Οαγαπημένος μονόλογος “Το παλτό” του Νικολάι Γκόγκολ σε μια εμβληματική ερμηνεία του Θοδωρή Γκόγκου, συνεχίζει τις παραστάσεις του και τη χειμερινή περίοδο στο Θέατρο Δρόμος.

«Όλοι μας ξεπροβάλαμε κάτω από το παλτό του Γκόγκολ.» – Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι

 Ένας υπαλληλάκος είναι ο ήρωας στο κορυφαίο διήγημα του Gogol που δημοσιεύτηκε το 1842. Το δικό του όνειρο: δε λαχταράει μια γυναίκα αλλά ένα πανωφόρι. Σ’ αυτό έχουν συγκεντρωθεί όλες του οι επιθυμίες, όλη του η αντίληψη για σπουδαιότητα, κοινωνική επιβολή. Μένει μέρες και νύχτες νηστικός, στερείται το κάθε τι και μαζεύει καπίκι καπίκι την αξία του! Το παλτό θα τον κάνει καλύτερο, πιο σημαντικό στην κοινωνία. Όμως το ίδιο παλτό θα τον στοιχειώσει…

 

Ο Μπιελίνσκι αναλύει με λαμπρή διορατικότητα και ακράτητο ενθουσιασμό την τέχνη του Gogol, που ‘από το τίποτα φτιάχνει το παν’: Τα διηγήματα του Gogol, τα χαρακτηρίζει η απλότητα του μύθου, το εθνικό τους χρώμα, η ακέρια τους αλήθεια της ζωής, η πρωτοτυπία τους και το κωμικό τους στοιχείο που τα εμψυχώνει, στοιχείο που πάντα νικάει το βαθύ αίσθημα της λύπης και απελπισίας. Όλες αυτές οι ιδιότητες έχουν μια κοινή πηγή: Ο Gogol είναι ποιητής, είναι ένας ποιητής της πραγματικής ζωής!’. Ο Gogol στάθηκε ο πατέρας της ρωσικής πεζογραφίας, σίγουρα ‘πρώτος αυτός αντίκρισε με τόλμη και ειλικρίνεια τη ρώσικη πραγματικότητα’, σίγουρα λίγοι συγγραφείς έχουν για το λαό τους τόση σημασία όσο εκείνος για την αφυπνιζόμενη Ρωσία

 

 

Σκηνοθεσία – διασκευή: Θοδωρής Γκόγκος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Σεμελη Παπαοικονόμου
Φωτογραφίες: Χρήστος Γκλίβας -Γιώργος Σταύρος
Video: Στεριανή Βερνιώτου
Σχεδιασμός αφίσας: Σεμέλη Παπαοικονόμου
Σκηνικά – σχεδιασμός φωτισμών: Θοδωρής Γκόγκος
Μουσική επιμέλεια: Σεμέλη Παπαοικονόμου
Οργάνωση και εκτέλεση παραγωγής: Σεμέλη Παπαοικονόμου
Ερμηνεύει: Θοδωρής Γκόγκος

Πληροφορίες Παράστασης
Παραστάσεις
Από Δευτέρα 6 Δεκεμβρίου
Ημέρες & ώρες παραστάσεων
Δευτέρα & Τρίτη στις 21:15
Τιμές εισιτηρίων
Γενική Είσοδος: 10€
Μειωμένο: 8€ (φοιτητικό, ανέργων, πολυτέκνων, ΑμεΑ, 65+)
Ατέλεια: 5€

Διάρκεια παράστασης
70 λεπτά χωρίς διάλλειμα
 
Προπώληση εισιτηρίων
Viva.gr: https://www.viva.gr/tickets/festival/theater/to-palto/

Από τη Σοφία Γουργουλιάνη 

Το έργο του Furio Bordon, «Αγαπημένε Elvis, Αγαπημένη Janis», έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο Θέατρο Μπιπ, κάθε Σάββατο και Κυριακή έως τις 29 Μαρτίου, για να μας μιλήσει για το σκληρό πρόσωπο της ενηλικίωσης μέσα από τα γράμματα της 15χρονης και της 27χρονης Μαρίνας στον Elvis Presley και στη Janis Joplin.

Και η κουβέντα μας με τους τρεις ηθοποιούς (Θοδωρή Γκόγκο, Σεμέλη Παπαοικονόμου, Μαρβίνα Πιτυχούτη) ξεκίνησε από την ενηλικίωση των ροκ σταρ στα ‘60s για φτάσει στην ενηλικίωση της Ελλάδας το 2020.

