κεντρική φωτογραφία:Πάρις Ταβιτιάν

Από τη Γιώτα Δημητριάδη 

 Στην τελική ευθεία για την πρεμιέρα της παράστασής του «(Somewhere) beyond the cherry trees», στις 1 Ιουνίου,που θα είναι ουσιαστικά και η πρεμιέρα του Φεστιβάλ Αθηνών μετά από έναν σκληρό χειμώνα απομόνωσης, μακριά από το θέατρο, ο Πρόδρομος Τσινικόρης διακατέχεται από δημιουργικό άγχος.  

Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής μας κουβέντας, θα μου πει: «Δεν το έχω ξανακάνει αυτό» ή «Είναι το πιο δύσκολο που έχω κάνει». Μαζί με την αγωνία του, όμως, εύκολα αφουγκράζεται κανείς και τον ενθουσιασμό του για το πειραματικό, το διαφορετικό και το καινούριο. Ίσως γι’ αυτό.

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι στην παράσταση επέλεξε να ερμηνεύσει τον Τροφίμομ, τον αιώνιο φοιτητή και επαναστάτη που τολμά να αναδείξει το δύσοσμο τοπίο και να γίνει η φωνή των καταδικασμένων ανθρώπων που έχουν απολέσει την περηφάνια τους. Όπως ομολογεί ο ίδιος, νιώθει μεγάλη ομοιότητα μ’ αυτό τον ήρωα και αυτό, όπως υπογραμμίζει με νόημα: «Είναι και καλό και κακό...».

 

 

Πες μας δύο λόγια για το νέο σου έργο που σκηνοθετείς στην Πειραιώς. Τι να περιμένουμε;  

Να περιμένετε μια παράσταση που μας αναπαριστά τον «Βυσσινόκηπο» του Τσέχωφ μ’ ένα παιγνιώδη τρόπο και μας συνεχίζει τις ιστορίες των χαρακτήρων μετά την εγκατάλειψη του Βυσσινόκηπου, καθώς όμως και του Λοπάχιν που παραμένει πίσω. Οπότε, έχουμε έναν συνδυασμό  του τσεχωφικού κειμένου με τη συνέχεια της ζωής των έξι χαρακτήρων.   

Θα μπορούσε η παράσταση να είχε τίτλο «Βυσσινόκηπος, η συνέχεια» ή «Βυσσινόκηπος σήμερα»;  

Ναι... ίσως και «Βυσσινόκηπος ένα ντοκιμαντέρ για τη συνέχεια». Είναι το πιο δύσκολο πράγμα που έχω κάνει στο θέατρο: ένας συνδυασμός Τσέχωφ, ερμηνευμένος με έναν πολύ δικό μας τρόπο, μαζί με τη φανταστική συνέχεια των ιστοριών των ηρώων του κλασικού έργου.   

Το συγκεκριμένο έργο, όπως όλα του Τσέχωφ, θίγει πάρα πολλά ζητήματα και επιδέχεται πολλές αναλύσεις. Εσένα καλλιτεχνικά ποιο ζήτημα σε ενέπνευσε και αποφάσισες να ξεκινήσεις από αυτό το κείμενο για να δημιουργήσεις ένα νέο;  

Το 2015 είχα σκηνοθετήσει πάλι για το Φεστιβάλ Αθηνών ένα audio walk στο κέντρο της Αθήνας με πρωταγωνιστές άστεγους συμπολίτες μας, με τον τίτλο «Στη μέση του δρόμου». Από τότε μ’ είχε απασχολήσει το θέμα της εστίας. Η παράσταση που ανεβάζουμε τώρα, είναι  εμπνευσμένη από την προ κορονοϊού εποχή και την ανάπτυξη του Airbnb. Ο Λοπάχιν κάνει τα πρώτα Airbnb της ιστορίας!  

Φαντάσου το μέσο νοικοκυριό της Αθήνας μετά από δέκα χρόνια κρίσης και κάποιον να έρχεται και να σου λέει ότι «Την ιδιοκτησία που έχεις, θα την νοικιάσεις σε τουρίστες για να ξεχρεώσεις». Αδιαφορώντας για τη συναισθηματική σχέση που έχεις με τον δικό σου «Βυσσινόκηπο», που μπορεί να είναι το διαμέρισμά σου, το υπνοδωμάτιό σου, το κρεβάτι σου κ.λπ.

