Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Από τη Γιώτα Δημητριάδη 

Μιλάει ήρεμα αλλά κι αποφασιστικά συνάμα. Το ραντεβού μας για τη συνέντευξη, έχει δοθεί σ’ ένα καφέ κοντά στο θέατρο, «θέλω να είμαι δίπλα στην πρόβα γι’αυτό σας έφερα εδώ» θα μου πει, στρίβοντας το τσιγάρο και ρουφώντας μια γουλιά καφέ, έχοντας, ήδη, παραγγείλει τον δεύτερο σε πλαστικό ποτήρι, για να τον πάρει μαζί στο Θέατρο Σημείο, όπου πραγματοποιούνται οι τελευταίες πρόβες για την παράσταση «Το Κτήνος στο Φεγγάρι» σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Παπαδάκη.

Ο Κώστας Αρζόγλου, δεν χρειάζεται συστάσεις και μόνο η αισθαντική φωνή του, σε πηγαίνει πίσω στο χρόνο κι ένα μαγικό κουτί με μοναδικές θεατρικές, αλλά και τηλεοπτικές εικόνες ξετυλίγεται μπροστά σου.

Ο σπουδαίος θεατράνθρωπος μ’ αφορμή τη νέα του παράσταση μου μίλησε για τις επαγγελματικές του εμπειρίες, τη σχέση του με τον Αλέκο Αλεξανδράκη, την Κατίνα Παξινού, τον Δημήτρη Ψαθά, αλλά και για την πολυτάραχη ζωή του, η οποία μοιάζει με μυθιστόρημα κι αναμένεται, όπως μου αποκάλυψε, να δούμε και στη σκηνή!

Ο Κώστας Αρζόγλου, όμως, πάνω απ’ όλα, είναι κι ένας τρυφερός πατέρας, που καμαρώνει την κόρη του και ταλαντούχα ηθοποιό Aurora Marion, ενώ αγωνιά και για την μικρότερη Μαρία, η οποία είναι πρωτοετής στη δραματική σχολή του Θεάτρου Τέχνης.

 ktinos feggari

Στο έργο «Το Κτήνος στο Φεγγάρι» του Kalinoski, παρακολουθούμε την ιστορία του Αράμ και της Σέτας, δύο νέων προσφύγων, οι οποίοι επιβίωσαν της γενοκτονίας στην Αρμενία το 1915 καταφεύγοντας στην Αμερική και παλεύοντας να ξεκινήσουν μία νέα ζωή. Πόσο πιστεύετε ότι έχουμε εξοικειωθεί με το φαινόμενο των προσφύγων;

Στο έργο οι πρόσφυγες είναι μόνο η αφορμή, το θέμα είναι τι δημιουργήθηκε μετά την καταστροφή. Νομίζω, όμως, ότι σ’ αυτό το ζήτημα υπάρχει μια δυσθυμία, την οποία πρέπει να παλέψουμε, γιατί αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να είναι καλοδεχούμενοι. Βεβαίως, κουβαλάνε μια κουλτούρα δική τους, πολλές αξίες, που δεν έχουμε εμείς ή δεν έχουμε μεγαλώσει μ’ αυτές. Παρατηρώ ότι και σ’ εμένα κάποιες συνήθειες, που φέρουν αυτοί οι άνθρωποι, μ’ ενοχλούν λιγάκι. Αυτό που μ’ ενοχλεί ακόμα περισσότερο, όμως, είναι όχι το πώς είναι οι άνθρωποι, αλλά πως είναι το δικό μας κράτος, το οποίο αδυνατεί να αφομοιώσει αυτές τις ξένες κουλτούρες.

Αυτό πιστεύετε ότι οφείλεται στις δομές του κράτους, στα οικονομικά προβλήματα της χώρας ή εμείς δεν έχουμε την ανάλογη παιδεία;

Σίγουρα, δεν έχουμε την παιδεία! Αναφερόμαστε συνέχεια στα υπέροχα αρχαία χρόνια, τα οποία ουσιαστικά μας ενδιαφέρουν μόνο όταν υπάρχει κέρδος. Αυτό δεν είναι μια δομή παιδείας, στην οποία πρέπει να ενταχθεί ο ξένος. Αυτό που είναι διάτρητο, λοιπόν, είναι το ελληνικό κράτος κι η δική μας νοοτροπία. Δεν ισχύει ότι οι ξένοι κουβαλάνε ασθένειες και παραβατικές συμπεριφορές, αυτό είναι μια αυθαίρετη προκατάληψη.

