Είναι η πανέμορφη Σόλβαϊγ, η ιδανική σύντροφος για τον «Πεερ Γκυντ» που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Λιγνάδης στη κεντρική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Με μια ερμηνεία μεστή και ουσιαστική κλέβει τις εντυπώσεις. Η Νάνσυ Μπούκλη δεν είναι μόνο λαμπερή στη σκηνή αλλά και στη ζωή, τη συνάντησα στο κέντρο της γιορτινής Αθήνας, όπου και φωτογραφήθηκε για το texnes-plus και μιλήσαμε για την μέχρι τώρα εντυπωσιακή τολμώ να πω παρουσία της στα θεατρικά δρώμενα. 

 

Πόσο κοντά αισθάνεσαι στην ηρωίδα που υποδύεσαι στη κεντρική σκηνή του εθνικού θεάτρου;

Σόλβαϊγ στα Νορβηγικά σημαίνει δρόμος προς τον ήλιο, το φως. Κι εγώ προς τα εκεί θέλω να οδεύω, προς το φως και την καθαρότητα.

 

Η Σόλβαϊγ είναι η ιδανική σύντροφος για τον Πεερ Γκυντ που τον περίμενε μέχρι το τέλος. Πιστεύεις σ’ αυτούς τους έρωτες; 

Πιστεύω πως η γυναίκα αυτή καταλήγει να είναι κάτι παραπάνω από μια ιδανική σύντροφος. Συμβολικά, είναι η σωτηρία. Μόλις τη συναντά στο τέλος ο Πεερ Γκυντ, «βλέπει». Με την αγάπη της, εκείνος περνάει στην ολοκλήρωση. Τον λούζει το φως. Καταλαβαίνει πως τον εαυτό σου τον βρίσκεις, αν πάψεις να τον τοποθετείς στο κέντρο του κόσμου και αν αισθανθείς πως η δικιά σου ολοκλήρωση περνάει μέσα από το ‘εσύ’, από τις ζωές των άλλων.

 

Ο Πέερ Γκυντ παλεύει με το όνειρο και τον πειρασμό επιμένοντας με το πείσμα μικρού παιδιού να ζήσει τη ζωή του «ως αυτοκράτωρ του εαυτού του» μέχρι να συνειδητοποιήσει ότι σε όλη του τη ζωή υποκρινόταν ότι είναι κάποιος άλλος. Πόσο εφικτό είναι κάτι τέτοιο σήμερα;

Δεν υποκρινόταν πως είναι κάποιος άλλος. Αυτό που τον βασάνιζε σε όλη τη ζωή του ήταν να καταλάβει τι σημαίνει να είσαι ο εαυτός σου. Να μην σε νοιάζει ο υπόλοιπος κόσμος, παρά μόνο ο εαυτό σου -και το ζήτημα είναι να επιβιώνεις ή να είσαι αληθινός στον εαυτό σου. Κατά τον βασιλιά των ξωτικών, ο Πεερ επέλεξε να πάρει τον δρόμο της πρώτης επιλογής.

 

Πέρσι με τα «Περιστατικά» έκανες το σκηνοθετικό σου ντεμπούτο. Η παράσταση θα συνεχιστεί και φέτος. Τι προσδοκούσες μ’ αυτή και τι τελικά αισθάνεσαι ότι κατάφερες;

Όταν διάβασα τα «Περιστατικά» για πρώτη φορά, ήµουν σίγουρη πως αυτές τις ιστορίες, είναι µεγάλη ανάγκη να τις µοιραστώ. Αυτό θα ήθελα και φέτος. Η παράσταση να ιδωθεί και να ευχηθεί Περαστικά!

 

Θέλεις να συνεχίσεις με τη σκηνοθεσία ή ήταν ένα πείραμα;

Θέλω πολύ να συνεχίσω! Υπάρχουν ακόμα κάποιες ιστορίες που φαντάζομαι και θέλω πολύ να ειπωθούν.