Ζούμε σε μια πόλη που «τουριστικοποιείται», γίνεται πιο φιλόξενη για τους τουρίστες παρά για τους κατοίκους της.   

 Στη συγκεκριμένη παράσταση θα σε δούμε και επί σκηνής. Ποια ανάγκη σε οδήγησε να κρατήσεις και κάποιον ρόλο και να μην είσαι μόνο σκηνοθέτης;  

 Η μεγάλη ομοιότητα που νιώθω ότι έχω, και το λέω και για καλό και για κακό, με τον χαρακτήρα του Τροφίμοφ. Είναι εκείνος ο χαρακτήρας που λέει ότι πρέπει να φέρουμε τα πάνω-κάτω και να κάνουμε μια πνευματική επανάσταση... Δεν θέλω να πω πολλά για την παράσταση. Σίγουρα θα υπάρξουν εκπλήξεις.   

 

 Αφού μίλησες για «πνευματική επανάσταση», δεν μπορώ να μην σε ρωτήσω το εξής: Εν μέσω πανδημίας οι καλλιτέχνες έπαιξαν ένα πιο πολιτικό χαρακτήρα (support art workers, ΣΕΗ, κατάληψη Εθνικού). Πιστεύεις ότι θα συνεχίσουν αυτές οι δράσεις ή θα ξεφουσκώσουν με το άνοιγμα των θεάτρων;  

Επιπλέον είχαμε και κάτι ακόμα σημαντικό: τη δημιουργία του σωματείου «Κάτω από τη σκηνή» για τους ανθρώπους που δεν είναι ηθοποιοί αλλά εργάζονται στο θέατρο (δραματουργοί, ενδυματολόγοι, μουσικοί επιμελητές, σκηνογράφοι, σκηνοθέτες, συνθέτες, σχεδιαστές φωτισμών, χορογράφοι –αλλά και οι βοηθοί των αντίστοιχων ειδικοτήτων).  

Πιστεύω ότι τόσο οι πολιτικές δράσεις που έγιναν όσο και τα ενδυναμωμένα σωματεία θα συνεχίσουν την πορεία τους και θα υπάρχουν παράλληλα με τις παραστάσεις. Γιατί αυτές οι δράσεις συνέβαλαν στο ότι οι πρόβες, τα μαθήματα στις δραματικές σχολές και οι παραστάσεις δεν θα γίνονται με τον ίδιο τρόπο.   

  

“Δεν θα με εξέπλητε καθόλου αν το Εμπρός γινόταν ξενοδοχείο”

 

Πιστεύεις δηλαδή ότι μετά από την κρίση των τελευταίων μηνών θα αλλάξει η κατάσταση στο θέατρο;  

Ναι, δεν ξέρω αν κρατήσει για πάρα πολύ καιρό αυτή η αλλαγή, το εύχομαι. Πιστεύω όμως ότι τώρα που ξεκίνησαν οι πρόβες, δεν θα υπάρχει κάποιος που θα προσβάλλει ή θα καταπιέζει συναδέλφους του χωρίς αντίλογο πλέον. Αυτό δεν πρέπει να γίνει και δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε να γίνει. Είμαι αισιόδοξος ότι θα αλλάξουν τα πράγματα. Εξάλλου, τώρα, έρχεται μια νέα γενιά, όχι μόνο στο θέατρο, η οποία είναι σαφώς πιο ευαισθητοποιημένη στα ανθρώπινα δικαιώματα και σε θέματα αξιοπρέπειας και σεβασμού στον εργασιακό χώρο.   

Για 4 χρόνια είχες μαζί με τον Ανέστη Αζά την καλλιτεχνική ευθύνη της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου. Πώς είδες όλα τα γεγονότα που συντελέστηκαν στο Εθνικό;  

Θα σου πω, πρώτα, πώς είχαν τα πράγματα με τον Ανέστη και εμένα. Εμείς από  το 2019, πριν ανακοινωθούν οι διαγωνισμοί για τη θέση του διευθυντή, είχαμε αποφασίσει ότι θα σταματήσουμε από την Πειραματική Σκηνή.   