Ο τίτλος του έργου «Το κτήνος στο φεγγάρι» τι σηματοδοτεί;

Λέγεται μέσα στο έργο. Οι Τούρκοι, όταν έγινε μια έκλειψη σελήνης, βγήκαν στους δρόμους και πυροβολούσαν το κτήνος, που έκρυβε το φεγγάρι. Μετά από δύο ή τρία χρόνια ο Σουλτάνος εκμεταλλεύτηκε αυτό το έθιμο κι έτσι πυροβολούσαν «κατά σύμπτωση» τους Αρμένιους γείτονές τους. Από εκεί ξεκίνησε και τα ξεκλήρισμα των Αρμενίων. Δεν πυροβολούσαν, όμως, διακριτικά μόνο τους Αρμενίους, νομίζω ότι πυροβολούσαν και τη γιαγιά μου και τον παππού μου. Θέλω να πω, ότι αυτά τα γεγονότα είναι πάρα πολύ κοντά μας.

Τη σκηνοθεσία της παράστασης υπογράφει ένας νέος σκηνοθέτης – ηθοποιός, ο Βαγγέλης Παπαδάκης. Αναρωτιέμαι, πώς μετά από τόσα χρόνια διαδρομής είναι εύκολο να είστε ανοιχτός και να μην παγιώνετε πράγματα;

Εμένα δεν με ενδιαφέρει τόσο πολύ η ληξιαρχική ηλικία. Μ’ ενδιαφέρει να δω μέσα από τη ματιά κάποιου, πώς βλέπει ένα κείμενο. Γιατί τα έργα, το 80-90%, μετά από τόσα χρόνια στο θέατρο, τα γνωρίζω . Αυτό που δεν ξέρω, είναι η ματιά του σκηνοθέτη, ο τρόπος του.

Σ’ αυτή την περίπτωση τι σας άρεσε;

Καταρχάς, μου άρεσε το έργο.Το δεύτερο είναι ότι μου άρεσε πάρα πολύ ο ρόλος. Τρίτον, βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα τη μεταστροφή που γίνεται μέσα στο έργο από τον αφηγητή σε κάτι άλλο, το οποίο είναι μια, ας το πούμε, έκπληξη! Όλα αυτά, όχι μόνο τα δέχτηκε ο Βαγγέλης (Παπαδάκης), αλλά νομίζω, ότι τον ενέπνευσαν ακόμη περισσότερο! Όλα αυτά μου άρεσαν πάρα πολύ κι είπα να δοκιμάσω τον εαυτό μου και να δω αν θα μπορέσω να συμμετέχω σ’ όλη αυτή τη σκηνοθετική μαγεία.

Έχετε πει ότι περάσατε μια ζωή, ζητώντας τον τάδε ηθοποιό, τον τάδε χορογράφο κι ότι τώρα είστε σε μια φάση που έχετε ανάγκη να ζητιέστε και όχι να ζητάτε. Πόσο διαφορετική είναι η συνθήκη αυτή για εσάς;

Αλλάξαν τα μυαλά μου! Τόσα χρόνια προσπαθούσα και πρωτοστατούσα σε διάφορα πράγματα, που χρειάζονταν άλλους. Όπως η δραματική σχολή που ίδρυσα, το Aεικίνητο, το Underground, σ’όλα αυτά έβαλα και πολύ προσωπικό χρόνο. Επί τέσσερα χρόνια, ήμουν κάθε μέρα στο Underground από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ και αυτό γιατί οι νέοι άνθρωποι, θα χρειάζονταν διάφορα πράγματα, τα οποία δεν μπορεί να τα υπολογίσει κάποιος χωρίς εμπειρία. Νομίζουν, ότι τα ξέρουν, αλλά στην πραγματικότητα αυτό δεν συμβαίνει.

Είναι χαρακτηριστικό της νέας γενιάς αυτό;

Ναι, μα η άγνοια κινδύνου χαρακτηρίζεται από την πεποίθηση ότι τα ξέρει κανείς όλα!