Σεμέλη, πες μας λίγα λόγια το έργο.

Σεμέλη: Αρχικά, με το Θοδωρή είμαστε ομάδα εδώ και 10 χρόνια στα Γιάννενα και ,σε αυτή τη φάση, θέλαμε να ανεβάσουμε μια παράσταση στην Αθήνα. Και επιλέξαμε αυτό το έργο το οποίο γράφτηκε το ’96 και δεν έχει παιχτεί ποτέ ούτε στην Ιταλία. Το έργο αυτό, λοιπόν, έχει δύο μέρη. Στο πρώτο η Μαρίνα είναι 15 χρονών και στο δεύτερο 27. Από το ξεκίνημα του έχει, ήδη, αυτοκτονήσει και εμφανίζεται στη σκηνή ως «φαντασματάκι» μέσα από τις διηγήσεις των γονιών της οι οποίοι έχουν αποφασίσει μετά το θάνατο της να διαβάσουν το ημερολόγιο της. Στο πρώτο μέρος γράφει γράμματα στον Έλβις Πρίσλει και στο δεύτερο μέρος στη Τζάνις Τζόπλιν. Είναι και οι δύο πρόσωπα που έχουμε στο μυαλό μας ως ροκ σταρ, ως δηλαδή αντιπροσώπους μιας «καλής» ζωής. Στην ουσία, όμως, αν σκεφτεί κανείς ότι και οι δύο αυτοκτονήσανε, μάλλον περνάνε το ίδιο άσχημα όπως και όλοι εμείς. Μέσα, επομένως, από το έργο απομυθοποιείται το ροκ εν ρολ είδωλο της εποχής και αντικαθίσταται από ένα σύνολο κοινών καταπιέσεων. Είναι ένα θέμα που δε σταματάει να απασχολεί. Αναφέρεται στα ‘60s αλλά στέκεται και σήμερα.

Τι είναι –τελικά- η ενηλικίωση; Είναι μια διαδικασία σκληρή ή τόσο αυτονόητη που μοιάζει βαρετή;

Μαρβίνα: Η ενηλικίωση, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι ούτε αυτονόητη, ούτε βαρετή. Είναι μια φυσική διαδικασία περάσματος από μια φάση σε άλλη. Μπορεί να είναι πολύ ενδιαφέρουσα και πολύ ουσιαστική περίοδος. Όμως κάποιοι τη συγχέουν με την επιβολή, την επικράτηση, την οίηση, τη σοβαροφάνεια, την εξουσιομανία, την παντόφλα ή τον καναπέ. Αυτός περίπου είναι ο κόσμος των ενηλίκων που περιγράφει η Μαρίνα στο έργο και στον οποίο αρνείται πεισματικά να μπει.

Θοδωρής: Η ενηλικίωση που η ηρωίδα του Bordon βιώνει είναι σκληρή και βασανιστική. Για τον καθένα μας, η ενηλικίωση είναι μια διαδικασία επίπονη. Παίρνονται αποφάσεις και διαμορφώνονται απόψεις που μας ακολουθούν σε όλη μας την ζωή. Η Μαρίνα δεν θέλει να μεγαλώσει. Αναρωτιέται αν όλα αυτά που της συμβαίνουν ανήκουν άραγε σε αυτή τη διαδικασία; Η ίδια αναζητά τρόπους να το σταματήσει και να μείνει έξω από τον ‘προσβλητικό’ κόσμο των ενηλίκων όπως η ίδια χαρακτηριστικά αναφέρει.

Όλοι ενηλικιωνόμαστε; Αν αρνηθούμε;

Μαρβίνα: Είναι αλήθεια πως πολλοί δυσκολεύονται ή αρνούνται να ενηλικιωθούν. Όμως με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ναι, όλοι ενηλικιωνόμαστε βιολογικά –όσοι επιβιώνουμε ως τότε, για να είμαι πιο ακριβής. Αν όμως πρόκειται να μπούμε στις λογικές ή τις πρακτικές που περιέγραψα παραπάνω, τότε καλύτερα να μην «ενηλικιωθούμε» ποτέ!

Θοδωρής: Όλοι ενηλικιωνόμαστε αλλά κάπου μέσα μας υπάρχει ένα παιδί που θέλει να έχει λόγο και παρουσία στη ζωή μας. Για τους ανθρώπους που ασχολούνται με τις τέχνες , και ειδικότερα το θέατρο, αυτό το κρυμμένο παιδί έχει πρωταγωνιστικό ρόλο.

