Από τη Γιώτα Δημητριάδη

Φωτογράφιση για το texnes-plus Χρήστος Χήρμπος

Το ταλέντο της είναι τόσο αφοπλιστικό και εκπέμπει φυσικά, όπως το γάργαρο γέλιο της. Η Κίττυ Παϊταζόγλου ήρθε για να μείνει. Αυτό σκέφτηκα από την πρώτη στιγμή που την είδα στο θέατρο πριν δέκα χρόνια. Το καλοκαίρι έκλεψε τις εντυπώσεις στην Επίδαυρο, ως κορυφαία του χορού στην «Ιφιγένεια εν Ταύροις» του Ευριπίδη. 

Σήμερα, έρχεται αντιμέτωπη μ’ ένα ακόμη μεγάλο υποκριτικό στοίχημα: τον μονόλογο. Τι και αν, όπως μου είπε: «Όταν μου το πρότεινε μέσα στην πρώτη καραντίνα η Δήμητρα, μετά το πρώτο σοκ και την άρνηση, σκέφτηκα: Μήπως υπάρχει κάτι που φοβάμαι εκεί;».

Ευτυχώς, ο φόβος δεν νίκησε και  έτσι θα την απολαύσουμε σ’ έναν εξαιρετικό μονόλογο της Λένας Κιτσοπούλου Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α., σε σκηνοθεσία Δήμητρας Δεμιρτζάκη, στη σκηνή του Θεάτρου Ζήνα. 

Και αφού η ηρωίδα αυτή είναι παλαβιάρα, αποφασίσαμε το ραντεβού μας για τη συνέντευξη και τη φωτογράφιση να γίνει σ' ένα nail salon! 

 

 

Η «Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α.» γράφτηκε πριν 12 χρόνια, κατά παραγγελία για το Εθνικό Θέατρο από την Λένα Κιτσοπούλου. Πόσο επίκαιρη είναι σήμερα;

Για μένα αυτό το κείμενο είναι ακόμα πιο τρομακτικό και αστείο και σπαραχτικό σήμερα απ’ό,τι 12 χρόνια πριν. Γιατί από τότε περάσαμε μια οικονομική κρίση, που τη δική μου τη γενιά την παρέλυσε, κι εκεί που πήγαμε να ορθοποδήσουμε λίγο, ήρθε και μια πανδημία, ή μάλλον απανωτά κύματα πανδημίας, και μας παρέλυσαν ξανά. Μας εγκλώβισαν σπίτι. Κι άρχισαν τα ατελείωτα πρέπει, οι απαγορεύσεις, οι ψυχαναγκασμοί, και το μόνο που θέλαμε ήταν να τελειώνει αυτό, να πετάξουμε πάνω απ’όλα αυτά. Ε, γι’αυτή την επιθυμία μιλά κι η Μαιρούλα. Θέλει να πετάξει πάνω απ’όλη αυτή τη μάπα κατάσταση που βλέπει γύρω της, πετάει λοιπόν, και γκρεμοτσακίζεται. Και προσπαθεί ξανά και ξανά και πάλι γκρεμοτσακίζεται. Και γελάει με αυτό,γιατί δεν έχει άλλο πια να κλάψει.

Πώς έχει προσεγγίσει το έργο η σκηνοθεσία της Δήμητρας Δερμιτζάκη;

Αλμοδοβαρικά θα έλεγα, κι ας γελάσει με αυτό η Δήμητρα. Γιατί πέρα από τον κλαυσίγελο, αυτή την περιοχή που δεν ξέρεις αν πρέπει να κλάψεις ή να γελάσεις ή να παγώσει το αίμα σου, η Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α. μας ξεκινά φαινομενικά ρεαλιστικά, αλλά χτίζεται ύπουλα σαν ένα περίεργο όνειρο που δεν είσαι απόλυτα βέβαιος τι έζησες όντως και τι ονειρεύτηκες. Πέρα από την πλάκα όμως, η Δήμητρα έδωσε μεγάλη έμφαση στη γλώσσα , στο λόγο της Κιτσοπούλου, που χτίζει τη ΜΑ.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α. σαν ένα ποίημα, ένα μεγάλο επείγον ποίημα, πιο επείγον από ποτέ, γι αυτό και τόσο απερίγραπτα ελληνικό.

