Από τη Μαρία Κακαλή

Η Ρηνιώ Κυριαζή είναι μια πολύπλευρη καλλιτέχνιδα. Με σπουδές στον τομέα της Υποκριτικής, της Φωνητικής αλλά και της Παιδαγωγικής, καταφέρνει να διεισδύει στα μύχια της «ψυχής» κάθε κειμένου και να μεταλαμπαδεύει στους θεατές συναισθήματα και σκέψεις.

Αυτή την περίοδο, πρωταγωνιστεί στην παράσταση «Ανάμεσα στα ερείπια των Ελεύθερων Πολιορκημένων», η οποία φιλοξενείται στο θέατρο Φούρνος για πέντε μόνο Σαββατοκύριακα. Πρόκειται για τη θεατρική απόδοση του ποιήματος του Διονύσιου Σολωμού «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι». Η Ρηνιώ Κυριαζή, υποκινούμενη από την αγάπη της για το συγκεκριμένο έργο του ποιητή και ούσα συγκλονισμένη από τον κραδασμό που αυτό εκπέμπει, ανέλαβε τη δραματουργική επεξεργασία και τη σκηνοθετική επιμέλεια, ενώ παράλληλα πρωταγωνιστεί στην παράσταση.

Ποιο ήταν το εφαλτήριο για να ασχοληθείτε με τη δραματουργική προσέγγιση του έργου του Διονύσιου Σολωμού «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»;

Είναι ένα ποιητικό έργο που αγαπώ από τότε που άρχισα να διαβάζω φωναχτά κείμενα που μ’ ενδιέφεραν. Ήταν όταν συνειδητοποιούσα πως πέρα από το νόημα, ο ήχος μεταφέρει νόημα. Κι έτσι περνούσα ώρες μιλώντας τα μόνη μου. Αυτή η τρέλα με έχει στηρίξει σε πολλές δύσκολες στιγμές. Αργότερα δούλεψα αυτό το κείμενο με μαθητές μου και τελευταία θέλησα να το προτείνω στην ΕΡΤ για μια εκπομπή στο ραδιόφωνο. Έτσι, δημιουργώντας ένα έργο για ακρόαση, μπήκα στην ουσία των ήχων του, απαλλαγμένη από την αγωνία της αναπαράστασης. Τελικά η παράσταση επιμένει στο πρωταρχικό στοιχείο που με συγκλόνισε, στο έργο του Διονυσίου Σολωμού, στον κραδασμό του.

Ο λόγος του Διονύσιου Σολωμού βρίθει συμβολισμών, λυρισμών και νοημάτων. Με τη δραματουργία μπορούν όλα αυτά να μεταλαμπαδευτούν στον θεατή;

Ένιωσα δέος, απελπισία, τρόμο και ενθουσιασμό. Προσπάθησα να το αφουγκραστώ όσο πιο ειλικρινά μπορούσα. Με πολύτιμο σύμβουλο τον Στέφανο Ροζάνη αναρωτήθηκα πάνω στις πρωταρχικές σκέψεις που είχα: - ότι δεν θα έπρεπε να ενώσω τα κομμάτια του αποσπασματικού αυτού έργου αλλά να τα αφήσω να αιωρούνται - ότι πρόκειται για έναν ιστό αράχνης όπου όλα ξετυλίγονται κυκλικά κι όχι ευθύγραμμα – ότι οι στίχοι μοιάζουν με αυθύπαρκτα λουλούδια, σαν μικρά τραγούδια, μικρά αριστουργήματα. Από την άλλη έβλεπα σαν ξεκάθαρες ευθείες τους άξονες των αντιθέσεων: ο μικρός και ταυτόχρονα μεγάλος τόπος απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο, η ομορφιά της φύσης απέναντι στην πολιορκία και τον θάνατο, ο ηρωισμός απέναντι στην αδυναμία, το φως μέσα στο σκοτάδι, οι πολιορκημένοι εσωτερικά ελεύθεροι. Δούλεψα πολύ, μελέτησα πολύ και επέλεξα πολύ προσεκτικά τους συνεργάτες μου. Στη δραματουργία συμβάλλουν καθοριστικά η μουσική του Νίκου Βελιώτη που αναδημιουργεί ζωντανά η Αρετή Πολυμενίδη, η υποκριτική της Ειρήνης Κουμπαρούλη και του Μιχάλη Κουτσκουδή, η κίνηση στην οποία μας έχει οδηγήσει η Άλκηστις Πολυχρόνη και τα φωτιστικά τοπία της Στέβης Κουτσοθανάση.