Τον Ιούνιο του 2019 ο Ανέστης παραιτήθηκε-είχε μια παράσταση στο εξωτερικό- και εγώ είχα πει ότι θα περιμένω να λήξει το συμβόλαιό μου στις 30 Σεπτεμβρίου, για να δω και τι θα γινόταν με το πρόγραμμα που είχαμε ήδη ανακοινώσει, και μετά θα αποχωρούσα. Στόχος ήταν να υπάρξει μια δικλείδα ασφαλείας για τις 5 παραστάσεις που είχαμε ανακοινώσει.   

Έμεινα λοιπόν για 6 εβδομάδες, ενώ είχε ξεκινήσει η θητεία του Δημήτρη Λιγνάδη και της νέας διεύθυνσης.   

Πιστεύω ότι η ανακοίνωση του ονόματος του Λιγνάδη εκείνη την εποχή ήταν ένα λάθος και από τη στιγμή που υπήρχε συγκεκριμένο πρόγραμμα από την προηγούμενη διεύθυνση, θα έπρεπε η προηγούμενη διεύθυνση να συνεχίσει το πρόγραμμά της, ασχέτως αν αρέσει το πρόγραμμα ή ο Στάθης Λιβαθινός, και εμάς μας βγάζω από την εξίσωση, γιατί έτσι και αλλιώς είχαμε ανακοινώσει ότι θα σταματήσουμε.   

Οι καλλιτεχνικές διευθύνσεις δεν πρέπει ποτέ, μα ποτέ, να ξεκινάνε με το πρόγραμμα μιας άλλης διεύθυνσης.   

Από τη στιγμή που ήταν Αύγουστος και υπήρχε πρόγραμμα για όλη τη σεζόν έπρεπε ο Λιβαθινός ή οποιοσδήποτε άλλος από τη διεύθυνση, αν δεν ήθελε να συνεχίσει εκείνος, να ολοκληρώσει το πρόγραμμα.   

Είναι λάθος να «φαγώνεται» ο πρώτος χρόνος από τα τρία ενός καλλιτεχνικού διευθυντή με το πρόγραμμα που δεν έχει εκείνος επιλέξει! Δυστυχώς, αυτό γίνεται τα τελευταία δέκα χρόνια στο Εθνικό. Έρχεται ο Λιβαθινός να συνεχίσει το πρόγραμμα του Χατζάκη, έρχεται ο Λιγνάδης να συνεχίσει το πρόγραμμα του Λιβαθινού. Θα έρθει τώρα ο επόμενος να συνεχίσει του Λιγνάδη... Δεν είναι ωραίο αυτό και δεν δίνει και κανένα καλλιτεχνικό στίγμα.   

  

Έχοντας ζήσει το Εθνικό εκ των έσω, τι θα πρότεινες εσύ;  

 Το ιδανικό για μένα θα ήταν να γίνει ένας αξιοκρατικός διαγωνισμός, να ανακοινωθεί ένα όνομα και να αναλάβει το επόμενο καλοκαίρι, ώστε να έχει τρία ολόκληρα χρόνια για το δικό του πρόγραμμα. Μέχρι τότε μπορεί να συνεχίσει η Έρι Κύργια και φυσικά αν θέλει να συμμετάσχει στο διαγωνισμό, είναι δικαίωμά της.  

  “Το ενδιαφέρον είναι πως αφού έγινε αυτό με τον Λιγνάδη τον Φεβρουάριο στην Αθήνα, ξαναφούντωσε το κίνημα του Me too στη Γερμανία και αναγκάστηκαν να παραιτηθούν και εκεί δύο καλλιτεχνικοί διευθυντές.” 

 

Περίμενες ποτέ ότι θα φτάναμε να δούμε τόσους καλλιτέχνες να κατηγορούνται και τον πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή στη φυλακή;  

Με το χέρι στην καρδιά, επειδή την τελευταία δεκαετία ασχολούμαστε με τον Ανέστη μ’ ένα πολύ συγκεκριμένο είδος θεάτρου, το θέατρο ντοκιμαντέρ, δεν ερχόμασταν καθόλου σ’ επαφή με ηθοποιούς. Είχαμε πάνω στη σκηνή καθαρίστριες, μετανάστες, ανθρώπους που δεν έχουν δημόσιο λόγο..  

