Από τη Γιώτα Δημητριάδη 

Το «Πάρτι Γενεθλίων»(The Birthday Party) ήταν το πρώτο μεγάλου μήκους θεατρικό έργο του Χάρολντ Πίντερ (το τρίτο στη σειρά μετά το  «The Room»  και το «Τhe Dumb Waiter»). Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά το 1958 στο Arts Theatre στο Cambridge. Κοινό και κριτικοί δεν το δέχθηκαν με ενθουσιασμό, αντίθετα  το αποδοκίμασαν.   

Σήμερα, εξήντα τέσσερα χρόνια μετά, θεωρείται ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα της πρωτοπορίας, ένα κλασικό αριστούργημα που δεν έχει σταματήσει να παίζεται σ’ όλα τα θέατρα του κόσμου.   

 Στη χώρα μας, ανέβηκε για πρώτη φορά σε σκηνοθεσία  Κάρολου Κουν τη σεζόν 1969-1970.Από τότε έχει παρουσιαστεί αρκετές φορές. Ενδεικτικά αναφέρω την εξαιρετική παράσταση του Αντώνη Αντύπα στο Απλό Θέατρο (2005), με την ίδια μετάφραση του 1970 που υπέγραψε ο Παύλος Μάτεσις.   

Στην παράσταση του Γιώργου Παλούμπη στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, παρακολουθούμε μια νέα μετάφραση του Αντώνη Γαλέου. Μια αξιόλογη προσπάθεια που κατάφερε να αναδείξει ένα αξιοθαύμαστο στοιχείο του συγγραφέα: το γεγονός ότι οι απλοί έως και  απλοϊκοί  διάλογοι συνθέτουν κλιμακωτά μια ιδιότυπη και πολυεπίπεδη δραματουργική δομή που κατάφερε να γίνει εμφανής και να τραβήξει το ενδιαφέρον του θεατή.   

Το έργο είναι αινιγματικό και ανοιχτό σε πολλές αναγνώσεις, γι’ αυτό και, κατά τη γνώμη μου, τόσο γοητευτικό.   

Σε γράμμα του προς τον σκηνοθέτη του έργου, Πήτερ Γουντ, στις 30 Μαρτίου 1958,ο Πίντερ αρνήθηκε να προσθέσει  έστω και μια γραμμή για να εξηγήσει ή να δικαιολογήσει γιατί ο Στάνλεϊ έχει φτάσει σ’ αυτή την κατάσταση. Ο Πίντερ γράφει: «Ο Στάνλεϊ δεν μπορεί να συλλάβει τη μοναδική του δικαιολογία - πως είναι αυτό που είναι, επομένως ποτέ δεν θα μπορούσε και να την αρθρώσει» *  

Το έργο είναι και έντονα αυτοβιογραφικό, αφού ο Πίντερ ταυτίζεται με τον πρωταγωνιστή του αλλά και με την αντίσταση του Πιτ στις  «θρησκευτικές δυνάμεις» του Ιουδαϊσμού και του Καθολικισμού, που αντιπροσωπεύονται από τον Γκόλντμπεργκ και τον Μακ Καν. Για την ιστορία να πούμε ότι, ο ίδιος ο συγγραφέας, είχε απορρίψει την ιουδαϊκή πίστη στα δεκατρία του χρόνια.  

Το πιο ενδιαφέρον, βέβαια, είναι ότι και οι δύο βασανιστές είναι κατά βάθος θύματα των δύο θρησκειών τους. Γι’ αυτό και το έργο θεωρείται ότι έχει μια πολιτική και φιλοσοφική πολυπλοκότητα.  

Μεγάλη επιτυχία της σκηνοθεσίας  είναι ότι κατάφερε να ταιριάξει καλούς ηθοποιούς, διαφορετικών όμως σχολών, και να δημιουργήσει μια παράσταση με εντυπωσιακή σκηνική επικοινωνία και ροή.  

 Οι έξι ηθοποιοί χαρίζουν στο κοινό μοναδικές στιγμές. Όλοι οι χαρακτήρες που, από γραφής έχουν μία ιδιαίτερη και ιδιόρρυθμη προσωπικότητα, με πολλά ψυχολογικά προβλήματα να κρύβονται κάτω από την επιφάνεια, αναδεικνύονται μοναδικά στην παράσταση του Γιώργου Παλούμπη.   