 

 

Πόσο εύκολα ή δύσκολα είναι τα πράγματα για μια νέα ηθοποιό στην Ελλάδα της κρίσης;

Κάποιες φορές είναι εύκολα και κάποιες δύσκολα. Όπως είναι για όλους τους ανθρώπους. Αναλόγως τον τρόπο και την οπτική που τα βλέπεις.Προσπαθώ να είμαι αισιόδοξη και με πολλή χαρά. Και αν απογοητεύομαι καμιά φορά δεν πειράζει, όλα μέσα στο παιχνίδι είναι.

Ποια ήταν τα πιο ωραία Χριστούγεννα της ζωής σου;

Όλα όσα έφαγα καλά και γέλασα πολύ!

 Τι εύχεσαι για τη νέα χρονιά;

Να είναι νέα και να ζούμε στο παρόν.

 

 

Η Νάνσυ Μπούκλη παίζει στην παράσταση "Πέερ Γκυντ" του Χένρικ Ιψεν σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη στη κεντρική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. 

Στις 17/1 θα κάνουν πρεμιέρα τα "Περιστατικά" του Δανιήλ Χαρμς σε δική της σκηνοθεσία στο Tempus Verum. 

Φωτογράφηση για το Texnes-plus Κοσμάς Ινιωτάκης 

Συνέντευξη Αριλένα Δημητρίου

 

Συζητώντας με τους συντελεστές των «Περιστατικών» που κάνουν πρεμιέρα στο Bios στις 23 Ιανουαρίου.

 

Στους περισσότερους το όνομα Δανιήλ Χαρμς δεν λέει απολύτως τίποτα. Γεννημένος το 1905 στην προεπαναστατική Ρωσία ο Δανιήλ Ιβάνοβιτς Γιουβατσόφ – που μετέπειτα απέκτησε το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Δανιήλ Χαρμς - υπήρξε ένας από τους πλέον παραγνωρισμένους και ξεχωριστούς συγγραφείς και ποιητές της ρωσικής πρωτοπορίας.

«Έγραφε βασικά ποιήματα για παιδιά. Ίσως γι’ αυτό και τα λίγα βιβλία που έχει γράψει για ενήλικες έχουν μία παιδικότητα με την έννοια ότι τα χαρακτηρίζει αυτή η αθωότητα και η αλήθεια ενός παιδιού» μου λέει η ηθοποιός Νάνσυ Μπούκλη, που κάνει το σκηνοθετικό της ντεμπούτο μεταφέροντας στη σκηνή του Bios από τις 23 Ιανουαρίου ένα από αυτά τα βιβλία, τα «Περιστατικά», μία σειρά από παράλογες (ή μήπως όχι και τόσο;) καθημερινές ιστορίες.

Γριές που πέφτουν από τα μπαλκόνια, ένας νεαρός μ’ ένα κίτρινο γάντι, μία Όλγα Πετρόβνα και το τσεκούρι της, ένας κοκκινομάλλης χωρίς μαλλιά… Πόσο μακριά ή κοντά μας είναι αυτοί οι αλλόκοτοι ήρωες; Πόσο «κανονικές» είναι οι ζωές τους και οι ζωές μας; Η Άννα Χανιώτη, ο Γρηγόρης Μπαλλάς και η Μαριάννα Λιανού, υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες της Νάνσυς Μπούκλη, βουτάνε στο σουρεαλιστικό σύμπαν του Χαρμς προσπαθώντας να τον αποκρυπτογραφήσουν.

 

Η πραγματικότητα

Νάνσυ: Το βιβλίο ήταν στο σπίτι μου για αρκετά χρόνια. Κάποια στιγμή το ανακάλυψα, το διάβασα και είπα κάτι πρέπει να το κάνουμε.

