Της Μυρτώς Παπαϊωάννου
«Έχω διαβάσει το βιβλίο»!, μια από τις συχνότερες φράσεις που λέμε όταν μαθαίνουμε για μια νέα ταινία ή θεατρική παράσταση που κυκλοφορεί και συνήθως η επιθυμία μας να τη δούμε γίνεται εντονότερη. Όταν μάλιστα πρόκειται για διηγήματα Ελλήνων συγγραφέων που έχουμε αγαπήσει, η μεταφορά στο θεατρικό σανίδι εντείνει το ενδιαφέρον μας. Κι είναι αρκετά σημαντικό στις μέρες μας να αναδεικνύονται έργα Ελλήνων συγγραφέων κι η ελληνική λογοτεχνία έχει να προσφέρει εξαιρετικά δείγματα γραφής...
Ας δούμε λοιπόν δέκα θεατρικές παραστάσειςαγαπημένων ελληνικών βιβλίων όπως αυτές ανέβηκαν τα τελευταία χρόνια στις αθηναϊκές σκηνές, οι περισσότερες από αυτές με μεγάλη επιτυχία, προς τέρψιν των αυστηρών αναγνωστών.
Αρίστος - Θέατρο Νέου Κόσμου, Θέατρο Άνεσις (2018-2020)
Το βραβευμένο δραματικό μυθιστόρημα του Θωμά Κοροβίνη «O γύρος του θανάτου», που αναφέρεται στην πολυτάραχη ζωή του Αριστείδη Παγκρατίδη (1940-1968), ο οποίος συνελήφθη και εκτελέστηκε ως «Δράκος του Σέιχ Σου», έγινε μια επιτυχημένη θεατρική παράσταση με το όνομα «Αρίστος» σε σκηνοθεσία του Γιώργου Παπαγεωργίου και διασκευή της Θεοδώρας Καπράλου. Η άδικη καταδίκη -όπως δείχνουν τα στοιχεία- του Αρίστου, σε μια ταραγμένη πολιτικά εποχή, αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης κι αμφισβήτησης του πολιτικού συστήματος και δεν έχει ξεχαστεί μέχρι και σήμερα. Με πλήρη σεβασμό στο κείμενο, τα ντοκουμέντα και την αφήγηση του συγγραφέα, το έργο συγκλόνισε με τις ερμηνείες των ηθοποιών. Την παράσταση όπως όλα δείχνουν θα δούμε και αυτή τη σεζόν.
Το δαχτυλίδι της μάνας- Tempus Verum Εν Αθήναις και Bios (2018-2020)
«Το δαχτυλίδι της μάνας» του Γιάννη Καμπύση, πρόκειται για ένα κείμενο θησαυρό, που για πρώτη φορά διαβάστηκε από τους αναγνώστες του εκδοτικού οίκου της «Εστίας» το 1898. Πρόκεται για ένα έργο βασισμένο στη ζωή και το τέλος του ποιητή Κώστα Κρυστάλλη, ντυμένο όμως με μύθους, ντοπιολαλιές, εικόνες και δοξασίες της λαικής παράδοσης . Το 1903 μελοποιήθηκε από τον Μανώλη Καλομοίρη κι αργότερα έγινε όπερα. Εμείς είχαμε τη χαρά να το απολαύσουμε σε μια μουσική παράσταση από την ομάδα C. for Circus, σε σκηνοθεσία και δραματουργία του Παύλου Παυλίδη. Το αποτέλεσμα ήταν αξιομνημόνευτο, καθώς μέσα από την κίνηση, την μουσική και το τραγούδι, την ερμηνεία και τον φωτισμό (εξαιρετική δουλειά της Ιωάννας Ζέρβα) οι C.for Circus σαν άλλοι μύστες μας πρόσφεραν μια βιωματική σύνδεση με έναν λαικό μύθο υψηλής δραματουργίας.
Μύρτος - Θέατρο Νέου Κόσμου (2018-2020)
Το συγκλονιστικό μυθιστόρημα του Παύλου Μάτεσι, ο «Μύρτος», ανέβηκε στη μικρή σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου από την ομάδα 4Frontal σε σκηνοθεσία Θανάση Ζερίτη. Μαζί με τον Μύρτο, τον ήρωα του βιβλίου που κοιμάται εκ γενετής, μας ξεδιπλώνεται το δυστοπικό σύμπαν του καθωσπρεπισμού, της αμαρτίας, της ενοχής και της συγκάλυψής της στην ελληνική επαρχία. Η παράσταση έλαβε πολύ καλές κριτικές, καθώς οι σκληρές σκηνές καθήλωσαν τους θεατές και οι ερμηνείες ήταν πολύ δυνατές, αν συνυπολογίσουμε και την πολυπλοκότητα των ρόλων του βιβλίου.
