Τελευταία Νέα
Από τη «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη στην παιδοκτόνο της Πάτρας Ζητούνται ηθοποιοί από το Εθνικό Θέατρο Πέθανε η σπουδαία τραγουδίστρια Ειρήνη Κονιτοπούλου-Λεγάκη Είδα τους «Προστάτες», σε σκηνοθεσία Γιώργου Κιουρτσίδη (Αποστολή στη Θεσσαλονίκη) Ανακοινώθηκε το Πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου Είδα το «Hyperspace ή αλλιώς…» , σε σκηνοθεσία Δανάης Λιοδάκη   «Καραϊσκάκενα, O Θρύλος» Της Σοφίας Καψούρου στον Πολυχώρο VAULT «Μπες στα παπούτσια μου - Ταυτίσου με τη διαφορετικότητα αυτοσχεδιάζοντας» στο Θέατρο Όροφως Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2022 – Το μήνυμα του Peter Sellars Ο Βασίλης Μαυρογεωργίου ανοίγει Mοτέλ στη Φρυνίχου Η πρώτη δήλωση του Νέου Καλλιτεχνικού Διευθυντή του ΚΘΒΕ Δράσεις του Εθνικού Θεάτρου για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου Ακρόαση ηθοποιών για την νέα παράσταση του Γιάννη Κακλέα Είδα το «Γράμμα στον πατέρα», σε σκηνοθεσία Στέλιου Βραχνή (Αποστολή στη Θεσσαλονίκη) Κερδίστε διπλές προσκλήσεις για την παράσταση «Η σιωπηλή Λίμνη»
 

Είδα τον «Άνθρωπο που γελά», σε σκηνοθεσία Θοδωρή Αμπαζή Κύριο

Από τον Αναστάση Πινακουλάκη

 

Είμαι ο άνθρωπος που γελά/Καρυάτιδα του κόσμου που κλαίει/Η κοινωνία είναι μια γκριμάτσα.

Ο αναπληρωτής Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, Θοδωρής Αμπαζής προτείνει φέτος μαζί με την Έλσα Ανδριανού τη μουσικοθεατρική διασκευή του μυθιστορήματος «Ο άνθρωπος που γελά» του Βίκτωρος Ουγκώ. Δημοσιευμένο το 1869, το μυθιστόρημα περιγράφει μια ολόκληρη εποχή, την Αγγλία του 18ου αιώνα. Πρόκειται ίσως για το πιο πολιτικό μυθιστόρημα του συγγραφέα, με οξείες και ρητές μομφές προς την αριστοκρατία και την πόλωση ανάμεσα σε αριστοκράτες και φτωχούς. Το έργο έχει ανέβει αρκετές φορές στην σκηνή, ενώ η τάση της τελευταίας δεκαετίας παγκοσμίως είναι ν’ ανεβαίνει μουσικοθεατρικά. Παράλληλα, το έργο έχει σημειώσει μια σημαντική πορεία στη μεγάλη οθόνη, μετρώντας ήδη 8 εκδοχές, από βωβό κινηματογράφο μέχρι και τηλεταινία σε 3 επεισόδια (1971). Η πιο πρόσφατη ταινία ήταν αυτή του 2012 σε σκηνοθεσία Jean-Pierre Ameris και με τον Gerald Depardieu στον ρόλο του Ursus.

Σε μία κοινωνία που βυθίζεται από τη μία στην θλίψη και την απαξιωτική φτώχεια κι από την άλλη η έπαρση του πλούτου κι η αλαζονεία, ο Γκουίνπλεν, «ο άνθρωπος που γελά», είναι αναγκασμένος να φορά ένα αποκρουστικό χαμόγελο. Η μοίρα όπως που σηκώνει και καταστρέφει ανθρώπους, τοποθετεί στον άνθρωπο που γελά και τις δύο ιδιότητες, φτωχός κι αριστοκράτης, μ’ έναν τρόπο που επιτρέπει να τον δούμε πέρα από την κοινωνική του ταυτότητα. Ο Ουγκώ, πιο καυστικός από ποτέ, βάζει το νυστέρι βαθιά στην πληγή κι ακτινογραφεί τόσο τα πολιτεύματα και τους θεσμούς όσο και τον άνθρωπο-άτομο σαν υπόσταση μέσα σε αυτά.

Το έργο μιλάει για τρομαχτικές ιστορικές αλήθειες με έναν σκωπτικό και συνάμα ρομαντικό τρόπο. Ο Γκουίνπλεν, απέκτησε το χαρακτηριστικό του χαμόγελο ως «comprachico», παιδιού με τεχνητό παραμορφωμένο πρόσωπο. Αυτή η πρακτική συνέβαινε για να εμπορεύονται τα παιδιά είτε ζητώντας ελεημοσύνη είτε πουλώντας τα σ’ ευγενείς. Είναι χαρακτηριστικό το μότο του Ursus που λέει «είναι καλύτερο να παραμορφώνεις παρά να σκοτώνεις». Αυτό το χαμόγελο είναι ένα εξωτερικό γνώρισμα που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την εσωτερική του κατάσταση. Ο Γκουίνπλεν είναι δυστυχισμένος αρχικά λόγω της ένδειάς του και στη συνέχεια λόγω της πνευματικής ένδειας, βλέποντας την ρηχότητα και την αλαζονεία των αριστοκρατών.