Γρηγόρης: Κατάλαβα ότι τα «Περιστατικά» μου αρέσουν από το πρώτο κιόλας κείμενο που διάβασα, μια ιστορία για έναν κοκκινομάλλη, που ουσιαστικά δεν έχει μαλλιά και τελικά δεν έχει ούτε χέρια ούτε πόδια! Οπότε ουσιαστικά δεν ξέρουμε για ποιον άνθρωπο μιλάμε. Καλύτερα λοιπόν να σταματήσουμε να ασχολούμαστε μαζί του.

Άννα: Είναι ιστορίες που μοιάζουν πολύ απλές στη δομή τους, αλλά το νόημα τους είναι βαθιά υπαρξιακό.

Νάνσυ: Θα έλεγα ότι είναι με έναν περίεργο τρόπο αστείες. Γελάς, αλλά δεν είσαι σίγουρος αν όντως έπρεπε να γελάσεις ή να κλάψεις.

Μαριάννα: Κάθε φορά που τελείωνα μία ιστορία του βιβλίου είχα την αίσθηση ότι κάτι δεν είχα καταλάβει,  ότι όλο αυτό που είχε προηγηθεί δεν είχε στην πραγματικότητα σχέση με αυτό που ήθελε να σου πει ο Χαρμς. Με κέντρισε εγκεφαλικά ο τρόπος του.

Νάνσυ: Οι ήρωες του Χαρμς βιώνουν μία δική τους πραγματικότητα που αδυνατούμε να την κατανοήσουμε στην ολότητα της, γιατί απέχει από τη δική μας. Ή μήπως αυτό είναι μια παρεξήγηση; Μήπως τελικά η πραγματικότητα των ηρώων του Χαρμς είναι και η δική μας πραγματικότητα;

 

Το παράλογο

Άννα: Νομίζω ότι το παράλογο που κρύβεται στα κείμενα του δεν είναι και τόσο παράλογο. Αν κοιτάξεις λίγο γύρω σου διαπιστώνεις ότι αυτό που ζεις δεν είναι λιγότερο παράλογο από αυτό που περιγράφει ο Χαρμς.

Νάνσυ: Επίσης το παράλογο είναι κάτι προσωπικό. Για μένα παράλογο μπορεί να είναι κάτι που για σένα να μην είναι. Βέβαια το ότι πέφτουν έξι γριές από ένα μπαλκόνι και κάποιος κάθεται και τις κοιτά χωρίς να κάνει κάτι μοιάζει αντικειμενικά παράλογο. Όμως το ενδιαφέρον είναι ότι η ιστορία δεν εστιάζει στις γριές. Καταλήγει σε κάτι εντελώς άσχετο με τις γριές. Το στοίχημα είναι λοιπόν να βρεις τη σύνδεση σε όλο αυτό. Ή και να μην τη βρεις.

Μαριάννα: Εμένα μου δίνει την αίσθηση ότι μας λέει πως αν θέλουμε πραγματικά να αναρωτηθούμε γι’ αυτά που μιλάει πρέπει να στρέψουμε το βλέμμα μας στα απλά και καθημερινά, σε αυτά που συμβαίνουν κάθε μέρα στη ζωή μας. Πρέπει λοιπόν να πάρεις την απόστασή σου,  να παρακολουθήσεις και να αποδομήσεις στη συνέχεια όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω σου για να βρεις την ουσία.

Άννα: Κάτι που παρατηρήσαμε στο βιβλίο του Χαρμς είναι ότι χρησιμοποιεί ελάχιστα επίθετα. Δεν υπάρχει τίποτα που να προσδιορίζει τον εκάστοτε ήρωα πέρα από το όνομά του. Ίσως και την ιδιότητά του. Μέχρι εκεί.

Νάνσυ: Δεν ξέρουμε αν κάποιος είναι κοντός, ψηλός, όμορφος, άσχημος… Δεν μας ενδιαφέρει. Είναι ο μεσάζων απλά για να μεταφέρει ο Χαρμς το μήνυμα της ιστορίας του.