Ο Πυγμαλίων  Δαδακαρίδης είναι μοναδικός ως φιγούρα, ζωντανή έκφραση του καταθλιπτικού και φοβισμένου κόσμου που αντιπροσωπεύει. Πέτυχε με εντυπωσιακή άνεση να συνθέσει με μια αξιοζήλευτη ενότητα όλα τα χαρακτηριστικά του Στάνλεϊ. Σπαρακτικός στη σκηνή με το ταμπούρλο.   

 Ο Γιάννος Περλέγκας είναι ένας σπουδαίος ηθοποιός, από τους ελάχιστους που μπορεί να μιλάει ακατάπαυστα στη σκηνή και να τον ακούς.  Γεγονός που έχει αποδείξει περίτρανα και στην παράσταση «Αδαή και Παράφρων» του Τόμας Μπέρνχαρντ. Οι φλυαρίες του Μακ Καν, λοιπόν, ακούγονται με ενδιαφέρον και ο ίδιος μοιάζει να πατά με σιγουριά στο πιντερικό σύμπαν.   

 Μοναδική η χημεία του με τον Γιάννη Στεφόπουλο, το σκηνικό του alter ego, που είναι ένας απολαυστικός  Γκόλντμπεργκ, με μια υποβόσκουσα ένταση, που σκάει μοναδικά σε κάποιες σκηνές. Ο παραλογισμός, η σιδερένια λογική, ο σαρκασμός ακόμα και μια μικρή ευαισθησία του χαρακτήρα είναι αυτά που συνθέτουν την εντυπωσιακή παρτιτούρα του ρόλου του.   

 Η μεγαλύτερη έκπληξη της παράστασης είναι η συγκλονιστική Μεγκ της Αθηνάς Τσιλύρα. Ίσως η καλύτερη ερμηνεία της καριέρας της, μ’ ένα πληθωρικό μπρίο, μια υποβόσκουσα συστολή, καταφέρνει να γίνει η προσωποποίηση της τρυφερότητας σε κάτι τόσο βαθύ και αληθινό.   

 Καλοί στους μικρότερους ρόλους, η ανερχόμενη Άλκηστις Ζιρώ και ο έμπειρος Φώτης Θωμαΐδης - εξαιρετικός στο φινάλε.   

 Τα σκηνικά της παράστασης, όπως και η αφίσα της, είναι αντιγραφή εκείνης που σκηνοθέτησε το 2018 στο Λονδίνο ο Ίαν Ρίκσον! Ακόμη και τα χρώματα της ταπετσαρίας και οι λεπτομέρειες από το σκηνικό. Δεν ξέρω αν αυτό βαραίνει μόνο την Νατάσσα Παπαστεργίου, σκηνογράφο και ενδυματολόγο της παράστασης. Είναι πάντως κρίμα να μην υπάρχει έμπνευση και αν δεν υπάρχει, είναι απαράδεκτο να μην αναφέρεται ή ίσως και χαζό εν έτει 2021!  

 Ατμοσφαιρικοί οι φωτισμοί του Βασίλη Κλωτσοτήρα και άκρως ταιριαστοί με την ατμόσφαιρα η μουσική του Παύλου Κατσιβέλη.   

Από την Τόνια Τσαμούρη

Όταν ανέβηκε για πρώτη φορά το Πάρτυ Γενεθλίων, το 1958, βρέθηκε αντιμέτωπο με αρνητικά σχόλια. Η πρώτη δουλειά του νέου τότε θεατρικού συγγραφέα, Χάρολντ Πίντερ, αντιμετωπίστηκε, τουλάχιστον, επιφυλακτικά από το σύνολο των κριτικών της εποχής, με αποτέλεσμα, δύο εβδομάδες μετά την πρεμιέρα του έργου (28 Απριλίου), η παράσταση να κατέβει. Έμελλε να τυπωθεί ετεροχρονισμένα η μοναδική θεατρική κριτική του Χάρολντ Χόμπσον, προκειμένου το έργο να βρει και πάλι το δρόμο του προς τη θεατρική σκηνή. Ο Χόμπσον διέκρινε την γνήσια θεατρική φλέβα του μετέπειτα βραβευμένου με Νόμπελ Λογοτεχνίας, Πίντερ, ενώ κατανόησε επίσης την έντονη ειρωνία και το καυστικό χιούμορ του Άγγλου συγγραφέα.