O Συμβολαιογράφος – Θέατρο Χώρα (2018)
Ο Αλέξάνδρος Ραγκαβής έγραψε τον «Συμβολαιογράφο», το αυτό αστυνομικό μυθιστόρημα το 1855. Πρόκειται για ένα εκτενές αφηγηματικό κείμενο γεμάτο ρομαντισμό, έρωτα, αγωνία και δολοπλοκία, όπως αυτά εκτυλίσσονται στις σχέσεις των Κεφαλληνιών ηρώων του διηγήματος με πρωταγωνιστή τον συμβολαιογράφο Σιορ Τάπα και την υπόθεση μιας κληρονομιάς. Παράλληλα όμως θίγεται και το πολύ σημαντικό ζήτημα του επτανησιακού γλωσσικού ιδιώματος μέσα από διαλόγους και φράσεις έναντι του επίσημου ιταλικού. Αυτό το έργο επέλεξε να σκηνοθετήσει το 2018 ο Πέτρος Ζούλιας στο Θέατρο Χώρα. Το αποτέλεσμα δεν ήταν αρκούντως ικανοποιητικό, αν θυμηθούμε τις δυνατές ερμηνείες των πρωταγωνιστικών ρόλων σε αντιδιαστολή με την αδυναμία και την αμηχανία των μικρότερων αλλά και πάλι σημαντικών για την ιστορία ρόλων του έργου.
Η Μεγάλη Χίμαιρα (2014-2018) και Γιούγκερμαν (2017)– Θέατρο Πορεία
Τα δύο αυτά έργα του μεγάλου μας συγγραφέα Μ.Καραγάτση , ο «Γιούγκερμαν» και «η Μεγάλη Χίμαιρα» εγκαινίασαν την ώριμη και καλύτερη περίοδο της πεζογραφίας του. Ανήκουν μαζί με τον «Συνταγματάρχη Λιάπκιν», μια τριλογία με τίτλο «Εγκλιματισμός κάτω από τον Φοίβο». Κοινός τους άξονας είναι η αποτυχημένη προσπάθεια προσαρμογής ξένων ηρώων οι οποίοι βρέθηκαν στην Ελλάδα, παρά την έντονη προσπάθειά τους για αφομοίωση κι αποδοχή: Ο κεντρικός ήρωας του Γιούγκερμαν ήταν Ρώσος στρατιωτικός, ο οποίος εξελίχθηκε σε μεγάλο οικονομικό παράγοντα της Αθήνας . Η ηρωίδα της Χίμαιρας, Μαρίνα, ήταν Γαλλίδα, παντρεμένη με Έλληνα ναυτικό, που ζούσε στη Σύρο. Οι ήρωες αυτοί απέτυχαν να «εγκλιματιστούν» και τελικά οδηγήθηκαν στην καταστροφή. Τα δύο αυτά γνωστά και αγαπημένα στους αναγνώστες βιβλία, επέλεξε να ανεβάσει στην θεατρική σκηνή ο Δημήτρης Τάρλοου. Μάλιστα για την «Μεγάλη Χίμαιρα», η αποδοχή του κοινού υπήρξε ένθερμη για τέσσερα συνεχόμενα χρόνια, καθώς επίσης αξίζει να σημειώσουμε ότι για την συγκεκριμένη παράσταση η Αλεξάνδρα Αϊδίνη έλαβε το βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» για το ρόλο της Μαρίνας Μπαρέ και ο Δημήτρης Τάρλοου το βραβείο σκηνοθεσίας «Κάρολος Κουν».