Μπορεί κανείς να βιώσει την ατομικότητα του σε ένα κόσμο που κυριαρχεί η εικόνα και τα αυστηρά πρότυπα; Αν όχι, που μπορεί να οδηγήσει η συνθήκη αυτή της μίμησης προτύπων;

Μαρβίνα: Βεβαίως και μπορεί. Αρκεί η δύναμη του χαρακτήρα του να είναι τέτοια ώστε σταθερά να πορεύεται προς την αυτοπραγμάτωσή του, ανεξάρτητα από τις συνθήκες που επικρατούν γύρω του. Ένα ισχυρό δίκτυο ανθρώπων που σε αγαπούν και σε στηρίζουν και αντίστοιχα εσύ εκείνους, είναι η καλύτερη βάση, πιστεύω. Σε ό,τι αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας έχω εδώ και χρόνια μία και μόνη άποψη: τα πρότυπα δεν είναι κατ’ ανάγκη αρνητικά. Καμιά φορά είναι φάροι που φωτίζουν το δρόμο μας.

Θοδωρής: Η μίμηση των προτύπων (μουσική, αθλητισμός, πολιτική κτλ) είναι κάτι που συμβαίνει συχνά στη ζωή μας. Η ατομικότητα του καθενός συνθλίβεται ανάμεσα σε πρότυπα όπως η ομορφιά, η τήρηση ηθικών κανόνων κτλ και έτσι συχνά προσαρμοζόμαστε σε συνθήκες που τις περισσότερες φορές δεν μας ικανοποιούν.

Βλέπετε ομοιότητες ανάμεσα στη δεκαετία του 1960 και στο σήμερα; Η ομοιότητα έγκειται στα ισχυρά «καλλιτεχνικά» πρότυπα ή και σε κάποια διάθεση επανάστασης;

Μαρβίνα: Δεν έζησα τη δεκαετία του ΄60, αλλά από όσα γνωρίζω, θεωρώ πως μόνο στο προσωπικό και ανθρώπινο επίπεδο εντοπίζονται ομοιότητες. Αυτό που διαφοροποιεί την εποχή εκείνη από τη δική μας είναι, νομίζω, ο θάνατος των ισχυρών «πιστεύω», των ιδεολογιών και του ρομαντισμού. Σε πολιτικό, κοινωνικό αλλά και καλλιτεχνικό επίπεδο δεν βρίσκω ιδιαίτερες ομοιότητες. Επίσης ισχυρά καλλιτεχνικά πρότυπα δεν νομίζω πως υπάρχουν στην εποχή μας. Είναι τέτοια η ταχύτητα εναλλαγής των μηνυμάτων που θεωρώ πως αυτοί οι ρυθμοί είναι ταχύτεροι από τους ρυθμούς με τους οποίους το κοινό μεταβολίζει το κάθε καλλιτέχνημα.

Θοδωρής: Η εποχή της δεκαετίας του ’60 είχε ως χαρακτηριστικό της την αμφισβήτηση, την επαναστατικότητα, την αναζήτηση και την ουτοπία. Σήμερα, τα καλλιτεχνικά πρότυπα είναι περισσότερο κατασκευάσματα ενός συστήματος που δημιουργεί ρέπλικες και αναπαράγει ξανά και ξανά τα ίδια δεδομένα σε όψη και περιεχόμενο. Βέβαια, υπάρχουν πάντοτε οι εξαιρέσεις που βρίσκονται όμως σε δεύτερη γραμμή.

Στην Ελλάδα του σήμερα υπάρχει κάποιο αίτημα αλλαγής της κατάστασης, κάποιας επανάστασης;

Μαρβίνα: Με την έννοια μιας γενικευμένης επανάστασης, δυστυχώς, δεν νομίζω. Και φταίει έχω την εντύπωση το γεγονός του πόσο ξεπουλήθηκαν κάποιοι παλιοί «επαναστάτες». Εκτιμώ ότι ο καθένας μας σήμερα μπορεί να πετύχει σπουδαίες αλλαγές σε μικροκλίμακα. Κι αυτό είναι πολύ σπουδαίο. Πιστεύω στη σύμπραξη υγιών ατομικοτήτων που μπορούν από κοινού να επιτύχουν όμορφα αποτελέσματα. Με αυτόν τον τρόπο συνεργασίας γεννήθηκε αυτή η παράσταση κι ευχαριστώ πολύ τον Θοδωρή, την Σεμέλη και όλους τους συνεργάτες μας γι’ αυτό.