Γρηγόρης: Τι είναι αυτό που υπάρχει κάτω από την ταυτότητα μας; Υπάρχει κάτι κοινό σε όλους μας. Ο Χαρμς νομίζω ότι προσπαθεί να μας φέρει αντιμέτωπους με αυτό το πυρηνικό μας κομμάτι. Αφαιρεί στοιχεία από την ταυτότητά του εκάστοτε ατόμου για να αποκαλύψει την ουσία του. Τελικά τη βρίσκει άραγε;

 

Το κανονικό

Αννα: Οι άνθρωποι για τους οποίους μας μιλάει ο Χαρμς είναι άνθρωποι που πηγαίνουν στις δουλειές τους, τρώνε, κοιμούνται, ψωνίζουν, πεθαίνουν, κάνουν ό,τι κάνει ο κάθε άνθρωπος.

Νάνσυ: Κι εκεί που όλα είναι οικεία και αναγνωρίσιμα ξαφνικά πέφτει μια γριά από το μπαλκόνι. Πώς το αντιμετωπίζεις αυτό;

Γρηγόρης: Και έχει ενδιαφέρον ότι αυτός που βλέπει τις γριές να πέφτουν απλά τις βλέπει. Δεν είναι ανοιχτός στο να κάνει κάτι. Πώς σήμερα μπαίνουμε στο facebook και βλέπουμε ένα post για τους πρόσφυγες και τον πόλεμο στη Συρία κι από κάτω ένα τραγούδι του David Bowie και λέμε ‘’α τέλεια, θα το ακούσω!’’… Μπαίνεις σε μία λούπα που αποκοιμιέσαι εν αγνοία σου.

Νάνσυ: Στις ιστορίες όμως του Χαρμς υπάρχει δράση, αλλά είναι άσχετη με το προκείμενο. Αυτό είναι το πιο ενδιαφέρον.

Μαριάννα: Νομίζω πάντως ότι αν κοιτάξεις λίγο συνδυαστικά τα κείμενα και διαπιστώσεις σε πόσα από αυτά κάποιος βρίσκεται ξαφνικά να έχει χάσει τα πάντα ή κάποιος άλλος πεθαίνει χωρίς κανέναν απολύτως λόγο τότε μπορείς να σκεφτείς ότι όλα αυτά έχουν και μία σύνδεση με την ίδια τη ζωή του Χαρμς. Γράφει σε κάποια ιστορία: «Τον δίπλωσαν σαν σκουπίδι και η Επιτροπή Υγιεινής τον πέταξε, γιατί τον έκρινε ανθυγιεινό».

Γρηγόρης: Να πούμε εδώ ότι ο Χαρμς - έχοντας διωχθεί από το σταλινικό καθεστώς - πέθανε από ασιτία ξεχασμένος σε ένα ψυχιατρείο το 1942.

Νάνσυ: Τα κείμενα του είναι πολιτικά, αλλά χωρίς καθόλου να το φωνάζουν. Εστιάζει πολύ στην αλλαγή του ανθρώπου, την εσωτερική αλλαγή που αυτόματα καθιστά μη αναγνωρίσιμο τον άλλον και όσον αφορά την εξωτερική του εικόνα. Μιλάμε δηλαδή για μία ολοκληρωτική μεταμόρφωση.

 

Η… παρεξήγηση

Νάνσυ: Δεν μου άρεσε ο όρος «παράσταση» για να περιγράψω αυτή τη δουλειά. Προτιμώ τη λέξη «παρεξήγηση». Υπάρχει κάτι το διφορούμενο στον τρόπο που προσεγγίζουμε τα κείμενα του Χαρμς. Υπάρχει πάντα μία αναρώτηση και ένα διαρκές ψάξιμο. Έχουμε κρατήσει ατόφιες τις ιστορίες του, απλά κάποιες φορές έχουμε προσθέσει κάποια στοιχεία δικά μας ή λέξεις έτσι ώστε να αναδειχτούν καλύτερα τα θέματα που διαχειρίζονται. Κρατάμε όμως πάντα και μία αμφιβολία. Είναι αυτό έτσι ή δεν είναι;