Στέλλα κοιμήσου – Εθνικό Θέατρο και Θέατρο Τζένη Καρέζη (2017-2020)
Η «Στέλλα Βιολάντη» είναι πολυαγαπημένο τρίπρακτο θεατρικό δράμα του Γρηγόρη Ξενόπουλου. Γράφτηκε το 1901 ως διήγημα με τίτλο « Έρως Εσταυρωμένος» και 1909 ο ίδιος ο συγγραφέας διασκεύασε το διήγημά του σε θεατρικό έργο αλλά κι αργότερα το 1931, το διαμόρφωσε σεναριακά ώστε να παιχτεί σε κινηματρογραφική ταινία. Πρόκειται για την δραματική ζωή της νεαρής Στέλλας η οποία μέσα από τον έρωτά της για έναν νεαρό, οδηγείται στην σύγκρουση και την απόλυτη«συντριβή» από τον αυταρχικό πατέρα της, καθώς δεν τον εγκρίνει για εκείνη και πράττει ανάλογα ώστε να καθορίσει την ζωή της κόρης του. Μέσα από το εξαιρετικό αυτό διήγημα-ψυχογράφημα της νεοελληνικής δραματουργίας αναδεικνύεται η παθογένεια μιας πατριαρχικής οικογένειας και την σκληρή θέση της γυναίκας μέσα σε αυτή.
Με μεγάλη ομολογουμένως επιτυχία τριών ετών ο κινηματογραφικός κατά βάση σκηνοθέτης Γιάννης Οικονομίδης έφερε το έργο αυτό στο σήμερα, με τίτλο «Στέλλα κοιμήσου», την επιμέλεια του κειμένου ανέλαβε ο Βαγγέλης Μουρίκης. Εμπνευσμένη από την Στέλλα Βιολάντη, παρακολουθούμε μια σύγχρονη ιστορία «απαγορευμένης αγάπης» που με τη σειρά της κακοποιείται από την πατριαρχική οικογένεια. Για την ερμηνεία τους στην παράσταση τιμήθηκαν η Ιωάννα Κολλιοπούλου με το βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» και ο Γιάννης Νιάρρος με το βραβείο «Δημήτρης Χορν».
Ο Γάμος – Θέατρο Σταθμός (2019-2020)
Ο Μάριος Ποντίκας είναι ένας σύγχρονος Έλληνας θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος και πεζογράφος. Το έργο του «Ο Γάμος», είναι ένα από τα γνωστότερά του έργα και γράφτηκε το 1985. Πρόκειται για την αφήγηση της ιστορίας μιας νεαρής κοπέλας που πέφτει θύμα βιασμού, ωστόσο «βιάζεται» αλλεπάλληλα από την οικογένεια και ολόκληρη την κοινωνία στην προσπάθειά τους να σώσουν την υπόληψή της. Πρόκειται για ένα έργο που καταδεικνύει την ισχύ των πατριαρχικών θεσμών στην τότε ελληνική κοινωνία και την θέση της γυναίκας μέσα σε αυτή. Σαράντα χρόνια μετά την συγγραφή του έργου αυτού, ο Κώστας Παπακωνσταντίνου μαζί με την Αγγελική Μαρίνου σκηνοθετούν μια θεατρική παράσταση κάνοντας γνωστό το έργο αυτό του Ποντίκα, μαζί με όποιες ομοιότητες και διαφορές διατρέχουν την σημερινή εποχή, που είναι φαινομενικά απαλλαγμένη από τέτοιου είδους φαινόμενα έμφυλης διάκρισης. Η ερμηνεία της Μαργαρίτας Τρίκκα σε αυτή της προσπάθεια υπήρξε αξιοσημείωτη.
Τρίτο Στεφάνι – Θέατρο Παλλάς (2020)
Τελευταίο όμως πολυαγαπημένο αφήσαμε το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του αξέχαστου πεζογράφου Κώστα Ταχτσή, «Τρίτο Στεφάνι» γραμμένο το 1962. Πρόκειται για την πολυτάραχη ζωή δύο γυναικών κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου και της Κατοχής, όπως αυτή παρουσιάζεται και περιπλέκεται στο βιβλίο του Ταχτσή. Το έργο του αυτό υπήρξε σταθμός. Εγινε πετυχημένη τηλεοπτική σειρά το 1995. Το 2009 παρακολουθήσαμε τη θεατρική του διασκευή από τον Σταμάτη Φασουλή και τον Θανάση Νιάρχο για το Εθνικό Θέατρο, με τη Νένα Μεντή στον ρόλο της Εκάβης και τη Φιλαρέτη Κομνηνού στο ρόλο της Νίνας. Το 2020 και μέσα σε ένα κλίμα αμηχανίας και δυσκολίας για το ελληνικό θέατρο, ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης επιλέγει να ανεβάσει την παράσταση αυτή στο θέατρο Παλλάς με την Μαρία Καβογιάννη και την Μαρία Κίτσου στους εμβληματικούς ρόλους των δύο γυναικών. Ανυπομονούμε να το απολαύσουμε!