Είναι μεγάλο στοίχημα για ένα νέο ηθοποιό ο μονόλογος;

Δεν τον επεδίωξα, θα έλεγα σχεδόν τον απέφευγα σαν το διάολο το μονόλογο, μου φαινόταν πολύ μοναχική διαδικασία, και μη σου πω και λίγο σόου οφ για τον ηθοποιό, λίγο επίδειξη δυνάμεων… Αλλά όταν μου το πρότεινε μέσα στην πρώτη καραντίνα η Δήμητρα, μετά το πρώτο σοκ και την άρνηση, σκέφτηκα: Mήπως υπάρχει κάτι που φοβάμαι εκεί; Μήπως κάτι τρέμω και πρέπει να αναμετρηθώ μαζί του; Γιατί με αυτό αναμετριέται κι η ηρωίδα, με αυτή την απέραντη μοναξιά και το φόβο, που οι περισσότεροι βιώσαμε μέσα στην πανδημία. Κι εκεί βρήκα ένα νόημα να ειπωθεί αυτό σήμερα. Μήπως και κάπως ξορκιστεί.

Το κείμενο εστιάζει στην ωριμότητα που έρχεται μεταξύ 35 και 40 ετών. Μπορεί να είμαστε ακόμη νέοι αλλά έχουμε χάσει και την πίστη που είχαμε νεότεροι. Είναι πράγματι δύσκολη αυτή η πενταετία; Εσύ πώς τη βιώνεις;

Δεν την έχω βιώσει ακόμα αυτήν την πενταετία, αλλά μπορώ να μιλήσω για την αμέσως προηγούμενη. Έχει σημασία όμως που ρωτάς, γιατί ενώ στο κείμενο της Κιτσοπούλου είναι 37 χρονών η Μαιρούλα, στην παράστασή μας κατεβάσαμε την ηλικία της στα 30. Και το λέω με πολλή αγωνία και λύπη αυτό, γιατί στην εποχή μας, αυτό το μπούχτισμα κι η έλλειψη πίστης σε κάτι απόλυτο, σε επισκέφτεται πολύ νωρίτερα πια.

Το έργο μιλάει και για τη «νέα θρησκεία», την ψυχανάλυση. Πιστεύεις στη διαδικασία της ψυχοθεραπείας;

Πιστεύω σε οποιαδήποτε προσπάθεια του ανθρώπου να βρει έναν πιο υγιή, πιο ανοιχτό και πιο απολαυστικό εαυτό του. Αν αυτό λέγεται ψυχοθεραπεία, καλώς. Με τις ταμπέλες έχω λίγο το πρόβλημα, με τα πρέπει, γιατί έχω δει και ανθρώπους που κάνουν 15 χρόνια ψυχανάλυση και δεν έχει αλλάξει τίποτα, δεν έχουν μετακινηθεί ούτε τόσο δα στον εαυτό τους και στις σχέσεις τους με τους άλλους. Κι αντίθετα, άλλους, που δεν έχουν κάνει ποτέ, και παλεύουν συνειδητά και πρακτικά, μέρα τη μέρα να αλλάξουν ό,τι δεν τους ικανοποιεί πια.

«Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α.»:μια ανικανοποίητη, «ψαγμένη» ηθοποιός, 35, το πολύ 40 ετών, πραγματικά μπουχτισμένη απ’ όλους και όλα. Υπάρχουν στιγμές που νιώθεις έτσι και αν ναι, τι σε μπουχτίζει;

Με μπουχτίζει η αγένεια και οι τζάμπα μάγκες. Οι ψευδοφιλοσοφίες και το μίσος στα σόσιαλ. Οι κωλοτούμπες των πολιτικών. Η παντελής αδιαφορία για το περιβάλλον, και η κάθε μορφής αυθεντία που προσπαθεί να σου πλασάρει ότι στη ζυγαριά βαραίνει περισσότερο από σένα. Παλιότερα με μπούχτιζε και το ghosting που κάνουν συχνά οι άνθρωποι, πια έμαθα να το διαχειρίζομαι. Και να διαλέγω άλλους ανθρώπους.