Το Πάρτυ Γενεθλίων μαζί με τα πρώτα θεατρικά κείμενα του Πίντερ αποκαλούνται «Κωμωδίες της Απειλής» και όχι αδικαιολόγητα. Φέρουν έντονα το στοιχείο της σάτιρας και της ειρωνίας για θέματα κοινωνικά και πολιτικά, αφού όπως παραδέχθηκε και ο ίδιος ο συγγραφέας αργότερα, η γραφή του υπήρξε έντονα πολιτικοποιημένη ήδη από τα πρώτα του γραπτά. Γραμμένο λίγα μόλις χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που τόσο στιγμάτισε τον συγγραφέα, το Πάρτυ Γενεθλίων αναδίδει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα απειλής και επικινδυνότητας. Ωστόσο, το παιχνίδι της θυματοποίησης και της επιβολής, θέμα εξαιρετικά ελκυστικό στον Πίντερ, κυριαρχεί και λαμβάνει χώρα πολυεπίπεδα στο έργο. Όποιος όμως αναζητάει λύσεις και απαντήσεις σε ένα πιντερικό κείμενο, δυστυχώς μένει ανικανοποίητος… Τα πράγματα υπονοούνται, αλλά δε λέγονται, συμβαίνουν, αλλά δε φαίνονται. Παράλληλα, η κωμωδία αναδύεται από τα έγκατα αυτού του επικίνδυνου πυρήνα.

Ο Πίντερ έγραψε τις «Κωμωδίες της Απειλής» ενώ διένυε ακόμα την δεκαετία των ’30. Περνώντας στην επόμενη δεκαετία της ζωής του, και ενώ είχε κάνει οικογένεια, μετατοπίζει το ενδιαφέρον του και γίνεται πιο εσωστρεφής και λυρικός. Η δεύτερη αυτή συγγραφική του περίοδος περιλαμβάνει κείμενα που είναι γνωστά ως «Έργα Μνήμης». Εκκινώντας από το Τοπίο το 1967 φτάνει μέχρι και τους Παλιούς Καιρούς (1971). Το τελευταίο κείμενο αυτής της εποχής έρχεται κάποια χρόνια αργότερα και είναι η Προδοσία (1978).

Έργο αυτοβιογραφικό του Πίντερ, βασισμένο στην εξωσυζυγική του σχέση με γνωστή δημοσιογράφο του BBC, η Προδοσία φέρει έντονα το στοιχείο της μνήμης, της λήθης και του χρόνου, όπως και τα υπόλοιπα «Έργα Μνήμης». Πρόκειται παράλληλα για ένα αριστουργηματικά δομημένο κείμενο, αντιμετωπίζοντας τον χρόνο με ιδιαιτερότητα και όχι γραμμικά. Μολονότι πρόκειται για ένα έργο που παίζεται συχνά στη χώρα μας, ωστόσο σπάνια επιτυγχάνεται να αποδοθεί αυτή η αίσθηση ματαιότητας και ακύρωσης που επιδιώκει ο συγγραφέας, καθώς συχνά χάνεται στη μετάφραση η έντονα ειρωνική ματιά του Πίντερ…

Ενδιάμεσα, στις δύο αυτές συγγραφικές περιόδους, ο Πίντερ γράφει κείμενα τα οποία απηχούν ακόμα τις «Κωμωδίες απειλής» ενώ προλειάνουν το έδαφος για τα «έργα μνήμης». Από τα πιο γνωστά του έργα είναι η Συλλογή (1961) και ο Εραστής (1963). Η Συλλογή παρουσιάστηκε αρχικά από το ραδιόφωνο (ARTV) μεγαλώνοντας τη σύγχυση και το κομφούζιο που επικρατεί ανάμεσα στα δύο αυτά ζευγάρια.