Σε παλαιότερη συνέντευξή σας είχατε δηλώσει πως, «Το σώμα είναι ηχείο και ευτυχισμένος μπορεί να είναι κανείς μόνο όταν ηχεί, αντηχεί και συνηχεί, μόνο τότε μπορεί να αγαπήσει τον δικό του ήχο και να τον αποδεχτεί, τον ήχο του άλλου και να τον δεχτεί». Στη συγκεκριμένη παράσταση, ο θεατής και ο δραματουργός συνδέονται με αυτό τον τρόπο;

Ελπίζω πως ναι. Για μένα αυτός είναι ένας πρωταρχικός στόχος. Το θέατρο για μένα είναι πολύτιμο γιατί το σώμα του ηθοποιού μεταφέρει στον θεατή τον παλμό του. Αυτή η δόνηση μεταφέρεται όπως οι ομόκεντροι κύκλοι που δημιουργεί στο νερό ένα βότσαλο που βυθίζεται. Ηθοποιός και θεατής κινούνται μαζί, συν-κινούνται σε μια σκέψη, μια φράση, μια κίνηση, μια στιγμή.

Πιστεύετε πως οι σπουδές σας πάνω στις μεθόδους της φωνής και η σύνδεσή σας με τον τόπο καταγωγής σας, τα Γιάννενα και γενικότερα την Ήπειρο, που φημίζεται για τη μουσική του παράδοση, σας βοηθούν στη συγκεκριμένη παράσταση; Αποτελούν εφόδια για την αποτύπωση του σπαραγμού και της οδύνης που αποπνέει το έργο του Σολωμού;

Για μένα το έργο του Διονυσίου Σολωμού είναι η γλώσσα μας και έχω σπουδάσει τη φωνή για να μιλήσω τη γλώσσα αυτή. Η Ήπειρος είναι πάντα μέσα μου όπως και η Λέσβος και η μουσική τους, στον λόγο ή στο τραγούδι, αλλά και κάθε μέρος που ταξίδεψα.

Ο Σολωμός, αναλογιζόμενος τα δεινά των Ελλήνων κατά την πολιορκία και την Έξοδο του Μεσολογγίου, ανέδειξε με το έργο του την ανάγκη του ανθρώπου για αγάπη, αξιοπρέπεια και ελευθερία. Σε ποιο βαθμό πιστεύετε πως η ανάγκη αυτή είναι παρούσα στους ανθρώπους εν καιρώ ειρήνης;

Δεν θα μπορούσα να συγκρίνω τη δεδομένη ιστορική στιγμή με τίποτα προηγούμενο ή επόμενο. Η σκέψη της πράξης αυτών των ανθρώπων μου προκαλεί συγκίνηση, θαυμασμό κι ευγνωμοσύνη. Από κει και πέρα σε ανάλογα επίπεδα με την εποχή στην οποία ζούμε παλεύουμε όλοι καθημερινά για αγάπη, αξιοπρέπεια και ελευθερία, ποτέ δεν μας χαρίζονται, ποτέ δεν είναι δεδομένες.

Παρατηρούμε πως, ενώ κάθε χρόνο ανεβαίνουν πολλές παραστάσεις, δεν είναι συνήθης η θεατρική μεταφορά ενός ελληνικού κλασικού κειμένου ή ποιήματος. Πιστεύετε πως έχει παγιωθεί η πεποίθηση πως τα έργα των ξένων συγγραφέων είναι σπουδαιότερα;

Θα έλεγα ότι έχουν γίνει αρκετές σημαντικές παραστάσεις με έργα της ελληνικής λογοτεχνίας. Πιστεύω επίσης ότι πάντα οι καλλιτέχνες αλλά και οι θεατές αγαπούν ιδιαίτερα το αρχαίο δράμα. Σε σχέση με τη σύγχρονη δραματουργία νομίζω ότι θα μπορούσαμε να αναδείξουμε περισσότερο τους Έλληνες θεατρικούς συγγραφείς, υπάρχουν πολλοί εξαιρετικοί.