Το περιβάλλον του έργου είναι χωρισμένο στα δύο: από τη μία ο «Κάτω Κόσμος», δηλαδή ο κόσμος του φτωχού θιάσου κι από την άλλη ο πλουτοκράτορας αριστοκρατικός. Αν βάλουμε πιο κοντά τον μεγεθυντικό φακό, θα δούμε πως στον «Κάτω Κόσμο» συνυπάρχουν οι 3 οντότητες του κοινωνικού μοτίβου και μάλιστα συνυπάρχουν οριζόντια κι όχι κάθετα. Αναφέρομαι στην ανθρωπινότητα, στη ζωικότητα και την θεϊκή υπόσταση. Ο Ursus έχει όνομα που παραπέμπει σε αρκούδα, συνυπάρχει με ανθρώπους, συμβιώνει με τον Homo που είναι λύκος κι έχει υπό την προστασία του την Dea που θα πει Θεική. Τα τρία επίπεδα της οντότητας συνυπάρχουν λοιπόν στο ίδιο καταγώγι. Ακόμα κι οι αριστοκράτες συχνάζουν σε αυτά τα μέρη είτε από ενδιαφέρον είτε από περιέργεια για το αλλογενές. Δεν είναι τυχαία δε η ενδυματολογική επιλογή των ζωόμορφων μασκών για το Συμβούλιο των Πατρικίων και αριστοκρατών.

Η παράσταση

Ο Θοδωρής Αμπαζής, δύο χρόνια μετά τους Δαιμονισμένους επιστρέφει στην μουσικο-δραματοποίηση της λογοτεχνίας, δίνοντας ένας πρώτης τάξεως σκηνικό έργο. Ο ίδιος συνθέτει τη μουσική και σκηνοθετεί, ενώ το λιμπρέτο υπογράφει η Έλσα Ανδριανού. Η μετάφραση του έργου ανήκει στην Ντορέττα Πέππα, που έχει εκδοθεί μάλιστα από τη Σύγχρονη Εποχή. Η διασκευή του έργου εστιάζει στην κοινωνική πόλωση ανάμεσα στις τάξεις των αριστοκρατών και των φτωχών, καταλήγοντας φυσικά στο να καυτηριάσει την άρχουσα τάξη και τους εκπροσώπους τους. Το σκηνικό έργο των Αμπαζή-Ανδριανού ισορροπεί ανάμεσα στο τραγουδιστικό κομμάτι και την πρόζα, δίνοντας όπου χρειάζονται μερικά ατόφια σχόλια του Ουγκώ σε ηχογραφημένη αφήγηση. Με αυτόν τον τρόπο το έργο είναι συμπαγές και όσο επεξηγηματικό χρειάζεται για τους περισσότερους θεατές που δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν το ιστορικό κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο του έργου.

Έχοντας παρακολουθήσει και τους Δαιμονισμένους δύο χρόνια πριν, είμαι σε θέση να παρατηρήσω πως το σκηνικό έργο «Ο άνθρωπος που γελά» είναι πιο εύληπτο και με πιο δυνατό λιμπρέτο. Επίσης, τολμώντας μια σύγκριση ανάμεσα στα δύο, στους Δαιμονισμένους οι πολύ εντυπωσιακές «οπερατικές» εικόνες, δημιουργούσαν ένα ερμηνευτικό χάος, ενώ εδώ είναι πιο καθαρά τα σημεία της παράστασης. Σε κάθε περίπτωση, αμφότερες οι παραστάσεις ήταν πολύ δυναμικές αισθητικές προτάσεις, που ανοίγουν και πάλι τον ενίοτε κορεσμένο διάλογο γύρω από την πρόσληψη των λογοτεχνικών έργων στην σκηνή.