Θοδωρής: Η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται σε κατάσταση ύπνωσης. Η αναζήτηση των νέων ιδεών, του οράματος…σήμερα αφορά πολύ λίγους και αυτοί που ευαγγελίζονται την προοδευτικότητα το κάνουν με τόσο παλιά υλικά που γίνονται αντιπαθητικοί και αποκρουστικοί ιδίως για τους νέους ανθρώπους.

Η Ελλάδα ενηλικιώθηκε ποτέ; Ή μιμούμενη κι αυτή ξένα πρότυπα είναι καθηλωμένη σε μια παιδικότητα που δεν της ανήκει;

Μαρβίνα: Η Ελλάδα, πιστεύω, γεννήθηκε ενήλικη σαν τη θεά Αθηνά από το κεφάλι του πατέρα της. Εκτός αν η ερώτησή σας αφορά τους Έλληνες. Θα με συγχωρέσετε αλλά δεν ταυτίζω την Ελλάδα με όλους τους κατοίκους της. Επίσης δουλεύω εδώ και χρόνια με παιδιά και αρνούμαι να συγχέω την έννοια της παιδικότητας με τη γελοιότητα «ενήλικων» ανθρώπων που εδώ και χρόνια καταληστεύουν αυτή τη χώρα, την υποχρεώνουν να δανείζεται κι έτσι να μην μπορεί ποτέ να είναι ανεξάρτητη. Μια δέσμια ενήλικη γυναίκα τη φαντάζομαι την Ελλάδα που εξαντλείται σε πισωγυρίσματα αλλά βιώνει και περιόδους ανάτασης. Νιώθω τυχερή και ευγνώμων που ανατράφηκα και μορφώθηκα σε αυτήν τη χώρα. Νιώθω ελεύθερη.

Θοδωρής: Μια εποχή νομίζαμε ότι πραγματικά η Ελλάδα κατάφερε και ενηλικιώθηκε. Ότι απέκτησε δομές, δημοκρατία, αξίες, ανθρωπισμό….Κάναμε λάθος! Όλα οδήγησαν στην εμπορευματοποίηση, την απαξία και την οπισθοδρόμηση. Η Ελλάδα είναι σαν ένα παιδί που το αφήσαμε αμόρφωτο , ανεκπαίδευτο και χωρίς αξίες για τη ζωή.

Η πρωταγωνίστρια του έργου ψάχνει στήριγμα σε δύο αστέρες της μουσικής, την Τζάνις Τζόπλιν και τον Έλβις Πρίσλεϊ;

Μαρβίνα: Σίγουρα ψάχνει την ελπίδα σε αυτούς. Καμιά φορά η δύναμη της τέχνης είναι τέτοια που σε κάνει να βλέπεις τον αγαπημένο σου καλλιτέχνη σαν έναν πολύ κοντινό σου άνθρωπο, να «συνδιαλέγεσαι» μαζί του, να βιώνεις μέσα από αυτόν στιγμές που εσύ θα ήθελες αλλά δεν θα μπορούσες ποτέ να ζήσεις. Αποδομείται όμως η διασημότητα στο έργο του Furio Bordon. Αλλιώς ονειρεύεται η Μαρίνα τον Έλβις κι αλλιώς ήταν στην πραγματικότητα εκείνος. Ένα μεγάλο ερώτημα που με απασχόλησε επί μακρόν ήταν τελικά αν με ενδιαφέρει η προσωπική ηθική του καλλιτέχνη. Σήμερα έχω καταλήξει πως ναι, με ενδιαφέρει απολύτως.

Θοδωρής: Στο πρώτο μέρος η Μαρίνα αποφασίζει να γράψει γράμματα στον Elvis. Στο δεύτερο μέρος η Μαρίνα, ενήλικη πια…αποφασίζει να κάνει ξανά το ίδιο…αυτή τη φορά όμως χρησιμοποιώντας ως παραλήπτη την Janis!

Ζητάει έναν επώνυμο «εξομολόγο» για να δώσει στη ζωή της την «αξία» που θεωρεί πως δεν έχει ή εξιδανικεύει τα είδωλα της θεωρώντας πως μόνα αυτά μπορούν –τελικά- να την καταλάβουν;

Μαρβίνα: Αν προσέξετε ο λόγος της Μαρίνας υποδεικνύει έναν βαθύ και ουσιαστικά καλλιεργημένο άνθρωπο. Ούτε η επωνυμία ούτε η διασημότητα νομίζω πως την απασχολούν, δεν πλησιάζει ποτέ από κοντά αυτούς τους ανθρώπους, δεν την ενδιαφέρει να πάρει «αξία», όπως λέτε, η ζωή της από εκείνους. Αλλά ναι, εκτιμώ πως πιστεύει ότι θα μπορούσαν να την καταλάβουν γιατί θεωρεί κι εκείνη τον εαυτό της αντισυμβατικό όπως νομίζει πως είναι οι αγαπημένοι της καλλιτέχνες.