Πάντως, εσείς από πολύ μικρός είχατε την ανάγκη να δημιουργείτε και να ανήκετε σ’ ομάδες. Μόλις στα 17 σας φτιάξατε σχολική ομάδα και, φυσικά, είναι γνωστή η δράση σας στο Ελεύθερο Θέατρο. Γιατί πιστεύετε ότι οι ομάδες δεν γράφουν, πλέον, εύκολα ιστορία;

Ο λόγος είναι πολύ απλός. Το ότι οι παρέες είναι περαστικές, αφενός κι αφετέρου υπάρχει ένα ολόκληρο περιβάλλον, το οποίο μας εξωθεί σε μια ζωή μονήρη, δηλαδή, ο καθένας να είναι μόνος του και ανεξάρτητος. Το Ελεύθερο Θέατρο, επειδή το έχω ζήσει,δεν ήταν αυτό. Ίσα- ίσα είχαμε απαρνηθεί το σπίτι μας, μέναμε μαζί, ερωτευόμασταν μαζί. Τώρα πολύ εύκολα λένε «είμαστε ομάδα», μα δεν είναι ομάδες αυτές, είναι περιστασιακές συμπτώσεις. Ομάδα ήταν το Ελεύθερο Θέατρο, στο οποίο οι ηθοποιοί ήθελαν στη σκηνή ο ένας να αρέσει στον άλλον. Τώρα, βλέπω ότι οποιοσδήποτε είναι στη σκηνή και παίζει, θέλει να αρέσει στο κοινό κι έτσι χάνεται το παιχνίδι. Από την άλλη πλευρά, πώς θα μπορούσε να υπάρξει ομάδα όταν οι καημένοι οι ηθοποιοί τρέχουν από τη μια δουλειά στην άλλη; Έπαιζα σε μια παράσταση και κάναμε τις πρόβες τέτοιες ώρες, ώστε να προλαβαίνει ο ένας ηθοποιός να κάνει πρόβες για άλλη παράσταση, να κάνει μια διαφήμιση κ.λ.π. Οι πρόβες είναι σκάνδαλο το πώς γίνονται, μπορεί και να μην γίνονται πια. Επίσης, πολύ σημαντικό είναι κι ο λόγος για τον οποίο κάνει κάποιος θέατρο, για να ανακαλύψει πλευρές του εαυτού του, τις οποίες δεν γνώριζε.

Λειτουργεί και ψυχαναλυτικά για εσάς το θέατρο;

Ας το πούμε κι έτσι. Δεν μου αρέσουν οι όροι, γιατί εγκλωβίζουν τα πράγματα. Πιστεύω ότι το θέατρο είναι πολύ πιο ευρύ από οποιαδήποτε ψυχανάλυση κι από οποιαδήποτε επιστήμη. Μπορεί να βλέπει πράγματα, τα οποία η επιστήμη δεν τα έχει ακόμη κατακτήσει. Για παράδειγμα, πριν από δεκαπέντε χρόνια ανακαλύφθηκε ότι η διαδρομή των ερεθισμάτων δεν πάει στον εγκέφαλο. Εμείς έχουμε μεγαλώσει όλοι, νομίζοντας ότι όλα καταγράφονται στον εγκέφαλο. Βεβαίως, καταγράφονται, αλλά αποθηκεύονται εκεί και ανακαλούνται. Αυτό δε σημαίνει, ότι όταν καίει το μάτι της κουζίνας, πάει πρώτα στον εγκέφαλο το σήμα. Αυτό, λοιπόν, πριν από σαράντα χρόνια, η σκηνοθεσία του θεάτρου το επεσήμανε, όταν ο Κουν μιλούσε για ένα σωματικό θέατρο. Εγώ θα πρότεινα στους επιστήμονες και τους ερευνητές να έχουν τα μάτια τους περισσότερο ανοιχτά στο θέατρο.

Πάντως μπορούμε να πούμε ότι έχουν κοινά η επιστήμη και το θέατρο. Για παράδειγμα τη μέθοδο και την παρατήρηση…

Ναι, αλλά στο θέατρο υπάρχει μια μεγάλη διαφορά. Η τέχνη αυτή ασχολείται σχεδόν με τα πάντα, έχει να κάνει με μια σοφία, που επεκτείνεται σε διάφορους τομείς. Η επιστήμη όλο και πιο πολύ εξειδικεύεται. Λες για παράδειγμα, στον οφθαλμίατρο, αλλά σ’ αυτόν που εξειδικεύεται στο πρόβλημα του αμφιβληστροειδούς.