Ο Αμπαζής σκηνοθετεί μια εντυπωσιακή παράσταση έχοντας στην ομάδα του μια πλειάδα άριστων καλλιτεχνών στο είδος τους. Στήνουν όλοι μαζί ένα σκηνικό τσίρκο, όπου η αριστοκρατία φοράει τα καλά της για να γελοιοποιηθεί. Δεσπόζουν φυσικά τα σκηνικά του Κωνσταντίνου Ζαμάνη, οι ζωόμορφες μάσκες και τα καλαίσθητα κοστούμια της Νίκης Ψυχογιού σε συνδυασμό με την χορογραφία της Αγγελικής Στελλάτου. Η Νίκη Ψυχογιού έχει εξελιχθεί σε μια πρώτης τάξεως εικαστικό ενδυματολόγο, με πολύ ισχυρή αισθητική ταυτότητα. Ο σκηνοθέτης παίζει με γερά χαρτιά, και καταφέρνει να βάλει το ένα μέσα στο άλλο χωρίς να χάνει σε συνοχή ή καλαισθησία. Κεντρική γραμμή σε αυτό τον καμβά, είναι η απόδοση του Ωραίου και η παραμόρφωση αυτού κατά αντίστροφη αναλογία με την παραμόρφωση των comprachicos. Όταν λέμε «ωραίο» δεν εννοούμε μόνο την εξωτερική όψη, αλλά και ακόμα περισσότερο την πνευματική και ηθική υπόσταση. Να θυμίσουμε βέβαια πως εκείνη την πολιτισμική περίοδο υπήρχε μια σύγχυση ανάμεσα στα δύο, δηλαδή πως ο καλός στην όψη έχει και καλή ψυχή, μοτίβο που άρεσε στη λογοτεχνία να το αμφισβητεί και να το σαρκάζει.

Η παράσταση βέβαια απογειώνεται με τον πρώτης τάξεως θίασό της, με πρωταγωνιστές τον Αιμιλιανό Σταματάκη, τον Σπύρο Τσεκούρα και την Εβελίνα Παπούλια. Ο Αι. Σταματάκης στα 28 του μετρά ήδη μια σειρά από πρωταγωνιστικούς ρόλους στο μουσικό θέατρο. Ως Γκουίνπλεν έχει μια σαρωτική ερμηνεία, που εντυπωσιάζει τόσο για το μουσικό του εύρος όσο και για το ερμηνευτικό βάθος που δίνει στον ρόλο του. Ως κατασκευή ρόλου, ο Γκουίπλεν βρίσκεται όπως κι ο Ερνάνης από το ομώνυμο δράμα του Ουγκώ ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι, και καταφέρνει να κυριαρχήσει το καλό δείχνοντας στους γύρω τους το πνευματικό και ηθικό σκοτάδι που καλύπτει την κοινωνία. Αυτό το φως το βλέπει μέσα από τη σύνδεση με την Dea (Μαρία Δελετζέ), η οποία αν και τυφλή έχει μια πιο διαυγή θέαση των πραγμάτων.

Ο Σπύρος Τσεκούρας ερμηνεύει τον βασιλιά του Κάτω Κόσμου, τον Ούρσους που θα πει αρκούδα (στα γαλλικά Ours). Η παρουσία του στην σκηνή, θυμίζει αυτή ενός κομπέρ που συντονίζει την δράση-αφήγηση.

Η Εβελίνα Παπούλια υποδύεται την Ζοζιάνα, την νόθη που έγινε δούκισσα. Πλάι της, ο Δαυίδ Μαλτέζε ως Λόρδος Ντέιβιντ. Οι δύο ηθοποιοί δίνουν μια μπουρλέσκ εκδοχή της αριστοκρατίας, ερμηνεύοντας τους ρόλους τους με μια σοβαροφανή γελοιότητα. Είναι εντυπωσιακό το πώς ο θίασος πετυχαίνει να παίξει αντιστικτικά, δίνοντας τον καμβά μιας ολόκληρης κοινωνίας.

Η παράσταση «Ο άνθρωπος που γελά» του Θοδωρή Αμπαζή είναι μια πολύ ισχυρή πρόταση αισθητικής και μια πετυχημένη κοινωνική σάτιρα. Ο Αμπαζής έχει αποδείξει περίτρανα πως μπορεί να κάνει παραστάσεις συνόλου που διακρίνονται για τη συνοχή και το αισθητικό τους προφίλ. Νομίζω πως μιλάμε για την παράσταση της χρονιάς.

Η παράσταση συνεχίζεται μετά το Πάσχα!

 

Διαβάστε επίσης:

Ο Θοδωρής Αμπαζής Είναι Ένας Άνθρωπος Που Γελά, Κυρίως, Με Τον Εαυτό Του (Συνέντευξη) 

popolaros banner

popolaros banner

lisasmeni mpalarina

Video

 

sample banner

 

τέχνες PLUS

 

Ποιοι Είμαστε

Το Texnes-plus προέκυψε από τη μεγάλη μας αγάπη, που αγγίζει τα όρια της μανίας, για το θέατρο. Είναι ένας ιστότοπος στον οποίο θα γίνει προσπάθεια να ιδωθούν όλες οι texnes μέσα από την οπτική του θεάτρου. Στόχος η πολύπλευρη και σφαιρική ενημέρωση του κοινού για όλα τα θεατρικά δρώμενα στην Αθήνα και όχι μόνο… Διαβάστε Περισσότερα...

Newsletter

Για να μένετε ενημερωμένοι με τα τελευταία νέα του texnes-plus.gr

Επικοινωνία