Γρηγόρης: Και στον ίδιο τον Χαρμς του άρεσε να παίζει με τις λέξεις. Κάποιοι λένε ότι το όνομά του προέρχεται από τον αγαπημένο του ήρωα, τον Σέρλοκ Χολμς, ενώ άλλοι ότι παραπέμπει στις λέξεις harms (βλάπτει) και charms (γοητεύει).

Νάνσυ: Με ενδιέφερε οι ηθοποιοί μου να φέρουν μέσα από τις ιστορίες του Χαρμς τις δικές τους ιστορίες. Ήταν ανάγκη μας να μιλήσουμε και να πούμε κάτι πολύ σημαντικό μέσα από αυτή τη δουλειά. Αυτό το πολύ σημαντικό δεν μπορεί να γίνει αφήγηση με τίποτα, γιατί θα αφορά κάποιον άλλον.

Άννα: Μέσα από την αφήγηση περνάμε στη δήλωση. Ξεκινάς να αφηγείσαι κάτι και καταλήγεις να δηλώνεις κάτι σαν ηθοποιός.

Μαριάννα: Είμαστε ηθοποιοί της ίδιας γενιάς. Νιώθω ότι μιλάμε την ίδια γλώσσα κι αυτό για μένα είναι το πιο σημαντικό στη δουλειά.

Γρηγόρης: Το καλό για μένα είναι ότι ενώ υπήρχε μία συγκεκριμένη γραμμή από τη Νάνσυ, μας άφησε και ελεύθερους να βάλουμε και τα δικά μας στοιχεία μέσα στην παράσταση. Για μένα είναι πολύ σπουδαίο το να αφήνεις σαν σκηνοθέτης περιθώρια στους ηθοποιούς σου, προκειμένου να βρεις πράγματα μαζί τους.

 

«Να γράφεις ποιήματα που αν τα πετάξεις στο παράθυρο θα σπάσει το τζάμι…»

Νάνσυ: Θέλουμε κάτι να συμβεί μέσα από την μεταφορά αυτών των κειμένων στη σκηνή. Το βιβλίο μπορεί ο καθένας να το διαβάσει και σπίτι του. Δεν μας αφορούσε αυτό. Θέλουμε να μην είναι τίποτα τεχνικό, να βιώνουμε το εδώ και το τώρα με έναν διαφορετικό τρόπο κάθε φορά. Και εμείς και αυτοί που μας βλέπουν.

Μαριάννα: Αυτό είναι το στοίχημα σε οποιοδήποτε καλλιτεχνικό project. Να κάνεις κάτι που θα το πετάξεις και θα σπάσει το τζάμι, που κάτι θα αλλάξει, κάτι θα μετακινήσει.

Νάνσυ: Για μένα η καλλιτεχνική και η κοινωνική λειτουργία του θεάτρου πάνε μαζί. Το θέατρο δεν απευθύνεται σε έναν μόνο άνθρωπο. Απευθύνεται σε ένα σύνολο. Από την άλλη το κοινωνικό, κατά τη γνώμη μου, δεν μεταφράζεται ως διδακτικό. Είναι λίγο περίεργες αυτές οι έννοιες. Αν υπάρχει κάτι που έχεις μεγάλη ανάγκη να το πεις, νομίζω ότι θα υπάρξουν και οι άνθρωποι που θα θέλουν να το ακούσουν. Όλα είναι πολιτικά. Το γεγονός ότι τέσσερις άνθρωποι ξεκινούν να κάνουν κάτι μαζί είναι επαναστατικό, κατά μία έννοια. Δεν σηκώνεσαι έτσι από τον καναπέ σου.