Οπότε όλες αυτές οι ιστορίες δεν είχαν φτάσει στα αυτιά μας. Επιπλέον κάποιοι από αυτούς ανήκουν σ’ έναν άλλο κύκλο. Εγώ για παράδειγμα δεν έχω πάει ποτέ στο θέατρο του Φιλιππίδη.   

 Δεν ήξερα, τι κάνουν αυτοί οι άνθρωποι στον προσωπικό ή στον επαγγελματικό χώρο και όταν ακούς τέτοιες συμπεριφορές, σοκάρεσαι! Άνθρωποι που αυνανίζονται στις πρόβες, που ουρούν στα καμαρίνια συναδέλφων τους...Είναι τρομερό!  

Όταν έγιναν γνωστά όλα αυτά και τα συζητούσαμε με τον Ανέστη, είπαμε ότι μάλλον εμείς ζούμε σ’ έναν άλλο κόσμο.   

Σ’ έναν άλλο κόσμο πρέπει να ζει και η υπουργός πολιτισμού που εξαπατήθηκε από τον Δημήτρη Λιγνάδη...όπως δήλωσε.   

Εγώ δεν είμαι υπουργός πολιτισμού, είμαι ένας σκηνοθέτης που κάνω θέατρο ντοκιμαντέρ και έχω άλλες ευθύνες και αρμοδιότητες. Αν κάποιος όμως βρίσκεται σ’ αυτή τη θέση, δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από τη δικαιολογία «δεν γνώριζα», γιατί του αναθέτεις το μεγαλύτερο θέατρο της χώρας.   

Επομένως, ίσως χρειάζεται να κάνεις εκεί μια έρευνα και να ρωτήσεις 10-15 άτομα και όχι ένα-δύο. Γιατί σ’ οποιαδήποτε δουλειά πηγαίνεις, αυτό συμβαίνει, πόσω μάλλον σε μια τέτοια θέση.

" Αν κάποιος είναι υπουργός πολιτισμού, δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από τη δικαιολογία «δεν γνώριζα»"

Είδαμε πρόσφατα το Εμπρός να “τσιμεντώνεται”, παλιότερα το Αμόρε να γίνεται Σούπερ Μάρκετ, και το θεατρικό μουσείο ένα ερείπιο με ποντίκια....Απαξιώνεται ο πολιτισμός στην Ελλάδα;   

Πράγματι, υπάρχει απαξίωση και αυτό φαίνεται και από τη στάση της πολιτείας απέναντι στο θέατρο. Δεν μπορεί η χώρα που γέννησε το θέατρο  να σταματάει τις επιχορηγήσεις για εφτά ολόκληρα χρόνια και σ’ ολόκληρη Αθήνα να  χρηματοδοτείται μόνο το Εθνικό Θέατρο και το καλοκαίρι το Φεστιβάλ Αθηνών.    

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να έχουμε τόσες πολλές παραστάσεις και οι καλλιτέχνες να δουλεύουν παράλληλα σε δύο ή σε τρεις δουλειές για να τα βγάλουν πέρα, χωρίς να είναι σίγουροι ότι θα πληρωθούν. Όταν είσαι εξαρτημένος από τα έσοδα που θα έχει το θέατρο και δεν σου διασφαλίζει κανείς ούτε καν τον βασικό μισθό, αυτό θα σε οδηγήσει να δουλεύεις περισσότερο, και όσο περισσότερο δουλεύεις τόσο λιγότερο καλός θα είσαι σ’ αυτές τις δουλειές. Όσο καλός και αν είναι ένας ηθοποιός, δεν μπορεί να εξερευνά τρεις ρόλους ταυτόχρονα.   