Η Λένα Κιτσοπούλου είχε δηλώσει ότι το έργο αυτό «είναι μια αρκετά αυτοβιογραφική ιστορία». Βρίσκεις και εσύ αυτοβιογραφικά στοιχεία και αν ναι με τι από όλα όσα λέει η ηρωίδα σου ταυτίζεσαι περισσότερο;

Τη Λένα δεν τη ξέρω καλά προσωπικά, τη διαισθάνομαι μόνο μέσα από το έργο της, αναγνωρίσω τι ταρακουνάει εμένα όταν τη διαβάζω, άρα και τι, ίσως, να έχει ταρακουνήσει και την ίδια για να το γράψει. Δεν έχει καμία αυτολύπηση η ηρωίδα, ακόμα και στον πάτο της, δε ζητά τα ρέστα. Μ’ αυτό ταυτίζομαι πολύ αυτή την περίοδο. Το να μην απολογείσαι, να παίρνεις την ευθύνη της ζωής σου, την ευθύνη της ύπαρξής σου σε αυτό τον κόσμο.

Βλέπουμε μια άνθηση της ελληνικών σειρών. Θα σ’ ενδιέφερε να παίξεις στη τηλεόραση ή είναι κάτι που δεν υπάρχει στα σχέδιά σου;

Φυσικά θα μ’ενδιέφερε να παίξω σε μια ελληνική σειρά, με καλό σενάριο, ωραίους δημιουργούς και σεβασμό στους ηθοποιούς και κυρίως στο κοινό.

Η χρονιά της πανδημίας ήταν καθοριστική για το ελληνικό θέατρο. Πίστευες ποτέ ότι θα βλέπαμε αυτούς τους ανθρώπους στη φυλακή;

Αυτοί που εγκλημάτισαν καλά βρέθηκαν στη φυλακή. Κι αυτοί που «φλέρταραν» ή «φλερτάρουν» με κάθε είδους κακοποιητικές, ρατσιστικές, σεξιστικές συμπεριφορές, ας καταλάβουν ακόμα και κατασταλτικά πως κάποιες συμπεριφορές είναι ανεπίτρεπτες και καταδικαστέες σε μια κοινωνία δημοκρατική. Επίσης το θέατρο είναι ομαδικό παιχνίδι, έτσι; Όσοι δεν μπορούν ή δεν θέλουν να συνυπάρξουν με άλλους ανθρώπους, ας κάτσουν σπίτι τους να εξουσιάζουν ντουβάρια.

Κρίμα πάντως που πέρα από το θέατρο και τον αθλητισμό δεν άνοιξε αυτός ο διάλογος και σε άλλους κλάδους.

Είσαι αισιόδοξη για την επόμενη μέρα του Metoo;

Ναι, δεν θα μπορούσα να μην είμαι. Δεν ξέρω αν θα ζήσουμε εμείς να προλάβουμε να δούμε μια καθολική ισότητα των φύλων. Αλλά αισθάνομαι πως κάτι αλλάζει, έχει δρόμο πολύ μπροστά, αλλά κάτι αλλάζει. Αρθρώνεται ένα μαζικό αίτημα ότι κάπου «μπάστα» στην ανεξέλεγκτη πατριαρχία.

Τι σε χαλάει και τι σε κάνει να χαμογελάς στην καθημερινότητά σου;

Με χαλάει η αγένεια και η ανευθυνότητα.

Χαμογελάω με μια γλυκιά κουβέντα που θα έρθει ξαφνικά από κάποιον άγνωστο. Ή από κάποιον πολύ γνωστό.

Επόμενα επαγγελματικά σχέδια;

Aπό το Φεβρουάριο θα είμαι στην «Αντιγόνη» του Ανούιγ, που θα σκηνοθετήσει η Μαρία Πρωτόπαππα, στο Θέατρο Τέχνης.

 

Ευχαριστούμε θερμά το Iliana Nails Salon για τη φιλοξενία της φωτογράφισης. 

