Ποτέ ξανά δεν θα’μαστε μόνοι, 
άμα κοιτάμε τι μας ενώνει.
Μοιάζουμε μα είμαστε ίδιοι
Εμείς κοινό και εσείς θεατρίνοι.

Η ιστορία του «Πρίγκιπας και φτωχός» του Μαρκ Τουέιν είναι γνωστή και η υπόθεσή της έχει εμπνεύσει κατά καιρούς σενάρια ταινιών. Ένας πρίγκιπας κι ένας φτωχός που μοιάζουν σαν δυο σταγόνες νερό αλλάζουν θέσεις κι ο ένας βλέπει τη ζωή μέσα από τα μάτια του άλλου. Ο πρίγκιπας ζει ανάμεσα στους φτωχούς βιώνοντας τις δυσκολίες τους, κι ο φτωχός προσπαθεί με την αναπάντεχη δύναμη που αποκτά να βοηθήσει το λαό γνωρίζοντας ποια είναι τα προβλήματά του.

Ένα έργο που μιλάει για την ανισότητα στην κοινωνία, για την αδικία και τη δικαιοσύνη, την φιλία, την αλληλεγγύη, την εξουσία και πάνω απ’ όλα δίνει την ελπίδα ότι όλα μπορούν να αλλάξουν με πίστη κι επιμονή. Τελικά μπορεί ο φτωχός να γίνει πρίγκιπας ακόμα κι αν όλοι προσπαθούν να τον πείσουν ότι το όνειρό του δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί.

Η σκηνοθεσία της Σοφίας Βγενοπούλου κατορθώνει να περάσει στο παιδικό κοινό τα μηνύματα του έργου. Η μουσική και τα τραγούδια του Τριανταφύλλου δίνουν ένα άρωμα μιούζικαλ στην παράσταση με στίχους που αναδιεκνύουν τις μεγάλες αλήθειες του έργου.

Τα σκηνικά της Ελ.Μανωλοπούλου, με τα χάρτινα περιγράμματα παραπέμπουν σε κόμικ και τα κουστούμια κατορθώνουν να σε μεταφέρουν στον αγγλικό 16^ο αιώνα.

Ο 15μελής θίασος λειτουργεί σαν μια ομάδα και το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό.

Τα δυο αγόρια ξεκινούν ένα παιχνίδι που τελικά αποδεικνύεται μάθημα ζωής και για τους δυο. Γιατί τα παιχνίδια τελικά είναι πρόβες ζωής και μας βιηθούν να μπούμε στη θέση του άλλου. Ας δούμε μερικά παιχνίδια για ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ την παράσταση.

ΠΡΙΝ…

• Διαβάζουμε: «Πρίγκηπας και φτωχός» του Μαρκ Τουέιν. Ειτε ολόκληρο το μυθιστόρημα, είτε σε διασκευή για παιδιά, είτε σε θεατρική διασκευή αξίζει να το έχετε στη βιβλιοθήκη σας. Προτείνουμε τη θεατρική διασκευή της Κέλλυς Σταμουλάκη από τις εκδόσεις Διάπλαση.

• Κατασκευή: Αφού τα παιδιά μάθουν για την ιστορία του πρίγκιπα και του φτωχού τους ζητάμε να μας ζωγραφίσουν ή να κατασκευάσουν τους δυο ήρωες. Εστιάζουμε στο γεγονός ότι και οι δυο ήρωες κατασκευάστηκαν με τα ίδια υλικά: μολύβι και χρώματα αν είναι ζωγραφιστοί, κόλλα, χαρτόνια κι υφάσματα αν είναι κατασκευές. Στην ουσία τους είναι ίδιοι. Αυτό που τους κάνει να φαίνονται διαφορετικοί είναι εξωτερικά χαρακτηριστικά που τους προσθέσαμε. Με την συζήτηση αυτή τα παιδιά προσέχουν περισσότερο τις ομοιότητες και λιγότερο τις διαφορές.

ΜΕΤΑ…

• Αυτοσχεδιασμός: (Για μεγαλύτερες ομάδες/ εκπαιδευτικούς). Το μυστικό του έργου είναι ότι ο ένας μπαίνει στη θέση του άλλου. Έτσι κατορθώνουν να κατανοήσουν τις δυσκολίες και τελικά να κάνυν όσα περνούν από το χέρι τους για να καλυτερεύσει ο κόσμος. το θέατρο διαθέτει αυτήν ακριβώς τη δύναμη, να σε κάνει να μπαίνεις στη θέση του άλλου, να αποκτάς ενσυναίσθηση. Το παιχνίδι ονομάζεται Η ΘΛΙΒΕΡΗ ΤΑΜΠΕΛΑ. Είναι ένα ομαδικό παιχνίδι ιεραρχίας που στοχεύει να εκδηλωθούν οι συμπεριφορές των παιδιών απέναντι στο στερεότυπο του φτωχού/ ζητιάνου. Ζητήστε από την ομάδα σας να σταθεί σε μια γραμμή, ο ένας πίσω από τον άλλο, για να τους κολλήσετε στο μέτωπο ένα αυτοκόλλητο χαρτάκι. Όλα τα χαρτάκια που έχετε ετοιμάσει έχουν ζωγραφισμένο πάνω τους κάτι, έναν ήλιο ή ένα λουλούδι, ή έχουν γραμμένη τη λέξη ζητιάνος. Φροντίστε να είναι ισόποσα μοιρασμένα τα σχέδια. Εξηγήστε ότι όλοι θα αποκτήσουν μια ταυτότητα με μια «ταμπέλα» που δε θα γνωρίζουν τι γράφει. Θα μπορούν όμως να διαβάσουν τι γράφουν οι ταμπέλες που έχουν οι άλλοι. Κολλήστε τα χαρτάκια στα μέτωπα. Ζητήστε από τα παιδιά να κινηθούν ελεύθερα στον χώρο και να ανταλλάξουν χαιρετσιμούς με τους άλλους, ανάλογα με αυτό που βλέπουν στο μέτωπό τους. Για παράδειγμα, βλέπω το λουλούδι, χαιρετώ μυρίζοντας την ευωδία που αναδίδουν τα μαλλιά του.