 Για να έρθω όμως στο ζήτημα του Εμπρός, η κυβέρνηση αντιμετώπισε τη συγκεκριμένη καλλιτεχνική κατάληψη, όπως έχει κάνει μ’ όλες τις καταλήψεις. Αδιαφορώντας για την ιστορία και τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες του συγκεκριμένου χώρου, τσιμέντωσε το θέατρο. Προσωπικά, δεν θα με εξέπληττε καθόλου το Εμπρός που είναι σε μια τουριστική περιοχή, σε λίγο καιρό να γίνει ένα ξενοδοχείο ή ένα πολυτελές εστιατόριο.   

      Φωτό: Θωμάς Δασκαλάκης   

 

“Tώρα που ξεκίνησαν οι πρόβες, δεν θα υπάρχει κάποιος που θα προσβάλλει ή θα καταπιέζει συναδέλφους του χωρίς αντίλογο πλέον.”

                    

Στη συζήτηση που έγινε στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, αναρωτήθηκες μήπως παραδομένοι σε ένα είδος αδράνειας, συνεχίζουμε να σκεφτόμαστε και να προετοιμάζουμε παραστάσεις όπως μέχρι τώρα γνωρίζαμε; Ποια απάντηση δίνεις τώρα που βιώνεις και τη διαδικασία της πρώτης παράστασης μετά τη μεγάλη αυτή παύση;  

 Εγώ, έτσι και αλλιώς αυτό που κάνω σ’ αυτή την παράσταση δεν το έχω ξανακάνει. Υπάρχουν, βέβαια, κομμάτια που τα έχω ξαναδουλέψει στο παρελθόν αλλά υπάρχουν και άλλα που πρώτη φορά τα δοκιμάζω. Βεβαίως, οφείλω να πω ότι είναι μεγάλη και η συμβολή της καλλιτεχνικής ομάδας, άνθρωποι με τους οποίους συνεργάζομαι χρόνια και ειδικά τώρα που είμαι επί σκηνής είναι ακόμα πιο πολύτιμη η βοήθειά τους.   

Έχεις μεγαλώσει στη Γερμανία και πολύ συχνά επιστρέφεις εκεί για παραστάσεις. Πόσο διαφορετικές είναι οι συνθήκες εργασίας εκεί;  

 Εκεί, από τη πρώτη φάση του Me too που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, δημιουργήθηκε ένας κώδικας δεοντολογίας και ένας αντίστοιχος σύλλογος, με το όνομα Themis, όπου μπορούσες να απευθυνθείς και να καταγγείλεις κακοποιητικές συμπεριφορές. Το ενδιαφέρον είναι πως αφού έγινε αυτό με τον Λιγνάδη τον Φεβρουάριο στην Αθήνα, ξαναφούντωσε το κίνημα του Me too στη Γερμανία και αναγκάστηκαν να παραιτηθούν και εκεί δύο καλλιτεχνικοί διευθυντές.   

Φαντάζομαι ότι πέρα από αυτό, γενικότερα τα εργασιακά δικαιώματα είναι πιο εξασφαλισμένα...  

Στη Γερμανία υπάρχει μεγαλύτερη αποκέντρωση. Υπάρχουν πάρα πολλά κρατικά επιχορηγούμενα θέατρα, που λειτουργούν κάτω από την ομπρέλα του κράτους. Είναι περίπου 150 με 200 θέατρα. Επομένως το λόμπι είναι πολύ πιο ισχυρό από ότι στην Ελλάδα.   

Κάτι ανάλογο με τα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ....  

Ναι, στην Ελλάδα όμως κανείς δεν ξέρει πόσα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ υπάρχουν.... Αυτό δεν είναι ενδεικτικό της κατάστασης; Υπάρχουν λαμπρές εξαιρέσεις αλλά τα περισσότερα φυτοζωούν ή δεν ξέρεις τι κάνουν.   

Αν ήταν πιο ισχυρά θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις στα προβλήματα του κλάδου;   

Ναι, βέβαια. Αν βέβαια αποκοπούν με την πολύ στενή σχέση που έχουν με τον Δήμο. Γιατί πολλές φορές δέχονται επεμβάσεις τόσο για το πρόγραμμα όσο και για το καλλιτεχνικό προσωπικό.   