Θοδωρής: Η Μαρίνα διοχετεύει το απόθεμα της αγάπης και της τρυφερότητας που έχει μέσα της στα γράμματα που στέλνει στα ινδάλματα της, τον Elvis και την Janis. Είναι οι φίλοι που δεν έχει στην πραγματική ζωή. Είναι το δικό της προσωπικό καταφύγιο.

Αρνείται κάθε βοήθεια από την οικογένεια;

Μαρβίνα: Επί της ουσίας ναι. Θεωρεί πως αν και την αγαπούν οι γονείς της δεν θα την καταλάβουν, θα την κρίνουν, και εν τέλει θα την ισοπεδώσουν όπως όλοι οι άλλοι. Προτιμά να πεθάνει χωρίς καν να προσπαθήσει να ζητήσει τη βοήθειά τους. «Ενηλικιώνεται», κόβοντας με τον πιο άγριο τρόπο τον ομφάλιο λώρο.

Θοδωρής: Δεν αρνείται την βοήθεια από την οικογένεια της, αλλά έχει την πεποίθηση ότι η οικογένεια της δεν την καταλαβαίνει. Η ίδια λέει πως αν μπορούσε να πει στους γονείς της την αλήθεια για όλα όσα της συμβαίνουν, τότε εκείνοι θα την καταλάβαιναν και θα την άφηναν να ζήσει όπως εκείνη θέλει….βέβαια η Μαρίνα δεν φτάνει ποτέ στο σημείο να μιλήσει για όλα όσα την απασχολούν στην πορεία της ζωής της.

Γιατί αυτό το έργο τώρα;

Μαρβίνα: Γιατί γύρω μας υπάρχει ακόμα εκφοβισμός, κοροϊδία, απομόνωση, αλκοολισμός, ψυχικές ασθένειες, ναρκωτικά, απόρριψη, απουσία… Αν θέλετε ένα επιμύθιο συνοψίζοντας είναι: «Μίλα μου για ό,τι σε απασχολεί, δως μου μια ευκαιρία να σε βοηθήσω. Σ’ αγαπώ. Εσύ μη γίνεις μια ακόμη Μαρίνα».

Θοδωρής: Είναι ένα έργο τρυφερό. Πάντα επίκαιρο. Ο Furio Bordon εισχωρεί εις βάθος στα ανθρώπινα συναισθήματα. Αγκαλιάζει με τρυφερότητα τους ήρωες του που μας αποκαλύπτουν σκέψεις που όλοι έχουμε κάνει κάποια στιγμή στη δική μας ζωή. Σκέψεις που μας βασανίζουν. Σκέψεις που πολλές φορές φοβόμαστε να εξωτερικεύσουμε ή να εξομολογηθούμε. Σε αυτόν τον κόσμο που η εικόνα κυριαρχεί , οι αρετές κάθε ανθρώπου φαίνεται να έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Η σκληρή καθημερινότητα που κατακλύζεται από είδωλα και κατασκευασμένα πρότυπα μας αναγκάζει να ψάχνουμε διαρκώς και απεγνωσμένα τη θέση και την υπόσταση μας. Η αγάπη, η τρυφερότητα, η κατανόηση, η αποδοχή, η συντροφικότητα…δεν είναι πια προτεραιότητα μας….Μια μεγάλη μαύρη τρύπα δημιουργείται που μας καταπίνει διαρκώς!
Με αυτές τις σκέψεις, με αγάπη και κατανόηση για τους χαρακτήρες του έργου, προσπαθήσαμε να φωτίσουμε όλες τις πτυχές τους. Να τους καταλάβουμε. Να ταιριάξουμε τις δικές μας σκέψεις με τις δικές τους. Να τους βοηθήσουμε να αποκαλυφθούν και να μας βοηθήσουν κι εκείνοι με τη σειρά τους να γίνουμε έστω και λίγο…καλύτεροι!

«Αγαπημένε Elvis, Αγαπημένη Janis» στο Θέατρο Μπιπ (Αγίου Μελετίου 25 και Κυκλάδων, Κυψέλη) μέχρι τις 29 Μαρτίου, κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 21:00