 

Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α. της Λένας Κιτσοπούλου

Σκηνοθεσία: Δήμητρα Δερμιτζάκη

Πρεμιέρα Δευτέρα 8 Νοεμβρίου στο θέατρο Ζίνα

Πού: Θέατρο Ζίνα,, Λεωφ. Αλεξάνδρας 74, Αθήνα, τηλ.: 210 6424424

Πότε: Από Δευτέρα 8 Νοεμβρίου και κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00

Διάρκεια: 75 λεπτά

Εισιτήρια: 15 € γενική είσοδος Προπώληση: viva.gr και στο ταμείο του θεάτρου

Το Θέατρο θα λειτουργήσει ως Αμιγής Χώρος. Οι θεατές εισέρχονται κατόπιν υποχρεωτικής επίδειξης κατά την είσοδο Πιστοποιητικού εμβολιασμού ή Πιστοποιητικού νόσησης (30) ημέρες μετά από τον πρώτο θετικό έλεγχο και η ισχύς του διαρκεί έως εκατόν ογδόντα (180) ημέρες μετά από αυτόν.

 

 

 

Το σκηνικό στα Αναφιώτικα της Πλάκας, κάτω από τη σκιά της Ακρόπολης, έχει κάτι από ελληνική ταινία. Η Κίττυ είναι πανέτοιμη να στηθεί μπροστά στο φακό. Απολαμβάνει κάθε πόζα, λες και πρόκειται για ένα μικρό μονόπρακτο. Το χαμόγελό της και ο ήχος που το συνοδεύει είναι αδιαμφισβήτητα στοιχεία της γοητείας της.

 

Από το ξεκίνημα της καριέρας της η Κίττυ Παϊταζόγλου έκλεψε τις εντυπώσεις. Υποψήφια για Βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» και θέλγητρο για πολλούς σκηνοθέτες –και όχι άδικα–, φέτος ανήκει στο δυναμικό του Θεάτρου Πόρτα και ενθουσιάζει στη «Δίκη του Κ.», ενώ παράλληλα κάνει εντατικές πρόβες για τη «Μύτη».

 

Τα πυκνά κυματιστά μαλλιά της Κίττυς λούζονται στο φως που ξεγλιστρά από τον αττικό ουρανό στα στενά σοκάκια κάτω από τον Ιερό Βράχο και ο λόγος της ξεχειλίζει ενθουσιασμό καθώς αναφέρεται στις νέες της συνεργασίες. Κάνει μια μικρή παύση μόνο για μερικές γουλιές ζεστής σοκολάτας.

 

 

Η «Δίκη του Κ.»

Η ιστορία είναι απλή. Ένα κανονικό πρωινό, τη μέρα των 30ών γενεθλίων του, ο Γιόζεφ Κ., ένας αξιοπρεπής πολίτης, ανώτερος τραπεζικός υπάλληλος, συλλαμβάνεται. Μια ανώτερη, ακαθόριστη αρχή τον ενημερώνει ότι θα δικαστεί για μια κατηγορία που όμως ποτέ δεν του απαγγέλλεται και ούτε ο ίδιος μπορεί να προσδιορίσει. Εν τω μεταξύ έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει να ζει κανονικά τη ζωή του και να πηγαίνει στη δουλειά του. Ψάχνοντας να βρει τι έχει συμβεί, ο Κ. βυθίζεται όλο και περισσότερο στα άδυτα του Συστήματος, αλλά και του εαυτού του, μέχρι την τελική, μοιραία καταδίκη του. Με ζόφο και πολύ χιούμορ.

 

Συνεργασία και πάλι με τον Θωμά Μοσχόπουλο

Γνώριμα και συνάμα διαφορετικά. Σαν να ξαναγνωρίζεις έναν άνθρωπο από μια άλλη του πλευρά. Μου έκανε πολύ θετική εντύπωση ότι ο τρόπος που δουλέψαμε αυτή τη φορά στη «Δίκη» ήταν αρκετά διαφορετικός από ό,τι στο «Λίλιομ». Και το λέω προς τιμήν του Θωμά, γιατί δεν αντιμετωπίζει κάθε κείμενο με την ίδια συνταγή. Έψαξε και ο ίδιος μαζί μας (και με τη Σοφία Πάσχου, που επιμελήθηκε την κίνηση) διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να αφηγηθούμε τη συγκεκριμένη ιστορία.