«Ανάμεσα στα ερείπια των Ελεύθερων Πολιορκημένων»

Θέατρο «Φούρνος», Μαυρομιχάλη 168, Αθήνα

Σάββατο & Κυριακή στις 21:00

Για 10 μοναδικές παραστάσεις 

Σκηνοθεσία - δραματουργική επεξεργασία: Ρηνιώ Κυριαζή

Επιστημονικός σύμβουλος: Στέφανος Ροζάνης

Μουσική: Νίκος Βελιώτης

Κίνηση: Άλκηστις Πολυχρόνη

Φωτισμοί: Στέβη Κουτσοθανάση

Ηθοποιοί: Ειρήνη Κουμπαρούλη, Μιχάλης Κουτσκουδής, Ρηνιώ Κυριαζή

Βοηθός σκηνοθέτη- sound space: Αρετή Πολυμενίδη

Φωτογραφίες αφίσας: Σοφία Χουλιαρά

Φωτογραφίες: Βλαδίμηρος Γιαννακάκος

Γραφίστας: Νίκος Κωτούλας

Εταιρεία παραγωγής: Άλκη Α.Μ.Κ.Ε.

Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι του Διονύσιου Σολωμού

Για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο σε Live streaming - απευθείας από το

Θέατρο Rex Σκηνή - «Ελένη Παπαδάκη»

Σάββατο 6 Μαρτίου, στις 20:30

Το Εθνικό Θέατρο παρουσιάζει για πρώτη φορά σε δραματοποιημένη μορφή ένα από τα κορυφαία έργα του εθνικού μας ποιητή Διονύσιου Σολωμού, Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Θάνος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος με την ιδιαίτερη εικαστική ματιά του δημιουργεί μια σκηνική ατμόσφαιρα τελετουργίας θανάτου και ανάστασης.

Ο ποιητής ξεκινώντας από τον ηρωικό αγώνα των Μεσολογγιτών κατά τη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου (1825-1826) έως και το κορύφωμα της ηρωικής εξόδου, αναφέρεται στον αγώνα του ανθρώπου για την εξωτερική και εσωτερική ελευθερία του. Το έργο, το περίφημο «ποίημα του χρέους», δεν ολοκληρώθηκε ποτέ και έφτασε σ' εμάς σε χειρόγραφα αποσπάσματα, που συνθέτουν τρία Σχεδιάσματα.

Ο σκηνοθέτης σημειώνει χαρακτηριστικά:

« “Φως που πατεί χαρούμενο τον Άδη και το Χάρο” 

Πατριωτικός ύμνος ή φιλοσοφική ποίηση; Νεκρώσιμη ακολουθία ή τραγούδι ανάστασης; Ημιτελές αριστούργημα ή σκόρπιοι ανολοκλήρωτοι στίχοι;

Οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» είναι το ποιητικό έργο που απασχόλησε τον εθνικό μας ποιητή Διονύσιο Σολωμό περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο (1834-1847), εμπνευσμένο από την πολιορκία του Μεσολογγίου και την ιστορική Έξοδο, τη νύχτα μεταξύ 10ης και 11ης Απριλίου 1826.

Ένα έργο για την ελευθερία, την αντίσταση και τον αγώνα του ανθρώπου να κρατήσει το πνεύμα του ελεύθερο ακόμα και στους πιο ζοφερούς καιρούς του ιστορικού του βίου. Ένα ανολοκλήρωτο ποίημα που έχει αποτελέσει μια από τις πιο εμβληματικές συνθέσεις της νεοελληνικής γραμματείας και ένα από τα σημαντικότερα ποιητικά «μνημεία» της ελληνικής επανάστασης του 1821.