Δεν είναι λογικό να συμβαίνει αυτό, όσο διευρύνεται το γνωστικό πεδίο;

Όχι! Διαφωνώ κάθετα! Ο άνθρωπος χρειάζεται τα πράγματα που του είναι απαραίτητα. Θέλω να πω, ότι αν υπήρχε ένα πρόβλημα στο μάτι, πριν τρεις αιώνες, θα είχε βρεθεί λύση να προοδεύσει αυτό ειδικά. Πλέον, βλέπουμε ότι εξειδικεύονται πράγματα, στα οποία δεν έχει εμφανιστεί η ανάγκη τους. Η ανάγκη προκύπτει.

Και στο θέατρο, όμως, δεν βλέπουμε «εξειδίκευση» σε κάποιες περιπτώσεις;

Βλέπουμε, ναι. Αν προσέξετε, όμως, αυτά που είναι πιο εξειδικευμένα είναι τα φθηνά θεάματα. Δεν υπάρχει περίπτωση να δεις «σοβαρό» θέατρο και δεν εννοώ δραματικό έργο. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη και να γελάσει και να συγκινηθεί και να προβληματιστεί, όμως, συχνά το κοινό παρασύρεται και ψάχνει ένα ωραίο ψέμα. Νομίζω, ότι και το θέατρο πηγαίνει σ’ αυτή την εξειδίκευση, για την οποία στηλίτευα πριν την επιστήμη. Ξεχνώντας, ότι το κοινό είναι αδηφάγο, είναι καρνιβαλιστικό στα φτηνιάρικα θεάματα. Αυτό τι σημαίνει ότι το τάδε θέαμα φέτος, «δεν λέει τίποτα» γιατί ήταν καλύτερο το περσινό και από το περσινό δεν θυμάται την παράσταση, παρά μόνο το αίσθημά του από αυτήν. Αυτό είναι ένας αδηφάγος λάκκος, στον οποίο θα πέσει κάθε φτηνιάρικο θέατρο.

Για να επανέλθουμε σ’ εσάς. Είχατε μια ονειρεμένη, θα έλεγα, αρχή στη σκηνή με τον Δημήτρη Ψαθά να γράφει διθυράμβους για εσάς και την Κατίνα Παξινού να σας δίνει συγχαρητήρια. Μετά από τόσα χρόνια πώς έχουν καταγραφεί μέσα σας αυτές οι αναμνήσεις;

Αν θέλω να είμαι εντελώς, μα εντελώς ειλικρινής, μου αρέσει πάρα πολύ που αυτοί οι άνθρωποι μίλησαν τόσο όμορφα για μένα. Όμως, η Παξινού με παρέσυρε από κάτι άλλο, γιατί είχα, ήδη, πάρει υποτροφία για να σπουδάσω ψυχολογία στο εξωτερικό. Αν έπαιρνα αυτό τον δρόμο, δεν ξέρω που θα κατέληγα. Εκείνη την ώρα, όμως, με έλκυε η υποκριτική κι αυτό το ψυχοψάξιμο το βρήκα στο θέατρο. Νομίζω ότι το θέατρο είναι πολύ πιο ευρυθές από οποιαδήποτε επιστήμη.

Έχετε μετανιώσει ποτέ που ακολουθήσατε αυτόν τον δρόμο;

Υπάρχουν στιγμές, στιγμούλες όμως, στις οποίες αισθάνομαι ότι έχω μετανιώσει. Δεν έχω μετανιώσει μόνιμα. Αλλά, όταν συμβαίνει καταριέμαι. Βέβαια, το να καταριέται κανείς την Παξινού ή τον Μπόκοβιτς ή τον Χορν δεν είναι σωστό. Επίσης, κάποιες στιγμές σκέφτομαι πόσο ευτυχής μπορεί να είναι κάποιος, μη γνωρίζοντας.

Άγνοια κινδύνου….

Ναι, ας πούμε ένα σκυλάκι είναι ευτυχισμένο, γιατί δεν ξέρει ότι είναι σκυλάκι.Μπορεί και εγώ αν είχα πάει στην Αμερική να ήμουν ένα ευτυχισμένο σκυλάκι.

