Από τον Αναστάση Πινακουλάκη
«Περιμένοντας το Τίποτα ή το Περιμένοντας»; Διερωτηθήκαμε παρακολουθώντας την παράσταση «Περιμένοντας τον Γκοντό» στο Θέατρο Άττις.
Ο Σάββας Στρούμπος επιστρέφει για δεύτερη σεζόν με το μπεκετικό αριστούργημα για να διερευνήσει με την ομάδα του το ζήτημα της επικοινωνίας και της συνύπαρξης με τον Άλλον. Γραμμένο το 1949, το «En attendant Godot» έκανε πρεμιέρα στις 5 Ιανουαρίου το 1955 στο Theatre de Babylone στο Παρίσι. Έκτοτε, το έργο έχει μεταφραστεί και παιχτεί σε δεκάδες γλώσσες, ενώ είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στη χώρα μας.
«Μια τραγικωμωδία σε δύο πράξεις», όπως επισημαίνει ο ίδιος ο συγγραφέας,στην πρώτη σελίδα του έργου του και αντί να κατευθύνει τα πολλά ερωτήματα του έργου, τα διευρύνει. Είναι σίγουρα τραγική η διαπίστωση πως «Δεν έχουμε να κάνουμε τίποτα, ούτε εδώ, ούτε πουθενά», ή το «Περιμένοντας το τίποτα», αλλά κι η ίδια η ζωή δεν είναι μια τραγωδία; Από την άλλη, κάθε ματαιότητα που ξεδιπλώνεται στο έργο, καταλήγει να αυτοσαρκάζεται.
Ο Σάββας Στρούμπος, καταφέρνει να δείξει και τις δύο αυτές ποιότητες του έργου, την κωμική και την τραγική σε μια καλοκουρδισμένη υποκριτική γραμμή. Είναι χαρακτηριστικό της παράστασης, το σχεδόν ασθματικό νευρικό γέλιο των ηθοποιών, που στήνει μια ηχητική παρτιτούρα δηλωτική της υπαρξιακής αγωνίας των χαρακτήρων. Ο Βλαντιμίρ κι ο Εστραγκόν, είναι καταδικασμένοι να περιμένουν, χωρίς να πράττουν τίποτα κι αυτή τους η απραξία τους αδρανοποιεί σε μία απραξία σε φαύλο κύκλο.
Ταυτόχρονα, οι εικόνες που στήνει ο σκηνοθέτης της παράστασης, με τα σώματα να στήνουν έναν σταυρό, με τις δύο γυναίκες ηθοποιούς να θυμίζουν –στην πρώτη σκηνή του έργου- πτώματα σε μνήμα, ανακαλούν εικόνες θυμάτων πολέμου. Καθόλη τη διάρκεια της παράστασης, δίνεται η αίσθηση της αγωνιώδους προσπάθειας για κάτι που θα έρθει άνωθεν για να σώσει την ύπαρξη τους από το τίποτα που τους βυθίζει. Μου αποκαλύφθηκε μέσω της παράστασης, πως η σημασία του έργου δεν διαβάζεται ούτε στα λόγια του έργου, ούτε στις παύσεις του, αλλά στην αδυναμία επικοινωνίας του ατόμου με το είναι του και της έκφρασης αυτού στο πλαίσιο μιας συλλογικότητας. Τι μας μένει λοιπόν να κάνουμε;
Μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο, το αμειγώς υπαρξιακό και ολίγον μεταφυσικό, η υποκριτική διδασκαλία, αναδεικνύει το στοιχείο της αδυναμίας επικοινωνίας με τον Άλλο, καθώς το πεδίο επιμηκύνεται με την παρουσία των Πόντσο και Λάκι. Οι τέσσερις χαρακτήρες παραμένουν μονάδες, καθώς δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν και να καταλήξουν από κοινού σ’ έναν ουσιαστικό κοινό τόπο.
Οι ηθοποιοί της παράστασης, ανοιχτοί στο θέατρο που υπηρετεί ο Στρούμπος, δίνουν πολλά με την χαρισματική τους παρουσία. Εξαιρετικοί και πολυμήχανοι, ο Κωνσταντίνος Γώγουλος κι ο Χρήστος Κοντογεώργης, ερμηνεύουν τους δύο κεντρικούς χαρακτήρες του έργου. Φαίνονται ανασφαλείς τόσο με τις βεβαιότητες όσο και με τις αβεβαιότητες της ζωής τους και της αναμονής του Γκοντό, αλλά είναι αποφασισμένοι να συνεχίζουν να περιμένουν. Ο κόπος που επιδίδουν στην εκφορά του λόγου και η ορατή προσπάθεια για επικοινωνία παρά τα όποια εμπόδια, δίνουν ένα πολύ τίμιο αποτέλεσμα. Στο πρόσωπο του Γώγουλου, ζωγραφίζεται η υπαρξιακή αγωνία και το σχεδόν μεταφυσικό παιχνίδι αναζήτησης του είναι και του τέλους του είναι. Η Έλλη Ιγκλίζ -σταθερή συνεργάτης του Στρούμπου – δίνει πολύ ενδιαφέρουσες εικόνες από την πρώτη στιγμή της παράστασης. Το σώμα της, θυμίζει ένα πτώμα στο μνήμα αρχικά, ενώ στη συνέχεια σηκώνεται από την τέφρα για να υποδυθεί τον Λάκι. Η διαλεκτική που ανοίγει με την αλλολαλιά ως απότοκο της ανταλλαγής πληθυσμών, είναι ανάλογη της εποχής μας. Απολαυστικότητη κι η Έβελυν Ασσουάντ ως Πόντσο.
Έχοντας παρακολουθήσει αρκετές παραστάσεις έργων του Μπέκετ, πάντα δυσκολευόμουν να επικοινωνήσω με τον υπαινικτικό λόγο του, και ν’ ακούσω πίσω από αυτόν. Δεν περίμενα λοιπόν πως μια παράσταση που ισοσκελίζει το σωματικό θέατρο με το λόγο, θα μου άνοιγε ένα παραθυράκι κατανόησης και θ’ ανακύκλωνε το ενδιαφέρον πρόσληψης του σύγχρονου κλασικού έργου. Η παράσταση που προτείνει ο Σάββας Στρούμπος στο θρυλικό Άττις είναι άξια συζήτησης και περαιτέρω διερεύνησης.