• Ζητήστε απο κάθε παιδί να προσπαθήσει να καταλάβει σε ποιά ομάδα ανήκει από τις αντιδράσεις των άλλων όταν το συναντούν. Ταυτόχρονα χαιρετά με διαφορετικούς τρόπους και το ίδιο. Αφήστε την ομάδα να ανιχνεύσει τις ταυτότητες των παικτών και να δημιουργήσει υποοομάδες με βάση όσα καταλαβαίνουν για τον εαυτό τους από τη συμπεριφορά των άλλων. Μόλις δημιουργηθούν οι υποοομάδες, συζητήστε με τα παιδιά πώς ένιωθαν όταν τους χαιρετούσαν οι άλλοι. Π.χ. βίωσαν αποδοχή, εγκαρδιότητα, θαυμασμό, φιλική διάθεση, απόρριψη, περιφρόνηση, ανόρεχτη και συγκαταβατική στάση, φιλοξενία, απέχθεια, άρνηση, αποστροφή, αδιαφορία ή κάτι άλλο; Δώστε την ευκαιρία σε όλα τα παιδιά να περιγράψουν τι ένιωσαν και να ανταλλάξουν εμπειρίες μεταξύ τους. Αν το επιθυμούν, ζητήστε από τα παιδιά να το ξαναπαίξουν με καινούριους ρόλους- ταμπέλες. Προσκαλέστε τμηματικά κάποια παιδιά να βγουν από το παιχνίδι και να παρατηρήσουν τη συμπεριφορά και τη σωματική γλώσσα των παικτών. Στη συνέχεια, ξαναμπαίνουν στο παιχνίδι για να τους παρατηρήσουν κάποιοι άλλοι. Έτσι δίνετε μια ευκαιρία στα παιδιά της ομάδας μέσα από τη σύμβαση του παιχνιδιού να έρθουν στη θέση του «άλλου».
• Κάνε ένα βήμα μπροστά: (Για μεγαλύτερες ομάδες/ εκπαιδευτικούς). Ξεκινάμε ρωτώντας τα παιδιά αν έχουν φανταστεί πώς είναι να είσαι κάποιος άλλος. Εξηγούμε ότι σε αυτή τη δραστηριότητα θα φανταστούν πώς παίζουν το ρόλο κάποιου άλλου παιδιού. Δίνουμε στα παιδιά ένα χαρτάκι με τη νέα τους ταυτότητα (ηλικία, φύλο, κοινωνική θέση, που ζει κι άλλες χρήσιμες λεπτομέρειες). Αφού δώσουμε λίγο χρόνο και δραστριότητες για χτίσιμο κι ενδυνάμωση του ρόλου (σχεδιάζει το δωμάτιό του, τα πράγματά του, ρωτάμε τι κάνει και πώς περνά η μέρα του ως ρόλος) στέκονται το ένα δίπλα από το άλλο, σαν σε γραμμή εκκίνησης. Ο εμψυχωτής περιγράφει κάποιες καταστάσεις που μπορούν να συμβούν σε ένα παιδί (πας κάθε χρόνο διακοπές; Έχεις τηλεόραση σπίτι; Πηγαινεις σχολείο; Παρακολουθείς κάποιες εξωσχολικές δραστηριότητες; κλπ). Αν η αναφορά αντιστοιχεί στο άτομο που φαντάζονται ότι ενσαρκώνουν κάνουν ένα βήμα μπροστά αλλιώς παραμένουν στη θέση τους. Στο τέλος της δραστηριότητας κάθε παιδί περιγράφει το ρόλο που του δόθηκε και συζητάμε πώς αισθάνθηκαν όταν οι άλλοι προχωρούσαν ή έμεναν πίσω. Αισθάνθηκαν αδικία; Τι δίνει σε μερικούς ανθρώπους περισσότερες ευκαιρίες από ότι σε άλλους; (Από το εγχειρίδιο Δραστηριότητες βιωματικής μάθησης στα ανθρώπινα δικαιώματα και τους πρόσφυγες)

Το έργο είναι ένας ύμνος στην αλληλεγγύη και στο έλεος που οφείλουμε να δείχνουμε όταν βρεθούμε σε θέση ισχύος. Η αγάπη, κινητήρια δύναμη του κόσμου ετούτου, η αγάπη που μετακινεί βουνά, η αγάπη που εξυμνήθηκε σε όλες τις μορφές τεχνης, είναι κι εδώ κυρίαρχη δύναμη. Αγάπη προς τον συνάνθρωπο κι όλα μπορούν να διορθωθούν!

Οι καρδιές μας δεν χορταίνουν με μίσος,

λίγο έλεος αν δείχναμε ίσως

να γινόταν ο κόσμος αλλιώς.

Η συμπόνια μας γέφυρες χτίζει

Για να έρθουν κοντά ν’ αγγιχτούν…