 

Η λογοτεχνία στη σκηνή κερδίζει έδαφος σε σχέση με τα θεατρικά έργα

Ίσως έχουμε περισσότερο ανάγκη πια την αφήγηση ιστοριών από ό,τι τα δράματα μεμονωμένων ανθρώπων. Ούτως ή άλλως η αφήγηση ως είδος επιτρέπει μεγαλύτερη ελευθερία, σου δίνει τη δυνατότητα να μπαινοβγαίνεις στην ιστορία, να την καθορίζεις ή να την αφήνεις να σε επηρεάζει. Αν και πιστεύω πως οτιδήποτε προέρχεται από μια ανάγκη του δημιουργού, είτε είναι λογοτεχνία είτε devised, κλασικό έργο ή συνταγή μαγειρικής, αξίζει να αποτελεί τόλμημα για τη θεατρική σκηνή.

 

Δικηγόρος και ηθοποιός, δύο ιδιότητες που αλληλοσυμπληρώθηκαν σε αυτή την παράσταση

Η έρευνα είναι πάντα με την ιδιότητα του ηθοποιού. Πρακτικά τι θα με βοηθήσει, όχι εγκεφαλικά. Τώρα το background μου της νομικής απλώς ενίσχυε το πόσο γελούσα ή φρίκαρα όταν κάνοντας πρόβες για τη «Δίκη» συνειδητοποιούσα, π.χ., τις βασικές αρχές δικονομίας που καταπατούνταν σε μια ποινική δίκη, σε μια χώρα με υποτιθέμενο συνταγματικό πολίτευμα. Σε αυτό τον υπέροχο μονόλογο του Συνηγόρου (που υποδύεται ο Σωκράτης Πατσίκας) περνά όλο το χάος. Λέγονται πράγματα όπως: «Η ενοχή λαμβάνεται ως δεδομένη μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου». «Η διαδικασία δεν είναι δημόσια». «Ο φάκελος και το κατηγορητήριο είναι απρόσιτα στον κατηγορούμενο». «Η πρώτη απολογία σπανίως διαβάζεται». «Ο Νόμος δεν αναγνωρίζει την Υπεράσπιση, απλώς την ανέχεται». «Δεν υπάρχει δεδικασμένο». «Το σπουδαιότερο είναι οι αξιοπρεπείς προσωπικές σχέσεις με ανώτερους υπαλλήλους του Δικαστηρίου»…

 

«Κάποιος θα πρέπει να είχε συκοφαντήσει τον Γιόζεφ Κ., καθώς, χωρίς να έχει κάνει τίποτε κακό, ένα ωραίο πρωί συνελήφθη»

Για μένα όλο το έργο είναι παραλλαγές του πώς άνθρωποι και Συστήματα συνυπάρχουν με ενοχή. Ενοχή που εμείς οι άνθρωποι δεν ξέρουμε ποια στιγμή ακριβώς γεννήθηκε ή πού θα οδηγήσει. Μια αίσθηση ότι πήραμε τη ζωή μας λάθος. Και μας φταίνε όλα, ο μπαμπάς, η μαμά, η Ευρώπη, ο εαυτός μας. Και από τη μεριά τους τα Συστήματα αισθάνονται ήδη ένοχα και μεταφέρουν ξανά την ενοχή τους στα άτομα. Φαύλος κύκλος. Η «Δίκη» μου θυμίζει λίγο την «Πόλη» του Καβάφη. Τη «Δίκη» σου πάντα μαζί σου θα την κουβαλάς.