Με την νέα θεατρική σεζόν να έχει, επιτέλους, φτάσει, ο Πίντερ κάνει και πάλι την εμφάνισή του. Το ελληνικό κοινό δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στα κείμενά του. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, καθώς και ο ίδιος είχε δεσμούς με τη χώρα μας. Το φετινό στοίχημα στις δύο παραστάσεις που πρόκειται να ανέβουν μέσα στον Οκτώβριο είναι αν θα καταφέρουν να μεταφέρουν το πιντερικό σύμπαν στο κοινό τους, διεγείροντας έτσι τόσο πνευματικά, όσο και συναισθηματικά τους θεατές.

Πάρτυ Γενεθλίων, σκηνοθεσία Γιώργος Παλούμπης, Ίδρυμα Μ. Κακογιάννης. Παίζουν οι: Πυγμαλίων Δαδακαρίδης, Άλκηστις Ζιρώ, Φώτης Θωμαΐδης, Γιάννος Περλέγκας, Γιάννης Στεφόπουλος, Αθηνά Τσιλύρα

Προδοσία, σκηνοθεσία Αιμίλιος Χειλάκης, Θέατρο «Βρετάνια». Παίζουν οι: Αιμίλιος Χειλάκης, Αθηνά Μαξίμου, Λάζαρος Γεωργακόπουλος

Κολλεξιόν, σκηνοθεσία Τάσος Πυργιέρης, Faust. Παίζουν οι: Αλέξανδρος Βάρθης, Παναγιώτα Βιτετζάκη, Θάνος Λέκκας, Χρήστος Σταθούσης.

«ΕΝΑΣ ΑΝΕΠΑΙΣΘΗΤΟΣ ΠΟΝΟΣ»
του Χάρολντ Πίντερ
Από 18 Μαρτίου, Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00
για λίγες παραστάσεις

Διαβάστε εδώ τη συνέντευξη των ηθοποιών στον Σπύρο Σιακαντάρη. 

«Η γυναίκα... Η γυναίκα πετυχαίνει συχνά, να ξέρεις, εκεί που ο άντρας σταθερά αποτυγχάνει»

Ένα ζευγάρι Άγγλων, μετά την πρώτη νιότη, ο Έντουαρντ και η Φλώρα, απολαμβάνουν το τσάι τους στη βεράντα. Είναι καλοκαίρι, η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου, ο καιρός είναι υπέροχος και ο κήπος ανθισμένος. Τα πράγματα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, όπως φαίνονται, αν και δεν χρειάζεται να είναι έτσι. Μια συνάντηση φέρνει τα πάνω κάτω στο κατά τα άλλα φιλήσυχο ζευγάρι, ή καλύτερα, τα μέσα έξω.

To έργο «Ένας ανεπαίσθητος πόνος» (πρωτότυπος τίτλος: A slight ache) γράφτηκε το 1958 από τον Χάρολντ Πίντερ και αρχικά προοριζόταν για το ραδιόφωνο. Στη συνέχεια όμως ανέβηκε επιτυχημένα και στη σκηνή ενώ ακόμα ζούσε ο συγγραφέας. Ο ραδιοφωνικός «χαρακτήρας» του έργου συνεχίζει παρ’ όλα αυτά να υφίσταται.

Υπαινιγμοί, φλέγμα, χιούμορ, ανατροπές… ο Πίντερ για άλλη μια φορά εστιάζει, ή βάζει στο στόχαστρο, τη σχέση ενός παντρεμένου ζευγαριού. Μια συνάντηση γίνεται η αφορμή για να αποκαλυφθούν οι επιθυμίες και οι φόβοι που μέχρι εκείνη τη στιγμή βρίσκονται στα λόγια που δεν λέγονται. Μερικές φορές εξάλλου, η επιθυμία και ο φόβος είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.

Το έργο «Ένας ανεπαίσθητος πόνος» είναι απολαυστικό και ενοχλητικό ταυτόχρονα.
Είναι… Πίντερ!

