Από την Τόνια Τσαμούρη

«…δεν με ενδιαφέρει να βοηθήσω τους ανθρώπους να καταλάβουν [τα έργα μου]» Χάρολντ Πίντερ*

Σε μια σεζόν, που η αβεβαιότητα δείχνει να έχει τον πρώτο και τον βασικότερο λόγο, το θέατρο και οι άνθρωποί του, προσπαθούν να διατηρήσουν την ψυχραιμία και την δημιουργικότητά τους. Το ένα μετά το άλλο διάφορα θεατρικά σχήματα και θίασοι ανακοινώνουν τον προγραμματισμό τους για την επερχόμενη χρόνια, ευχόμενοι όλοι να γίνουν πραγματικότητα τα σχέδια και τα όνειρα του καθενός.

Σε αυτή την δύσκολη, ομολογουμένως, χρονιά, ο Χάρολντ Πίντερ δείχνει ότι θα έχει την τιμητική του. Γνώριμος στο θεατρικό κοινό συγγραφέας, τόσο μέσα από τα έργα του, που ανεβαίνουν αρκετά συχνά στην Ελλάδα, όσο και από τις επισκέψεις του στην χώρα μας. Ωστόσο, παραμένει, εν πολλοίς, παρεξηγημένος και αρκετά άγνωστος, κατ’ ουσίαν, στην πλειονότητα του κόσμου.

Εκπρόσωπος του «θεάτρου του παραλόγου» είναι η γνωστότερη περιγραφή που του αποδίδεται. Ο Πίντερ όμως κάθε άλλο παρά εκφραστής του συγκεκριμένου θεατρικού ρεύματος υπήρξε. Εραστής της ζωής, παρατηρητής των ανθρώπων, άνθρωπος του θεάτρου ο ίδιος, προσπάθησε (και τα κατάφερε, θεωρώ) να αποδώσει πλήρως την ανθρώπινη καθημερινότητα, τις μύχιες ανθρώπινες σκέψεις και τα πιο απόκρυφα συναισθήματα, την φθαρτότητα της ανθρώπινης φύσης και της γενετήσιας παρόρμησης του ανθρώπινου γένους σε συνδυασμό με πολιτικο-κοινωνικές προεκτάσεις των εκάστοτε κοινωνιών.

Στους εξαιρετικά δύσκολους καιρούς που βιώνει ο πλανήτης παγκοσμίως, η καθημερινότητά μας είναι πλέον αυτό που όλοι επιζητούμε και ελπίζουμε να αποκτήσουμε ξανά. Η ανάδειξη της καθημερινότητας και η επιμονή σε αυτήν από τον βραβευμένο με Νόμπελ Λογοτεχνίας συγγραφέα φέρνει απόηχους από μια άλλη εποχή. Ταυτόχρονα, η ανάδειξη θεμάτων που άπτονται της πολιτικής ατζέντας αναδεικνύουν τα έργα του Πίντερ ως πολιτικά (όπου πολιτικό είναι ο,τιδήποτε σχετίζεται με τον πολίτη=πόλις).

Υπό αυτό το πρίσμα, ο Πίντερ υπήρξε ένας συγγραφέας που αποτύπωσε την ανθρώπινη φύση όπως είναι. Αυτό υπογραμμίστηκε και από την, τόσο ιδιότυπη, χρήση της γλώσσας, η οποία όμως παρερμηνεύτηκε ως κάτι δυσνόητο. Οι περίφημες «σιωπές» και «παύσεις» στην γραφή του αντιμετωπίστηκαν με την ίδια αμηχανία, όπως αντιμετωπίζονται οι νότες σε μια δύσκολη παρτιτούρα. Στην πραγματικότητα όμως, η γλώσσα του Πίντερ αποτυπώνει απλώς την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων, οι οποίοι ποτέ δεν αποκαλύπτονται πλήρως στον συνομίλητή τους (όπως συμβαίνει δηλαδή και στην αληθινή ζωή).

Στον επικείμενο θεατρικό χειμώνα, τρία έργα έχουν προγραμματισθεί για να παρουσιαστούν σε αίθουσες της πρωτεύουσας. Πρόκειται για το «Τέφρα και Σκιά», το οποίο θα σκηνοθετήσει ο Γιώργος Σκευάς στο «Θέατρο της Οδού Κυκλάδων» με την Μαρία Σκουλά και τον Δημήτρη Ήμελλο, την «Προδοσία» σε σκηνοθεσία Αιμίλιου Χειλάκη, ο οποίος και πρωταγωνιστεί μαζί με τους Αθηνά Μαξίμου και Λάκη Λαζόπουλο στο «Θέατρο Βρετάνια» και τέλος, την «Κολεξιόν», την οποία θα ανεβάσει ο Τάσος Πυργιέρης σε νέα μετάφραση της Χριστίνας Μπάμπου-Παγκουρέλη.

Με την ευχή και την ελπίδα όλων μας να μπορέσουμε να τις απολαύσουμε!

*Gussow, Mel. Conversations with Pinter: 42.