 

Η «Μύτη» του Γκόγκολ, στην εκδοχή των Patari Project και σε σκηνοθεσία Σοφίας Πάσχου

Η Σοφία. Έχει κάτι πολύ ουσιαστικό και νοσταλγικό η συνεργασία μαζί της. Η δουλειά σε αυτή την ομάδα. Σαν να μας ταξιδεύει πίσω πολλά χρόνια, να μας ζητά να εφεύρουμε ξανά την παιδική μας ηλικία, να μιλήσουμε για τις μνήμες και τις εμμονές μας. Πάντα με γνώμονα την ιστορία – στην προκειμένη περίπτωση τη «Μύτη» του Γκόγκολ. Ένα κείμενο παράλογο, με βάση το οποίο ένας άνθρωπος μια μέρα χάνει τη μύτη του και αυτή, σαν αυθύπαρκτο ον, περιφέρεται στους δρόμους της Αγίας Πετρούπολης. Πώς όμως θα συμβεί το παράλογο αν εμείς πρώτα δεν αιφνιδιαστούμε; Aν με έμαθε κάτι βασικό η Σοφία, είναι να αφήνομαι στο τυχαίο που ως άνθρωπος το φοβάμαι πολύ. Όχι απλώς να αφήνομαι, να το αγαπώ, να το επιδιώκω κιόλας. Σου λέει, όταν το τυχαίο γίνει συντονισμένα από όλους, είναι σωστό. Και μαγικό.

 

Ηθοποιός στην Ευρώπη vs ηθοποιός στην Ελλάδα

Έχοντας δουλέψει έξω, διαπιστώνω ότι υστερούμε πολύ στην κρατική βοήθεια. Δεν γίνεται να μην υπάρχει στήριξη του πολιτισμού. Και δεν εννοώ ότι στην Αγγλία, στη Γερμανία και στη Γαλλία δεν υπάρχει κρίση στην τέχνη. Φυσικά και υπάρχει πια. Όμως στην Ελλάδα σε ελάχιστους οργανισμούς μπορείς να εξασφαλίσεις στοιχειωδώς αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας. Τα περισσότερα πράγματα γίνονται μόνο από ενθουσιασμό, λαχτάρα και με πολύ προσωπικό κόστος. Ναι, φυσικά είναι ωραίο και υγιές, αλλά δεν ξέρω για πόσο ακόμη μπορούμε να κάνουμε αυτό χωρίς να έχουμε τη δυνατότητα να βιοποριζόμαστε από αυτό. Ωστόσο θεωρώ ότι το ελληνικό θέατρο, όπως και το σινεμά, έχει αρχίσει να αποκτά μια δική του ταυτότητα, τόσο εντός όσο και, σιγά σιγά, εκτός Ελλάδας. Και αυτό είναι πολύ αισιόδοξο.

 

Βραβείο «Μελίνα Μερκούρη»

Χάρηκα πολύ για την υποψηφιότητα, θα ήταν μεγάλο ψέμα να πω το αντίθετο. Απλά το θέμα μου με τα βραβεία γενικά (και αυτό μπορεί να είναι δικός μου δαίμονας) είναι ότι μου θυμίζουν σχολικές επιδόσεις, από τις οποίες έχω με κόπο απαλλαγεί. Δεν έχουν καμία σχέση με την ουσία της δουλειάς μας, που παίζουμε με τον ευάλωτο εαυτό μας, τις αδυναμίες και τα σκοτάδια μας.

 

Έγινα ηθοποιός γιατί…

Κάποια πράγματα από τύχη ή από ανάγκη με οδήγησαν εκεί. Και μου αρέσει που δεν ξέρω τη δοσολογία στην απόφαση, αλλά παθιάζομαι ακόμη πολύ.

 

Μου δίνει χαρά…

Η δουλειά μου. Οι δικοί μου άνθρωποι. Και μικρές εξορμήσεις στη θάλασσα. Την έχω πολύ ανάγκη, έστω και μόνο να τη βλέπω. Μου δίνει ηρεμία, σταθερότητα και έναν ορίζοντα.

 

Η Κίττυ Παϊταζόγλου πρωταγωνιστεί στη «Δίκη του Κ.» σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου στο Θέατρο Πόρτα.

 

Από 30 Ιανουαρίου θα τη δούμε στη «Μύτη» Η εκδοχή των Patari Project της κλασικής νουβέλας του Νικολάι Γκόγκολ, σε σκηνοθεσία Σοφίας Πάσχου.

Την φωτογράφιση για το Texnes-plus έκανε ο Κοσμάς Ινιωτάκης