νέα του texnes-plus.gr

Επικοινωνία