 Μέσα στο εργαστήριο του, με ημιτελή –ίσως και ατελή– σχεδιάσματα, ο Ποιητής κάνει διαδοχικές απόπειρες για να μιλήσει για την αλύτρωτη ψυχή και το αλύτρωτο ελληνικό γένος.

Πώς γεννιούνται τα έθνη; Είναι μυθικές κοινότητες που κατοικούν σε κάποιο ένδοξο παρελθόν; Είναι φαντασιακές κοινότητες που κατοικούν στα έργα κάποιων ποιητών; Ή μήπως είναι ένας τρόπος να έρθουμε πιο κοντά με τους ανθρώπους γύρω μας; Ένας τρόπος να βρούμε και να επινοήσουμε στοιχεία που μπορούν να μας ενώσουν αντί να μας κρατούν απομονωμένους; Είμαστε σε επαφή με την ιστορία ή μήπως προσπαθούμε να δημιουργήσουμε έναν κοινό μύθο για να ανταπεξέλθουμε στη βία που είναι σύμφυτη με τη ζωή;

Πως κατασκευάζονται οι εθνικές ταυτότητες; Ποιά είναι τα υλικά τους; Οι επινοημένες παραδόσεις ενός ηρωικού παρελθόντος; Ο φόβος απέναντι σε μια επερχόμενη κατάσταση εκτάκτου ανάγκης; Η πίστη σε ουτοπικές κοινότητες που μπορούν να αλλάξουν τη ροή της ιστορίας; 

Στη σκηνή του θεάτρου, ο Ποιητής αναμετριέται με τα υλικά του: τη γλώσσα, τους ανθρώπους, τα σύμβολα και την ιστορία. 

Χτίζει και γκρεμίζει το έργο του επιχειρώντας διαδοχικές εκδοχές δημιουργίας πάνω στο θέμα της ηρωικής Εξόδου.

Θάνος Παπακωνσταντίνου

Ταυτότητα παράστασης
Σύλληψη - Σκηνοθεσία: Θάνος Παπακωνσταντίνου
Σκηνικός Χώρος - Κοστούμια: Νίκη Ψυχογιού
Πρωτότυπη Μουσική Σύνθεση – Μουσική Διδασκαλία: Δημήτρης Σκύλλας

Σχεδιασμός Κίνησης: Αμαλία Κοσμά
Σχεδιασμός Φωτισμών: Χριστίνα Θανάσουλα
Σχεδιασμός Ήχου - Βοηθός Σκηνοθέτη: Φάνης Σακελλαρίου

Βοηθός Σκηνογράφου: Σπύρος Λουκίδης

Δραματολόγος Παράστασης: Ειρήνη Μουντράκη

Διανομή

Ο Ποιητής: Αντώνης Μυριαγκός

Η Μούσα: Λένα Δροσάκη

Οι Πολιορκημένοι: (αλφαβητικά) Κωνσταντίνος Αρνόκουρος, Αυγουστίνος Κούμουλος, Λάμπρος Κωνσταντέας, Κλεοπάτρα Μάρκου, Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, Ελένη Μολέσκη, Μάριος Παναγιώτου, Άννα Πατητή, Νάνσυ Σιδέρη, Δανάη Τίκου

 Μουσικοί επί σκηνής: 

Τρομπέτα: Στέφανος Δαφνής, Τρομπόνι: Χρήστος Γιάκκας, Τύμπανα – Κρουστά: Θοδωρής Βαζάκας, Πιάνο – Keyboard: Κριστίν Σωφρονίου

Στη σελίδα προπώλησης εισιτηρίων θα είναι διαθέσιμο για ηλεκτρονική αγορά το πρόγραμμα της παράστασης σε ψηφιακή μορφή.

Στην παράσταση υπάρχει η δυνατότητα επιλογής ελληνικών ή γαλλικών υποτίτλων.

Η απευθείας μετάδοση θα είναι διαθέσιμη στη σελίδα livestream.n-t.gr μέσω κωδικού πρόσβασης με αγορά ηλεκτρονικού εισιτηρίου.

Τιμή εισιτηρίου: 8€

Ώρα έναρξης: 20:30