Άννα: Οι λέξεις και οι όροι αυτοί ερμηνευθήκαν πολύ στενά και συγκεκριμένα τα τελευταία χρόνια, γι’ αυτό και ίσως να μας φοβίζουν λίγο τώρα. Το θέατρο είναι κοινωνικό και πολιτικό από τη φύση του. Όμως για μένα πολιτική είναι η στάση που κρατάω καθημερινά, όχι μόνο το τι θα ψηφίσω στις εκλογές.

Μαριάννα: Παρόλα αυτά νομίζω ότι υπάρχουν είδη και μέσα στο θέατρο. Υπάρχουν καθαρά πολιτικές ομάδες, που κάνουν θέατρο στοχευμένα μέσα από επαναστατικά κείμενα. Κάποιες τις θαυμάζω κιόλας. Το κοινωνικό όμως εγώ το ορίζω ως μία διαδικασία μέσα από την οποία θέτω ερωτήματα στον εαυτό μου, που νιώθω ότι μπορούν να αφορούν κι έναν άλλον δίπλα μου.

Γρηγόρης: Το ζήτημα είναι πώς θα επικοινωνηθεί αυτό που υπάρχει στο κεφάλι του καλλιτέχνη με τον θεατή.

 

Δράση ή αντίδραση;

Νάνσυ: Πολλές φορές δεν ξέρω πώς να αντιδράσω σε κάτι που συμβαίνει. Όταν ήμουν μικρή έπαιρνα τον ρόλο του παρατηρητή. Έβλεπα μια κυρία να πέφτει στον δρόμο και δεν έκανα κάτι. Έβλεπα απλά τους ανθρώπους που πήγαιναν να τη βοηθήσουν. Όσο μεγαλώνω νιώθω ότι έχω μία πιο υστερική αντιμετώπιση. Θα βοηθήσω νιώθοντας την ανάγκη μέσα μου να γίνει άμεσα κάτι για να τη σώσουμε. Η αντίδραση μου παραμένει παράλογη, κατά τη γνώμη μου.

Μαριάννα: Εγώ αισθάνομαι ότι για κάποια πράγματα που συμβαίνουν γύρω μου δεν μπορώ να κάνω κάτι ουσιαστικά. Δεν μπορώ να σηκωθώ, ας πούμε, να πάω τώρα στη Συρία να βοηθήσω κάποιον. Πρακτικά δεν μπορώ να το κάνω. Αυτό μου δημιουργεί ένα ενοχικό σύνδρομο. Έτσι στα μικρά και καθημερινά πράγματα που θα μου δοθεί η ευκαιρία να κάνω κάτι θα το κάνω σαν να μην υπάρχει αύριο. Θα δώσω όλο μου το είναι.

Γρηγόρης: Για μένα η ουσία είναι να πάρεις το παράλογο, να μην το κρίνεις και να αντιδράσεις όπως σου έρθει εκείνη τη στιγμή. Να αντιδράσεις σύμφωνα με το ένστικτό σου.

Άννα:  Το ατομικό όμως πρέπει να συνυπάρχει με το συλλογικό. Δεν είμαστε μόνοι μας. Προσωπικά προτιμώ τη λέξη δράση παρά τη λέξη αντίδραση. Να είμαστε ενεργοί πολίτες.

 

ΠΡΕΜΙΕΡΑ σήμερα στις 21:00  και για 10 μόνο παραστάσεις κάθε Δευτέρα και Τρίτη

Bios Tesla Πειραιώς 84 /τηλέφωνο κρατήσεων 21 0342 5335

Δευτέρα- Τρίτη στις 21:00

Εισιτήρια: γενική είσοδος: 10ευρώ /μειωμένο (ατέλειες-ανεργίες-φοιτητικό): 5 ευρώ

Πρώτη παράσταση: 23 Ιανουαρίου

Τελευταία παράσταση: 21 Φεβρουαρίου

Δείτε εδώ το βίντεο της παράστασης