Το μεγαλύτερο Success Story για μένα, ως προς την αναβάθμιση ενός θεσμού την τελευταία πενταετία, ήταν το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος από το δίδυμο  Γιάννη Αναστασάκη και η Μαρία Τσιμά. Ξαφνικά έβλεπα ανθρώπους να ενδιαφέρονται για το Κρατικό θέατρο, να δουλέψουν εκεί, να δουν παραστάσεις, να επιστρέψουν στη Θεσσαλονίκη, τον τόπο καταγωγής τους. Αυτό δυστυχώς διεκόπη πολύ ξαφνικά και σχεδόν βίαια και είναι κρίμα.   

 

“Το μεγαλύτερο Success Story για μένα, ως προς την αναβάθμιση ενός θεσμού την τελευταία πενταετία, ήταν το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος από το δίδυμο  Γιάννη Αναστασάκη και η Μαρία Τσιμά.”

 

Πιστεύεις ότι η γενιά μας έζησε τη χρυσή εποχή του “Βυσσινόκηπου” και το σκληρό ξερίζωμά του; Νιώθεις ότι πέσαμε λίγο από τα σύννεφα που ζούσαμε;  

Νομίζω ότι ακόμα πέφτουμε... Εδώ και πολλά χρόνια έχουμε συνειδητοποιήσει ότι η περίοδος των παχιών αγελάδων έχει περάσει. Η δικιά μας η γενιά, των σημερινών τριαντάρηδων αλλά και των εικοσάρηδων ακόμη, δεν θα έχει το ίδιο βιοτικό επίπεδο με των γονιών μας.   

Αυτό όμως θα του δούμε να ισχύει και για άλλες χώρες που δεν πέρασαν τη δική μας οικονομική κρίση τα τελευταία χρόνια, δηλαδή Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία αλλά και για άλλες χώρες που γνώριζαν μόνο ανάπτυξη, όπως η Γερμανία. Εμείς πλέον είμαστε Crisis Proof, το έχουμε περάσει το Boot Camp!  

 

“Στην Ελλάδα είμαστε Crisis Proof, το έχουμε περάσει το Boot Camp!”  

Να κλείσουμε με μια ευχή;  

Είμαστε σαν σε χειμερινή νάρκη όλοι μας και αναρωτιόμαστε γιατί νιώθουμε τόσο κουρασμένοι. Να ευχηθώ λοιπόν, καλό ξύπνημα! Ελπίζω μέχρι το τέλος του καλοκαιριού και ελλείψει ενός τέταρτου κύματος να μην επιστρέψουμε σ’ αυτό που κάναμε αλλά να διευρύνουμε ή να εφεύρουμε νέους τρόπους έκφρασης, νέα σενάρια, για το πώς μπορούμε να κάνουμε θέατρο.  

(Somewhere) beyond the cherry trees
Μια post-documentary παράσταση βασισμένη στον Βυσσινόκηπο του Άντον Τσέχωφ 

Κλείστε τις θέσεις σας εδώ

 

Διάρκεια 90'

Πειραιώς 260 (Ε)

 

• 01/06/2021 στις 21:00
• 02/06/2021 στις 21:00
• 02/06/2021 στις 23:30
• 03/06/2021 στις 21:00

 

Μία ξεχωριστή – και απολύτως κοινωνικά χρήσιμη – παράσταση με πέντε πραγματικές μετανάστριες – καθαρίστριες επί σκηνής.

Ο Πρόδρομος Τσινικόρης και ο Ανέστης Αζάς, που εδώ και ενάμιση χρόνο έχουν αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου, είναι αυτοί που σύστησαν στο ελληνικό κοινό πριν από λίγα χρόνια το αποκαλούμενο «θέατρο της πραγματικότητας», ένα είδος θεατρικού ντοκιμαντέρ που θέλει στη θέση των ηθοποιών απλούς ανθρώπους στον πραγματικό κοινωνικό τους ρόλο.