Ταυτότητα παράστασης

Μετάφραση: Αλέξης Αλάτσης
Σκηνοθεσία: Χριστίνα Χριστοφή
Σκηνικά/Κοστούμια: Μυρτώ Κοσμοπούλου
Φωτισμοί: Γιάννης Ζέρβας
Μουσική: Stratum 3
Φωτογραφίες: Χρήστος Καλαϊτζής

Βοηθός σκηνοθέτη: Ευαγγελία Καπογιάννη
Επικοινώνια/Δημόσιες σχέσεις: Γιώτα Δημητριάδη

Παίζουν (με σειρά εμφάνισης): Δημοσθένης Φίλιππας, Μαρία Μπρανίδου, Κωσταντής Μιζάρας

Είσοδος: 12 ευρώ, 8 ευρώ μειωμένα (άνεργοι και φοιτητές), 5 ευρώ οι ατέλειες.

Διάρκεια: 80 λεπτά

Θέατρο ΜΠΙΠ
Αγίου Μελετίου 25 & Κυκλάδων, Κυψέλη
τηλέφωνο κρατήσεων: 2130344074
beepkipseli.webnode.gr
facebook ΜΠΙΠ

«Η γυναίκα... Η γυναίκα πετυχαίνει συχνά, να ξέρεις, εκεί που ο άντρας σταθερά αποτυγχάνει»

Ένα ζευγάρι Άγγλων, μετά την πρώτη νιότη, ο Έντουαρντ και η Φλώρα, απολαμβάνουν το τσάι τους στη βεράντα. Είναι καλοκαίρι, η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου, ο καιρός είναι υπέροχος και ο κήπος ανθισμένος. Τα πράγματα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, όπως φαίνονται, αν και δεν χρειάζεται να είναι έτσι. Μια συνάντηση φέρνει τα πάνω κάτω στο κατά τα άλλα φιλήσυχο ζευγάρι, ή καλύτερα, τα μέσα έξω.

To έργο «Ένας ανεπαίσθητος πόνος» (πρωτότυπος τίτλος: A slight ache) γράφτηκε το 1958 από τον Χάρολντ Πίντερ και αρχικά προοριζόταν για το ραδιόφωνο. Στη συνέχεια όμως ανέβηκε επιτυχημένα και στη σκηνή ενώ ακόμα ζούσε ο συγγραφέας. Ο ραδιοφωνικός «χαρακτήρας» του έργου συνεχίζει παρ’ όλα αυτά να υφίσταται.

Υπαινιγμοί, φλέγμα, χιούμορ, ανατροπές… ο Πίντερ για άλλη μια φορά εστιάζει, ή βάζει στο στόχαστρο, τη σχέση ενός παντρεμένου ζευγαριού. Μια συνάντηση γίνεται η αφορμή για να αποκαλυφθούν οι επιθυμίες και οι φόβοι που μέχρι εκείνη τη στιγμή βρίσκονται στα λόγια που δεν λέγονται. Μερικές φορές εξάλλου, η επιθυμία και ο φόβος είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.

Το έργο «Ένας ανεπαίσθητος πόνος» είναι απολαυστικό και ενοχλητικό ταυτόχρονα.
Είναι… Πίντερ!

Ταυτότητα παράστασης

Μετάφραση: Αλέξης Αλάτσης
Σκηνοθεσία: Χριστίνα Χριστοφή
Σκηνικά/Κοστούμια: Μυρτώ Κοσμοπούλου
Φωτισμοί: Γιάννης Ζέρβας
Μουσική: Stratum 3 
Φωτογραφίες: Χρήστος Καλαϊτζής

Βοηθός σκηνοθέτη: Ευαγγελία Καπογιάννη
Επικοινώνια/Δημόσιες σχέσεις: Γιώτα Δημητριάδη

Παίζουν (με σειρά εμφάνισης): Δημοσθένης Φίλιππας, Μαρία Μπρανίδου, Κωσταντής Μιζάρας

Είσοδος: 12 ευρώ, 8 ευρώ μειωμένα (άνεργοι και φοιτητές), 5 ευρώ οι ατέλειες.

Διάρκεια: 80 λεπτά

Θέατρο ΜΠΙΠ
Αγίου Μελετίου 25 & Κυκλάδων, Κυψέλη
τηλέφωνο κρατήσεων: 2130344074
beepkipseli.webnode.gr
facebook ΜΠΙΠ

«ΕΝΑΣ ΑΝΕΠΑΙΣΘΗΤΟΣ ΠΟΝΟΣ» 
του Χάρολντ Πίντερ
Από 18 Μαρτίου, Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00
για λίγες παραστάσεις