Θυμάμαι, παλιότερα να σας ακούω να λέτε ότι δεν έχετε γνωρίσει ηθοποιό να χαίρεται τόσο με την επιτυχία συναδέλφου του, όπως ο Αλέκος Αλεξανδράκης. Γιατί δεν υπήρξαν κι άλλοι ηθοποιοί, οι οποίοι να σας έκαναν να αισθανθείτε έτσι;

Πιθανόν, να υπάρχουν κι άλλοι πολλοί ηθοποιοί. Ξέρετε, όμως, είναι τελείως διαφορετικό αυτό που έλεγα πριν για την ομάδα, ότι παίζαμε για να αρέσει, ο ένας στον άλλον και, τελείως, διαφορετική αυτή η γενναιοδωρία που είχε ο Αλεξανδράκης. Δεν την έχω ξανασυναντήσει σ’ άλλον ηθοποιό. Ίσως, και λίγο στη Λαμπέτη, αν και εγώ την πέτυχα σε μια χρονιά, που ήταν άρρωστη.

Νομίζω και στο σπίτι της μάθατε για το δυστύχημα της μητέρας σας;

Ναι, έμελλε σ’ εκείνη να μου το αναγγείλει. Ήταν να έρθει να με επισκεφθεί στην Αθήνα από τη Σέριφο, αλλά επειδή εκείνο το Σαββατοκύριακο θα πήγαινα στο σπίτι της Έλλης Λαμπέτη, της είπα να αλλάξει το εισιτήριο της και να έρθει άλλη στιγμή. Άλλαξε το εισιτήριο της, μπήκε στη θάλασσα και πνίγηκε.

Γενικότερα, η ζωή σας θα μπορούσε να γίνει μυθιστόρημα. Έχετε βιώσει πάρα πολλά γεγονότα κι όχι μόνο, όσον αφορά την καριέρα σας, αλλά και την προσωπική σας ζωή. Σκεφτήκατε ποτέ να γράψετε μια αυτοβιογραφία;

Έγραψαν ήδη. Στη θεατρολογία του πανεπιστημίου Ναυπλίου μια εργασία, 170 σελίδων, πάνω στη ζωή μου με θέμα «Από τον Σκαρίμπα στον Μπέκετ» και το έχω στα χέρια μου.Είναι βιβλίο ολόκληρο και, τώρα, γίνεται μια προσπάθεια και με τη δική μου παρότρυνση αυτό να γίνει παράσταση. Γιατί δεν θέλω 100 σελίδες να βρίσκονται σε μια βιβλιοθήκη κάπου, θα ήθελα να επικοινωνηθεί, να γίνει δημιουργία. Έχει γραφτεί και θεατρικό για τη ζωή μου, το «Θυμάσαι ρε» από έναν σπουδαίο Κρητικό συγγραφέα, τον Πολυχρόνη Κουτσάκη.

Έχετε στο μυαλό σας κάποιον ηθοποιό, ο οποίος θα μπορούσε να ερμηνεύσει εσάς σε μικρότερη ηλικία;

Έχω εντοπίσει κάποιο νεότερο παιδί, όμως θέλω επί σκηνής σε κάποια φάση να συναντιέμαι μαζί του.

Μετά από όλη αυτή τη διαδρομή, αν είχατε απέναντί σας τον εικοσάχρονο εαυτό σας, ποια συμβουλή θα του δίνατε;

Να μην δειλιάσει σε τίποτα.

Ο τολμών νικά;

Ναι, αλλά και να μην νικήσει ο τολμών κι αν χάσει όφελος είναι.

Αυτό που συνέβη με το κλείσιμο Underground. Σας άφησε πικρία;

Μου άφησε μια πικρία, αλλά είναι αυτό που λέμε «ο τολμών νικά». Τόλμησα, να διακόψω την οποιαδήποτε συνεργασία και συνέχεια, ενώ είχαν κλειστεί οι προτάσεις ήδη, γιατί ο χώρος πουλήθηκε σ’ ένα αμερικάνικο επενδυτικό fund. Από αυτό, λοιπόν, κέρδισα. Τι κέρδισα; Το ότι αλλάξαν τα μυαλά μου, ότι άρχισα να θέλω να ζητιέμαι.

 prigkipas tis fotias

Το πολυβραβευμένο θεατρικό έργο του Richard Kalinoski «Το κτήνος στο φεγγάρι» επιστρέφει στο Θέατρο Σημείο από τις 19 Νοεμβρίου και κάθε Δευτέρα και Τρίτη, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Παπαδάκη. Πρωταγωνιστούν ο Κώστας Αρζόγλου, ο Βαγγέλης Παπαδάκης και η Σοφία Λιάκου.

Τον Κώστα Αρζόγλου παρακολουθούμε και στην καθημερινή σειρά του Open «Ο πρίγκιπας της φωτιάς»

Πολυμέσα