Η «Καθαρή Πόλη», που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά την περασμένη σεζόν στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών για να ταξιδέψει στη συνέχεια σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα αυτού του είδους θεάτρου. Πέντε μετανάστριες καθαρίστριες από πέντε διαφορετικές χώρες – μία Αλβανίδα, μία Βουλγάρα, μία Μολδαβή, μία Νοτιοαφρικανή και μία Φιλιππινέζα – που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα ανεβαίνουν στη σκηνή και μοιράζονται μαζί μας τις εμπειρίες τους από τη ζωή τους στη χώρα μας.

Η παράσταση των Τσινικόρη και Αζά έχει διπλή στόχευση. Από τη μία σπάει μία σειρά από στερεότυπα, όπως, ας πούμε, αυτό που θέλει τους μετανάστες ανθρώπους χαμηλότερου μορφωτικού και κοινωνικού επιπέδου. Και οι πέντε γυναίκες – καθαρίστριες υπήρξαν στις χώρες τους άνθρωποι με πτυχία και σπουδές, εκπρόσωποι μίας ανερχόμενης μεσοαστικής τάξης, που η οικονομική κρίση τις έφερε με την πλάτη στον τοίχο αναγκάζοντας τες να αναζητήσουν μία καλύτερη τύχη σε μία χώρα με εμφανώς υψηλότερο τότε βιοτικό επίπεδο. Καμία δεν ήρθε στην Ελλάδα για να γίνει καθαρίστρια.

Την ίδια στιγμή στον πυρήνα αυτής της ξεχωριστής – και απολύτως κοινωνικά χρήσιμης – παράστασης βρίσκεται η έννοια του «καθαρού». Πώς αυτή μεταφράζεται ιστορικά, φιλοσοφικά και πολιτικά; Πώς συνδέεται με τον ρατσισμό και τη ναζιστική ιδεολογία; Υπάρχει «καθαρή φυλή»; Ποιος είναι εντέλει «καθαρός» και πού αποσκοπεί αυτός που επενδύει πολιτικά και κοινωνικά πάνω στην έννοια του «καθαρού»;

Η «Καθαρή Πόλη» δεν είναι μία παράσταση με καλλιτεχνικές αξιώσεις. Δεν είναι το ζητούμενο να κρίνεις υποκριτικά πέντε γυναίκες, που εξαρχής δεν σου συστήνονται ως ηθοποιοί, αλλά ως καθαρίστριες. Αρκεί να τις ακούσεις. Να ακολουθήσεις τις διαδρομές ζωής τους, να έρθεις αντιμέτωπος με τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας, να νιώσεις ντροπή για λογαριασμό διαφόρων συμπατριωτών μας που θεώρησαν εαυτούς φυλετικά και κοινωνικά ανώτερους από αυτές, να χαμηλώσεις τα μάτια, να συγκινηθείς, να διαισθανθείς την ανάγκη να υψώσεις τείχη απέναντι σε ιδεολογίες που πρεσβεύουν το μίσος και το κυριότερο να κατανοήσεις βαθιά ότι στη θέση αυτών των γυναικών μπορείς ανά πάσα στιγμή να βρεθείς κι εσύ. Δεν είσαι καθόλου ξεχωριστός. 

Με σπασμένα ελληνικά οι πέντε αυτές γυναίκες μας εξομολογούνται πώς άφησαν τα πάντα στις πατρίδες τους για να αναζητήσουν μία καλύτερη ζωή στην Ελλάδα, μοιράζονται μαζί μας τραγελαφικές εμπειρίες τους από τα σπίτια που δούλεψαν, έρχονται αντιμέτωπες με τον ρατσισμό, τον φόβο και τον παραλογισμό της ελληνικής γραφειοκρατίας, αντιστέκονται, λυγίζουν, ξεσπάνε σε γέλια, τραγουδάνε. Δεν υπάρχει τίποτα δήθεν στην παράσταση του Πρόδρομου Τσινικόρη και του Ανέστη Αζά. Αξίζει αναμφίβολα να τη δείτε όχι για να ανακαλύψετε μία άρτια καλλιτεχνικά παράσταση – δεν νομίζω άλλωστε ότι ήταν αυτό και το ζητούμενο των ίδιων των δημιουργών της – αλλά γιατί η αλήθεια αυτών των γυναικών μπορεί να ταρακουνήσει συθέμελα πολλές δικές σας «αλήθειες».